Co trzeba zrobić, by mieszkania w Polsce były tańsze? Czy państwo powinno budować mieszkania? Czy podatek katastralny to dobry pomysł? Wyjaśnia dziennikarz ekonomiczny i autor podcastu Ekonomia i Cała Reszta - Kamil Fejfer.
- Jaki procent dochodów na wynajem mieszkania?
- Kto może wziąć kredyt dla mieszkanie?
- Jak poprawić sytuację na rynku mieszkaniowym? Ekspert wyjaśnia
- Tanie mieszkania zbudowane przez państwo czy samorządy
- Ile jest w Polsce akademików? Za mało
- Podatek katastralny - dla kogo?
- Ile jest w Polsce pustostanów?
- Jak koniec wojny na Ukrainie wpłynie na rynek mieszkaniowy?
Jaki procent dochodów na wynajem mieszkania?
- Problem dotyczy głównie mieszkańców dużych miast, które wydają na mieszkanie znaczą bardzo dużą część swoich dochodów - zauważył Kamil Fejfer w rozmowie z Dziennik.pl. Jaki to procent? Mieszkaniec Warszawy czy Poznania zarabiający miesięcznie 5000 zł netto, a więc sporo powyżej płacy minimalnej (3511 zł netto), na wynajem mieszkania musi przeznaczyć co najmniej 50 proc. swojej pensji. Jeśli zarabia najniższą wówczas o samodzielnym lokalu może pomarzyć. Pozostaje mu pokój, którego ceny w ostatnich latach bardzo wzrosły - trudno jest znaleźć pomieszczenie poniżej 1000 zł.
Kto może wziąć kredyt dla mieszkanie?
Dostępność kredytu na mieszkanie zależy m.in. od dochodów, historii kredytowej, wieku czy stanu cywilnego. Jeśli chodzi o miesięczny dochód, najnowszy raport Creditpass mówi o następujących możliwościach:
Singiel z dochodem 6,5 tys. zł – maksymalna zdolność kredytowa: 481 tys. zł.
Singiel z dzieckiem z dochodem 6,5 tys. zł – maksymalna zdolność wynosi 488 tys. zł
Para z dochodem 8 tys. zł – zdolność na poziomie 567 tys. zł.
Para z dochodem 12 tys. zł – może uzyskać aż 888 tys. zł kredytu.
Rodzina 2+1 z dochodem 8 tys. zł – 476 tys. zł, a przy 12 tys. zł – już 931 tys. zł.
Rodzina 2+2 z dochodem 12 tys. zł – zdolność kredytowa: 889 tys. zł.
Jak wynika z zestawienia, nie każdy obywatel może sobie pozwolić na mieszkanie na kredyt. Grupa ta, wraz z osobami, których nie stać na wynajem choćby kawalerki, znajduje się w tzw. luce czynszowej.
Jak poprawić sytuację na rynku mieszkaniowym? Ekspert wyjaśnia
Kamil Fejfer wymienił pięć obszarów, na których powinny zostać wprowadzone zmiany, by zwiększyć dostępność mieszkań w Polsce. Zaznaczył jednak, że pierwszym, co powinien zrobić rząd to przeprowadzenie badan na temat ilości i struktury mieszkań w naszym kraju.
Tanie mieszkania zbudowane przez państwo czy samorządy
- Jakiś rodzaj domeny publicznej: państwo czy samorząd, być może współpracujący z deweloperami, mogłyby zwiększać podaż mieszkań, które to lokale byłyby bardziej przystępne cenowo. Takie mieszkanie byłyby wynajmowane, w ten sposób tworząc benchmark dla całego rynku i przyczyniając się do spadku cen - wyjaśnił Fejfer.
Ile jest w Polsce akademików? Za mało
- Należałoby dostosować ofertę akademików do obecnych potrzeb. Jedno, góra dwuosobowe pokoje, więcej łazienek, albo pokoje z łazienkami. Środki publiczne ulokowane na ten cel odciążyłyby część rynku. Moglibyśmy zapewnić studentom niedrogie lokalne, a studenci mogliby zbierać sobie na wkład własny na kredyt w dorosłym życiu - wskazał Kamil Fejfer.
Podatek katastralny - dla kogo?
- Jeżeli byśmy stworzyli pewną kampanie informacyjne, która by wytłumaczyła, że to nie znaczy, że Wasza babcia została by obciążona podatkiem za swoje drugie mieszkanie, tylko np. podatek katastralny będzie progresywny od trzeciego mieszkania.
Zdaniem Fejfera taki podatek ma poważne uzasadnienie. - Mieszkania, które są kupowane np. przez bogate osoby (np. chroniąc swoje oszczędności przed inflacją) prywatne pompują ceny, bo takie osoby mogą zapłacić więcej za mieszkanie niż zwykły Kowalski, który chce sobie kupić mieszkanie. Podatek katastralny obniżyłby rentowność takiej inwestycji i wyłączyłoby mieszkania z domeny spekulacyjnej- wytłumaczył Fejfer.
- Nie wiemy jednak jaka część mieszkań jest w rękach osób, które mają trzy mieszkania lub więcej. Po wprowadzeniu takiego podatku katastralnego zyskalibyśmy wiedzę ile takich mieszkań znajduje się w domenie publicznej - zaznaczył ekspert.
Ile jest w Polsce pustostanów?
Pustostanów w Polsce jest 1,8 miliona (spis powszechny 2021 rok). Przywrócenie części z nich do użytku mogłoby zbić ceny. Jednak, jak wytłumaczył Kamil Fejfer, 600 tys. pustostanów to domy na wsiach i małych miastach. - To budynki, w których nikt nie chce mieszkać - wyjaśnił.
- Superciekawe dane odnośnie ilości pustostanów pokazuje nam analiza zużycia energii. Jeśli dane mieszkanie zużywa znacznie mniej energii niż przeciętne gospodarstwo domowe, wiemy, że mamy do czynienia z pustostanem - powiedział Kamil Fejfer.
Podatek od pustostanów nie musi jednak doprowadzić do wzrostu cen. - W Vancouver w Kanadzie wprowadzono taki podatek, a ceny mieszkań nie spadły, gdyż mieszkania, które stały puste, były zbyt drogie. Podzielono je więc na mniejsze lokale, w których zamieszkali studenci - dodał
Jak koniec wojny na Ukrainie wpłynie na rynek mieszkaniowy?
- Kiedy nastanie jakiś rodzaj pokoju, to ci ludzie będą chcieli jakiejś normalności. Część z nich będzie jej szukać w Polsce. Według różnych opracowań, może się w naszym kraju pojawić od kilkuset tysięcy do miliona osób. Stanie się to, co stało się w 2022 roku - uderzenie cenowe w rynek mieszkaniowy. Będzie większa zachęta do inwestowania w mieszkania, bo zwiększy się popyt. To nie jest oczywiście wina tych ludzi, a wyzwanie dla Polski - musimy mieć dla nich ofertę mieszkaniową i ograniczyć możliwość inwestowania w mieszkania dla osób zamożnych.