Masz orzeczenie o niepełnosprawności lub opiekujesz się osobą niepełnosprawną? Skorzystaj z ulgi rehabilitacyjnej i odlicz od podatku codzienne wydatki – od zakupu leków i środków higienicznych po turnusy rehabilitacyjne, zabiegi czy dostosowanie mieszkania. W artykule wyjaśniamy, jak obliczyć ulgę rehabilitacyjną, jakie dokumenty przygotować, ile wynosi limit odliczenia w 2025 roku i jak poprawnie wypełnić formularz PIT/O, by nie stracić przysługujących korzyści.
- Kto może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
- Ulga rehabilitacyjna naosobę na utrzymaniu
- Jakie wydatki mogę odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
- Jak obliczyć i odliczyć ulgę rehabilitacyjną?
- Dlaczego warto skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
- FAQ
- Podstawa prawna
Kto może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
Z ulgi rehabilitacyjnej możesz skorzystać, jeśli jesteś osobą niepełnosprawną i poniosłeś wydatki na rehabilitację lub związane z ułatwieniem czynności życiowych. Ulga przysługuje również, jeśli masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną i pokryłeś podobne koszty. Pamiętaj, że odliczyć możesz jedynie wydatki wyraźnie wymienione w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).
Kiedy przysługuje ulga rehabilitacyjna?
Aby skorzystać z ulgi, musisz posiadać dokument potwierdzający poniesienie wydatków oraz jeden z dokumentów potwierdzających status niepełnosprawności, takich jak:
- orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
- decyzję, która przyznaje rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
- orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów, albo
- orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów, które obowiązywały do 31 sierpnia 1997 roku.
Ulga rehabilitacyjna naosobę na utrzymaniu
Jeśli wspierasz finansowo osobę niepełnosprawną, ulga również Ci przysługuje. Do osób na utrzymaniu zalicza się:
- współmałżonka,
- a także inne osoby z I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn (np. zstępni, wstępni, rodzeństwo).
- Może to być również dziecko obce przyjęte na wychowanie.
Roczne dochody osoby niepełnosprawnej, którą masz na utrzymaniu, nie mogły przekroczyć w danym roku podatkowymkwoty 21 371,52 zł. Do tego limitu nie wlicza się m.in.
- zasiłku pielęgnacyjnego,
- świadczeń uzupełniających,
- dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych dla emerytów i rencistów (tzw. trzynasta i czternasta emerytura),
- czy różnego rodzaju dodatków socjalnych (np. energetycznych, osłonowych).
Pamiętaj jednak, że do dochodów zalicza się inne przychody zwolnione z opodatkowania, jak zapomogi czy przychody osób do 26. roku życia.
Jakie wydatki mogę odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
Wydatki dzielą się na dwie kategorie: nielimitowane (odliczasz całą kwotę) i limitowane (odliczasz do określonej kwoty). Katalog wydatków jest zamknięty, co oznacza, że odliczyć można tylko te, które są wyraźnie wymienione w ustawie PIT.
Jakie wydatki nielimitowane obejmuje ulga rehabilitacyjna?
Osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności mogą odliczyć:
- adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
- przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
- zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, które są wymienione w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz wyposażenia, które umożliwia ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem (uwaga: w ramach nielimitowanych wydatków nie odliczysz wydatków na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne);
- zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
- zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
- odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
- odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
- odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, który przebywa z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
- odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
- opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
- opłacenie tłumacza języka migowego;
- kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
- odpłatny przewóz:
- osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
- osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetka transportu sanitarnego;
- odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
- na turnusie rehabilitacyjnym,
- w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
- na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,
- opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, który przebywa z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Jakie wydatki limitowane mogę odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
W ramach tej kategorii możesz odliczyć:
- Leki: Odliczeniu podlega różnica między faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Warunkiem jest zalecenie lekarza specjalisty do ich stałego lub czasowego stosowania. Na przykład, jeśli pan Jan wydał na leki 150 zł w marcu, to w tej pozycji odliczy 50 zł (150 zł - 100 zł).
- Artykuły higieniczne: Zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych – maksymalna kwota odliczenia to 2 280 zł.
- Usługi przewodników: Opłacenie przewodników osób niewidomych (I lub II grupa inwalidztwa) oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu (I grupa inwalidztwa) – maksymalna kwota odliczenia to 2 280 zł.
- Pies asystujący: Utrzymanie psa asystującego – maksymalna kwota odliczenia to 2 280 zł. Pies musi być odpowiednio wyszkolony i oznaczony.
