Niepewność geopolityczna, wojna za wschodnią granicą i kryzysy gospodarcze sprawiają, że coraz trudniej ufać tradycyjnym formom oszczędzania. Lokaty bankowe nie nadążają za inflacją, a gotówka szybko traci wartość. Nic dziwnego, że wielu Polaków kieruje uwagę na złoto inwestycyjne, które od wieków chroni majątek w czasach zawirowań. Równolegle ogromnym zainteresowaniem cieszą się detaliczne obligacje skarbowe, gwarantowane przez państwo i dające stabilny dochód z odsetek.
- Złoto inwestycyjne – dlaczego przyciąga coraz więcej Polaków?
- Jak kupić złoto inwestycyjne?
- Koszty i podatki przy inwestycji w złoto
- Ryzyka i przechowywanie złota
- Obligacje skarbowe – bezpieczny zysk i gwarancja państwa
- Jakie obligacje można kupić?
- Zasady wykupu i podatki
- Ryzyka obligacji skarbowych
- Obligacje w obliczu wojny lub konfliktu
- Złoto a obligacje – najważniejsze różnice
- Jak połączyć złoto i obligacje?
- Podsumowanie
Polacy coraz częściej zastanawiają się, jak ochronić swoje oszczędności w obliczu niepewnych czasów. Doniesienia z Ukrainy, groźba eskalacji wojny i widmo nowych kryzysów gospodarczych sprawiają, że wielu z nas obawia się utraty wartości ciężko wypracowanego kapitału. W takich realiach pytanie o to, gdzie ulokować pieniądze, by były bezpieczne, stało się jednym z najczęściej zadawanych, zarówno w domowych rozmowach, jak i w gabinetach doradców finansowych.
Złoto inwestycyjne – dlaczego przyciąga coraz więcej Polaków?
Złoto od wieków uchodzi za bezpieczną przystań dla kapitału. Jego unikalne cechy takie jak ograniczona podaż i uniwersalna akceptowalność, sprawiają, że w długim okresie skutecznie zachowuje siłę nabywczą. W czasach wysokiej inflacji czy kryzysów gospodarczych inwestorzy traktują je jako swego rodzaju zabezpieczenie przeciw utracie wartości pieniądza.
Złoto to najlepsza szczepionka na inflację. Dlaczego? Bo się go nie da wydrukować – podkreśla jeden z ekspertów rynku finansowego w rozmowe z infor.pl
Rosnące zainteresowanie potwierdzają dane. W 2024 r. Polacy kupili około 14 ton złota inwestycyjnego, czyli o 2 tony więcej niż rok wcześniej
Rok 2024 potwierdził rolę złota jako bezpiecznej przystani w czasach niepewności, zyskując na popularności w obliczu napięć politycznych i zmian na rynkach finansowych – komentuje Michał Tekliński, ekspert rynku złota z grupy Goldenmark.
Trend ten utrzymuje się także w 2025 r., czemu sprzyja zarówno inflacja, jak i globalna niepewność.
Jak kupić złoto inwestycyjne?
Złoto dostępne jest w kilku formach:
- Sztabki – od małych 1-gramowych, przez popularne 5 g i 10 g, aż po jednouncjowe (31,1 g) i kilogramowe. Polacy najczęściej wybierają sztabki jednouncjowe oraz te mniejsze.
- Monety bulionowe – rozpoznawalne na całym świecie (np. Krugerrand, Maple Leaf, Orzeł Bielik), łatwe w odsprzedaży.
- Złoto "papierowe" – np. fundusze ETF oparte na cenie kruszcu, dostępne na rachunkach maklerskich.
Najbezpieczniej kupować złoto u renomowanych dealerów: Mennica Polska, Mennica Skarbowa, Goldenmark, Tavex. Warto wybierać firmy posiadające akredytacje LBMA i certyfikaty autentyczności. Część banków również sprzedaje monety i sztabki, choć oferta bywa ograniczona. Zakupu można dokonać stacjonarnie lub online, zawsze z ubezpieczoną przesyłką i możliwością odbioru osobistego.
Koszty i podatki przy inwestycji w złoto
Zakup złota inwestycyjnego jest zwolniony z podatku VAT. Sprzedaż z zyskiem może być zwolniona z podatku Belki, jeśli od zakupu minęło co najmniej 6 miesięcy i transakcja ma charakter prywatny.
Trzeba jednak pamiętać o spreadzie, czyli różnicy między ceną sprzedaży a odkupu. W przypadku sztabek jednouncjowych wynosi on zwykle 3–6 proc., przy najmniejszych 1-gramowych nawet ponad 10 proc. Dopiero po wzroście ceny o wartość spreadu inwestycja zaczyna być rentowna.
Ryzyka i przechowywanie złota
Cena złota bywa zmienna, w latach 2012–2015 spadła o ponad 30 proc. Złoto nie przynosi też odsetek ani dywidend. Dlatego powinno stanowić długoterminowy element portfela, a nie całość oszczędności.
Równie ważne jest przechowywanie. Do wyboru mamy:
- domowy sejf – najlepiej certyfikowany, zakotwiony w ścianie lub podłodze, z ubezpieczeniem zawartości;
- skrytki bankowe – koszt to kilkaset zł rocznie, w zamian zyskujemy wysoki poziom zabezpieczeń;
- prywatne skarbce dealerów – np. Mennica Polska oferuje depozyt z pełnym ubezpieczeniem i możliwością odkupu bezpośrednio ze skarbca.
