W przeciwieństwie do postępowania procesowego, co do zasady nie istnieje w postępowaniu nieprocesowym instytucja zwrotu kosztów postępowania między uczestnikami.
Wyjątkowo, sąd może zobowiązać uczestnika postępowania do częściowego lub całkowitego zwrotu kosztów, w związku z różnym stopniem zainteresowania w rozstrzygnięciu sprawy przez poszczególnych uczestników lub ich sprzecznymi interesami (por. art. 520 Kodeks postępowania cywilnego).
Zobacz: Kiedy apelacja, kiedy postanowienie?
Koszty postępowania procesowego
W postępowaniu procesowym każda strona zobowiązana jest do ponoszenia kosztów procesu, na które składają się opłaty (np. z tytułu wniesienia środka zaskarżenia) i podlegające zwrotowi wydatki (np. zwrot kosztów podróży). Odrębną kategorię kosztów postępowania stanowi wynagrodzenie pełnomocnika.
Ostatecznie o kosztach procesu rozstrzyga sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji. Istnieje ogólna zasada, w myśl której strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Oznacza to, że w toku procesu każda strona uiszcza opłaty i wydatki we własnym zakresie, natomiast po zakończeniu sprawy strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić poniesione opłaty i wydatki stronie wygrywającej.
Zobacz serwis: Strony postępowania
Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu cywilnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.