- Używanie samochodu osobowego: Jeśli samochód jest własnością osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną/dziecko niepełnosprawne do 16 lat – maksymalna kwota odliczenia to 2 280 zł.
Pamiętaj: Nie możesz odliczyć wydatków, które zostały w całości pokryte ze środków funduszy (np. PFRON, NFZ) lub w jakikolwiek sposób Ci zwrócone. Jeśli otrzymałeś częściowe dofinansowanie, odliczasz jedynie różnicę między poniesionymi wydatkami a kwotą otrzymaną.
Jak obliczyć i odliczyć ulgę rehabilitacyjną?
To, jaką kwotę możesz odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, zależy od rodzaju poniesionych wydatków:
- Wydatki nielimitowane: Odliczasz pełną kwotę, którą wydałeś. Nie ma tu żadnych ograniczeń.
- Wydatki limitowane: Możesz odliczyć poniesioną kwotę, ale tylko do określonego w przepisach limitu. Nawet jeśli wydałeś więcej, ulga będzie przysługiwać maksymalnie do tej górnej granicy.
- Wydatki częściowo sfinansowane lub zwrócone: Jeśli Twoje wydatki zostały dofinansowane (np. ze środków PFRON, NFZ, zakładowych funduszy) lub zwrócone w jakiejkolwiek innej formie, możesz odliczyć jedynie różnicę między faktycznie poniesionymi kosztami a otrzymaną kwotą dofinansowania czy zwrotu. Pamiętaj, że wydatki w pełni pokryte z takich źródeł nie podlegają odliczeniu.
- Wydatki na leki: Tutaj odliczasz różnicę pomiędzy kwotą wydaną w danym miesiącu a 100 zł.
Przykład obliczenia ulgi na leki:
Wyobraźmy sobie, że w ciągu kilku miesięcy Twoje wydatki na leki wyglądały następująco:
- Marzec: wydałeś 90 zł. Ponieważ jest to mniej niż 100 zł, nie odliczasz nic.
- Kwiecień: wydałeś 120 zł. Odliczasz nadwyżkę, czyli 20 zł (120 zł - 100 zł).
- Maj: wydałeś 170 zł. Odliczasz nadwyżkę, czyli 70 zł (170 zł - 100 zł).
- Czerwiec: wydałeś 245 zł. Odliczasz nadwyżkę, czyli 145 zł (245 zł - 100 zł).
W sumie, za te cztery miesiące, w zeznaniu podatkowym możesz odliczyć 235 zł (0 zł + 20 zł + 70 zł + 145 zł) z tytułu wydatków na leki.
Ważne ograniczenia w uldze rehabilitacyjnej
Pamiętaj, że nawet jeśli dany wydatek znajduje się na liście kwalifikujących się do ulgi, nie możesz go odliczyć, jeśli został on pokryty z określonych źródeł. Dotyczy to sytuacji, gdy koszty rehabilitacji zostały:
- Opłacone ze środków publicznych lub funduszy: Chodzi tu o środki pochodzące z Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Zakładowego Funduszu Aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) czy Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
- Zwrócone Ci w jakiejkolwiek innej formie: Jeśli otrzymałeś zwrot poniesionych kosztów z jakiegokolwiek źródła, niezależnie od jego charakteru, również nie możesz odliczyć tej kwoty.
Krótko mówiąc: odliczyć możesz tylko te wydatki, które faktycznie pokryłeś z własnej kieszeni i które nie zostały Ci w żaden sposób zrekompensowane.
Jak dokumentować prawo do ulgi rehabilitacyjnej?
Wysokość wydatków musisz udokumentować, np. fakturą, rachunkiem, dowodem wpłaty lub potwierdzeniem przelewu bankowego, z których jasno wynika: kto, kiedy, komu, ile i za co zapłacił. Możesz odliczyć również wydatki poniesione za granicą.
Wyjątek: Wydatków limitowanych na opłacenie przewodników, utrzymanie psa asystującego oraz używanie samochodu osobowego nie musisz dokumentować rachunkami. Jednak na żądanie organów podatkowych masz obowiązek przedstawić dowody potwierdzające prawo do odliczenia (np. wskazanie nazwisk przewodników, okazanie certyfikatu psa asystującego). Urząd skarbowy ma prawo weryfikować poprawność odliczeń. Jeśli po złożeniu zeznania zorientujesz się, że nie masz dowodów na odliczone wydatki, jak najszybciej złóż korektę zeznania podatkowego.
