Ministerstwo Finansów poinformowało o planach podniesienia akcyzy na alkohol oraz podatku cukrowego. Oznacza to wzrost cen alkoholu, a także wszystkich napojów słodzonych – w tym m.in. energetyków. Tym razem rząd nie owija w bawełnę: jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy, podatki rosną, ponieważ „Polaków zwyczajnie stać na więcej”. To jednak nie koniec planowanych podwyżek.
- Podatek akcyzowy, podatek cukrowy oraz podatek od wygranych - czym są?
- Zmiany w akcyzie – alkohol na celowniku
- Wzrośnie również podatek od wygranych
- Podatek cukrowy - ceny niektórych produktów mocno w górę
- Zdaniem ekspertów – podwyżka akcyzy na alkohol to krok w dobrym kierunku
- Wzrost akcyzy na alkohol może podbić stopę inflacji o ok. 0,22 pkt. proc.
- Kiedy nowe podatki wejdą w życie?
Podatek akcyzowy, podatek cukrowy oraz podatek od wygranych - czym są?
Akcyza to podatek pośredni, podobny w konstrukcji do VAT, ponieważ jest wliczany w cenę produktu. Różni się jednak tym, że dotyczy tylko wybranych kategorii – w całej Unii Europejskiej są to m.in. paliwa, energia elektryczna, napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe.
Można wskazać dwa główne powody jej nakładania:
- fiskalny – czyli po prostu zwiększenie dochodów państwa,
- pozafiskalny – ograniczenie spożycia produktów szkodliwych dla zdrowia.
Podatek cukrowy pojawił się w Polsce 1 stycznia 2021 r. wraz ze zmianą ustawy o zdrowiu publicznym. Obejmuje napoje z dodatkiem cukru, słodzików oraz kofeiny. Jego zadaniem – podobnie jak akcyzy – jest zniechęcenie konsumentów do niezdrowych wyborów.
Podatek od wygranych dotyczy natomiast osób fizycznych, które uzyskują nagrody w grach losowych, konkursach czy loteriach. Obejmuje zarówno gotówkę, jak i dobra materialne – od samochodów po nieruchomości – i rozliczany jest w ramach podatku PIT.
Zmiany w akcyzie – alkohol na celowniku
Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym przewiduje, że:
- w 2026 r. akcyza na napoje alkoholowe wzrośnie o 15%,
- w 2027 r. – o kolejne 10%.
Powód? Według rządu siła nabywcza Polaków rośnie tak szybko, że alkohol staje się coraz bardziej dostępny. I rzeczywiście, dane GUS pokazują, ile butelek można kupić za przeciętną pensję:
- wódka czysta 40% (0,5 l): 216 szt. w 2021 r. → 238 szt. w 2024 r.
- piwo jasne pełne (0,5 l): 1798 szt. → 2103 szt.
- wino białe (0,75 l): 256 szt. → 313 szt.
Rząd wprost przyznaje: skoro wynagrodzenia rosną szybciej niż ceny alkoholu, potrzebna jest aktualizacja "mapy akcyzowej”.
Wzrośnie również podatek od wygranych
Nowelizacja obejmie również podatek od nagród i wygranych w grach losowych, konkursach czy zakładach. Stawka ryczałtu wzrośnie z 10% do 15% wartości nagrody.
Podatek cukrowy - ceny niektórych produktów mocno w górę
Rząd szykuje zmiany w podatku cukrowym. W uzasadnieniu do projektu podkreślono, że obecne przepisy mają sporo luk. Przykładowo:
- opłatą nie były objęte napoje sprzedawane w internecie ani te trafiające do gastronomii,
- część firm przerzucała swoje produkty do kategorii suplementów diety, które udawały „zdrowe”,
- część napojów z sokiem i słodzikami wymykała się regulacjom.
Teraz rząd chce to uporządkować. Planowane jest m.in.:
- przeniesienie obowiązku płacenia podatku na producentów i importerów,
- naliczanie opłaty od całej zawartości cukru w napoju – zarówno dodanego, jak i naturalnego,
- objęcie podatkiem wszystkich koncentratów i suplementów w formie napojów.
Dla konsumentów oznacza to jedno – wyższe ceny. I to sporo wyższe:
- opłata stała wzrośnie z 50 do 70 groszy,
- zmienna – z 5 do 10 groszy za każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml,
- dopłata za kofeinę lub taurynę – z 10 groszy do 1 zł za litr,
- maksymalna opłata – z 1,20 zł do 1,80 zł za litr.
Podwyżki odczujemy przy zakupie gazowanych i niegazowanych napojów, energetyków, wód smakowych, napojów mlecznych czy suplementów w płynie.
Zdaniem ekspertów – podwyżka akcyzy na alkohol to krok w dobrym kierunku
Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom oraz WHO od dawna podkreślają, że najskuteczniejszym sposobem walki z nadmiernym piciem alkoholu jest podnoszenie jego ceny. Jednak dane z ostatnich lat pokazują, że mimo wcześniejszych podwyżek akcyzy, dostępność alkoholu dla przeciętnego Polaka rosła.
Mimo to eksperci przekonują, że kolejne podwyżki mogą wreszcie zahamować ten trend, co w perspektywie długoterminowej przełoży się na mniejszą liczbę chorób, wypadków, przemocy domowej i innych problemów społecznych.
Wzrost akcyzy na alkohol może podbić stopę inflacji o ok. 0,22 pkt. proc.
Tak szacują ekonomiści Santander BP.
"Według naszych obliczeń wzrost akcyzy o 15 proc. może podbić stopę inflacji o ok. 0,22 pkt. proc. (ok. 0,15 pkt. proc. więcej w porównaniu z wcześniej zapowiadanym wzrostem akcyzy o 5 proc.). Plany dotyczące podwyżek podatków mogą być trudne w realizacji w związku z tym, że prezydent Karol Nawrocki zobowiązał się w kampanii wyborczej, że 'nie podpisze żadnej ustawy, która podnosi Polakom istniejące podatki, składki i opłaty lub wprowadza nowe obciążenia fiskalne'" - napisano w porannym raporcie Santander BP.
dyna niespodzianka, jaką rząd szykuje na 2026 rok. Od 1 stycznia zacznie bowiem obowiązywać opłata reprograficzna w wysokości 2%. Więcej szczegółów znajdziesz w poniższym artykule:
Kiedy nowe podatki wejdą w życie?
Jeśli projekt uzyska większość w Sejmie i podpis prezydenta, zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.. Rząd planuje przyjęcie projektu w IV kwartale 2025 r.
PAP
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. 2025 poz. 126)
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz.U. 2024 poz. 1670)