Obligacje skarbowe – bezpieczny zysk i gwarancja państwa
Drugim filarem ochrony oszczędności są detaliczne obligacje skarbowe. Kupując je, de facto pożyczamy pieniądze państwu, które w zamian zwraca kapitał wraz z odsetkami.
Nasze obligacje oszczędnościowe są synonimem bezpieczeństwa – Skarb Państwa gwarantuje wypłatę ulokowanych środków wraz z należnymi odsetkami – podkreśla Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.
W lutym 2025 r. Polacy kupili obligacje za ponad 5,6 mld zł, czyli o 24 proc. więcej niż rok wcześniej.
Jakie obligacje można kupić?
Oferta jest szeroka:
- OTS – 3 miesiące – stałe oprocentowanie, np. 3 proc. rocznie (gov.pl).
- ROR – 1 rok – oprocentowanie zmienne, powiązane ze stopą referencyjną NBP (obecnie 5,75 proc.), odsetki wypłacane co miesiąc.
- DOR – 2 lata – zmienne oprocentowanie, stopa NBP + marża (0,15 pp).
- TOS – 3 lata – stałe oprocentowanie ok. 5,5–6 proc. w skali roku.
- COI – 4 lata – inflacja + marża (1,5 pp), pierwszy rok 6,3 proc. (gov.pl).
- EDO – 10 lat – inflacja + marża (2 pp), pierwszy rok 6,55 proc. (gov.pl).
- ROS/ROD – 6 i 12 lat – specjalne obligacje dla rodzin korzystających z programu 800+, z wyższą marżą (2–2,5 pp).
Cena jednej obligacji to 100 zł, co czyni je dostępnymi praktycznie dla każdego.
Zasady wykupu i podatki
Obligacje można wykupić przed terminem, tracąc tylko część odsetek (opłata 0,70–2 zł od sztuki, zależnie od rodzaju obligacji) Odsetki są automatycznie pomniejszane o 19 proc. podatku Belki, co upraszcza rozliczenia.
Ryzyka obligacji skarbowych
Choć są bardzo bezpieczne, nie są wolne od wad. Przy stałym oprocentowaniu inflacja może zjeść realny zysk. W przypadku obligacji indeksowanych pierwszym rokiem jest stała stopa. Jeśli inflacja akurat skoczy, możemy stracić na sile nabywczej. Przy wcześniejszym wykupie zawsze oddajemy część odsetek.
Obligacje w obliczu wojny lub konfliktu
Wielu oszczędzających zastanawia się, co stanie się z obligacjami skarbowymi w razie eskalacji konfliktu zbrojnego. Zasadniczo obligacje detaliczne są gwarantowane całym majątkiem Skarbu Państwa. Dopóki państwo funkcjonuje, zobowiązania te muszą być regulowane. W praktyce oznacza to, że nawet w czasie kryzysu rząd będzie dążył do wykupu obligacji i wypłaty odsetek, bo utrata wiarygodności finansowej groziłaby załamaniem systemu.
Eksperci zwracają uwagę, że w przeszłości, nawet w trudnych latach gospodarczych, Polska nigdy nie ogłosiła niewypłacalności w stosunku do obligacji złotowych. Ryzyko dla inwestorów pojawia się głównie w sytuacjach ekstremalnych, np. całkowitej destabilizacji państwa czy wojny, które mogłyby obniżyć realną wartość wypłacanych świadczeń. Dlatego obligacje są postrzegane jako bezpieczne, ale nie stanowią pełnej ochrony przed geopolitycznymi czarnymi scenariuszami. W takich okolicznościach złoto fizyczne pozostaje dodatkową polisą bezpieczeństwa.
Złoto a obligacje – najważniejsze różnice
Cecha | Złoto inwestycyjne | Obligacje skarbowe |
|---|---|---|
Cel | Ochrona wartości w długim terminie | Stabilny dochód odsetkowy |
Ryzyko | Duże wahania cen krótkoterminowo | Niskie – gwarancja państwa |
Dochód bieżący | Brak | Tak, odsetki |
Płynność | Sprzedaż u dilera, spread | Wysoka – możliwość wcześniejszego wykupu |
Minimalny zakup | ok. 300 zł (1 g) | 100 zł |
Podatki | Zwolnienie z VAT, PIT dopiero przy sprzedaży | 19% Belki od odsetek |
Jak połączyć złoto i obligacje?
Najlepszym rozwiązaniem jest dywersyfikacja. Eksperci rekomendują, by złoto stanowiło ok. 5–15 proc. portfela, a resztę środków ulokować w obligacjach i innych instrumentach.
Przykładowa strategia:
- poduszka bezpieczeństwa – obligacje krótkoterminowe (OTS, ROR),
- cele średnioterminowe – 2–4-letnie obligacje,
- długoterminowe oszczędności – obligacje 10-letnie (EDO) oraz złoto fizyczne.
Takie połączenie zapewnia zarówno stabilny dochód z odsetek, jak i zabezpieczenie na wypadek kryzysu czy utraty wartości waluty.
Podsumowanie
Złoto i obligacje pełnią różne, ale uzupełniające się role. Pierwsze chroni w długim okresie przed spadkiem wartości pieniądza, drugie zapewnia bieżące odsetki i spokój. Połączenie obu form oszczędzania pozwala lepiej przetrwać czas inflacji i niepewności gospodarczej.
Dywersyfikacja i rozsądne podejście do inwestycji to w 2025 roku najprostsza i najskuteczniejsza recepta, by Polacy mogli chronić oszczędności przed inflacją i spać spokojniej.