Jakie zeznanie podatkowe powinienem złożyć, aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
Ulgę rehabilitacyjną wykazujesz w załączniku PIT/O (informacja o odliczeniach) do odpowiedniego zeznania podatkowego:
- PIT-37: Jeśli Twoje przychody pochodzą od płatnika (np. umowa o pracę, emerytura).
- PIT-36: Jeśli uzyskujesz przychody z działalności gospodarczej lub inne przychody bez pośrednictwa płatnika.
- PIT-28: Jeśli rozliczasz przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (np. z działalności gospodarczej, najmu).
Dlaczego warto skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
Skorzystanie z ulgi rehabilitacyjnej to realna szansa na obniżenie Twojego podatku i odzyskanie części poniesionych wydatków. To ważne wsparcie finansowe, które może znacząco odciążyć domowy budżet.
Przykłady korzyści:
- Jeśli regularnie ponosisz wysokie koszty na leki, a Twój lekarz zaleca ich stałe stosowanie, ulga pozwoli Ci odzyskać część tych pieniędzy.
- Dzięki odliczeniu wydatków na turnus rehabilitacyjny możesz sfinansować kolejny wyjazd, który poprawi jakość życia.
- Osoby korzystające z transportu sanitarnego lub prywatnego samochodu do celów rehabilitacyjnych mogą zyskać zwrot części poniesionych opłat, co obniża codzienne koszty mobilności.
Nie przegap tej możliwości! Chcesz sprawdzić, ile możesz odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, lub potrzebujesz pomocy w prawidłowym wypełnieniu zeznania podatkowego? Skorzystaj z dostępnych kalkulatorów ulg online lub skonsultuj się z doradcą podatkowym, aby upewnić się, że wykorzystujesz wszystkie przysługujące Ci odliczenia.
Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy
FAQ
1. Na czyje dane powinna być wystawiona faktura dokumentująca koszty rehabilitacji – na niepełnosprawne dziecko, czy na rodzica, który rozlicza ulgę?
Faktura musi być wystawiona na dane tego podmiotu, który faktycznie ponosił wydatek i będzie go odliczał w PIT‑O. Jeśli to rodzic opłacił sprzęt czy zabieg na rzecz niepełnosprawnego dziecka, fakturę warto wystawić na jego (rodzica) dane — wtedy nie będzie wątpliwości, kto dokonuje odliczenia. Faktury na imię dziecka mogą utrudnić rozliczenie, bo w PIT/O wpisuje się podatnika odliczającego wydatki.
2. Czy w limicie 2 280 zł na korzystanie z samochodu osobowego mieszczą się też koszty eksploatacyjne, jak wymiana części czy naprawy?
Nie. Limit dotyczy wyłącznie kosztów używania samochodu (tj. przejazdów) przez osobę niepełnosprawną lub jej opiekuna. Wymiana części eksploatacyjnych, naprawy czy remonty auta to koszty utrzymania, które nie kwalifikują się pod tę kategorię i nie mogą być odliczone w ramach limitu 2 280 zł.
3. Jeśli dwoje rodziców opiekuje się niepełnosprawnym dzieckiem, czy oboje mogą odliczyć ulgę rehabilitacyjną?
Nie. Prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi, który poniósł i udokumentował wydatek. Gdy oboje rodziców współfinansuje zakup czy usługę, tylko jeden z nich może skorzystać z odliczenia konkretnej faktury lub rachunku. Aby uniknąć sporów, dobrze jest wspólnie ustalić, który z rodziców włączy dany wydatek do swojego PIT/O.
4. Jako osoba niepełnosprawna mająca na utrzymaniu inną osobę niepełnosprawną – czy mogę podwójnie uwzględnić wydatki na używanie samochodu?
Nie. Limit 2 280 zł na używanie samochodu przysługuje raz na podatnika, niezależnie od liczby osób niepełnosprawnych w jego rodzinie. Nawet jeśli ponosisz koszty przejazdów dla dwóch osób, możesz je wykazać tylko do wysokości jednego limitu.
5. Czy mogę odliczyć prywatne zabiegi rehabilitacyjne finansowane przeze mnie osobiście?
Tak. Jeśli prywatne zabiegi rehabilitacyjne są dokumentowane fakturą lub rachunkiem i nie zostały refundowane przez NFZ czy PFRON, możesz odliczyć ich pełną wartość w ramach wydatków nielimitowanych. W PIT/O wpisujesz sumę kosztów poniesionych na te zabiegi.
Podstawa prawna
- art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7-7g, ust. 13a, ust. 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT)
- art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (ustawa o ryczałcie)