Całkowity zakaz używania starych pieców rozszerza się na kolejne województwa. Grzywna do 5 tysięcy złotych grozi za palenie w tzw. "kopciuchach" już od 1 stycznia 2026 roku. Kogo dotyczy obowiązek wymiany kotła i w których regionach czasu, na dostosowanie się do nowych przepisów, jest najmniej? Oto szczegóły.
- Wymiana "kopciuchów": szczegółowy zakaz i terminy
- Terminy graniczne w regionach
- Sankcje i grzywny
- Dofinansowanie z programu Czyste Powietrze
Wymiana "kopciuchów": szczegółowy zakaz i terminy
W Polsce przyspiesza proces wymiany przestarzałych kotłów, co jest wynikiem realizacji uchwał antysmogowych w kolejnych województwach. Jest to część unijnej strategii mającej na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. W praktyce oznacza to, że tysiące gospodarstw domowych musi wkrótce zrezygnować z tzw. "kopciuchów" (pieców bez klasy lub o niskiej sprawności), które są głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza.
Terminy graniczne w regionach
Obowiązujące uchwały antysmogowe działają już w większości kraju, m.in. w województwach: małopolskim, śląskim, pomorskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim, wielkopolskim, łódzkim, opolskim, świętokrzyskim, mazowieckim i dolnośląskim. Do tej listy od 2026 roku dołączą kolejne regiony. Najważniejsze daty i zmiany:
- Podkarpackie (od 1 stycznia 2026 roku): Wchodzi w życie całkowity zakaz palenia w piecach bezklasowych (na węgiel i drewno), które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Kotły klasy 3. i 4. będą dopuszczalne do końca 2027 roku. Kotły klasy 5. (zamontowane przed 2020 roku) pozostaną legalne najdłużej.
- Śląskie (do końca 2025 roku): To kluczowy termin. Mieszkańcy muszą wymienić wszystkie pozaklasowe kotły, których eksploatację rozpoczęto między styczniem 2013 a sierpniem 2017 roku. Region ten od lat zmaga się z największym smogiem.
- Łódzkie (od początku 2026 roku): Wszystkie piece i kominki zainstalowane przed 1 maja 2018 roku będą wymagały montażu urządzeń filtrujących.
- Świętokrzyskie (od lipca 2026 roku): Wprowadzony zostanie surowszy zakaz — nie będzie można używać nawet kotłów klasy 5. Właściciele domów z możliwością podłączenia do sieci gazowej lub ciepłowniczej będą mieli obowiązek tego przyłączenia.
- Lubelskie (do końca 2026 roku): Właściciele kotłów klasy 3. i 4. mają czas na ich wymianę.
Sankcje i grzywny
Za złamanie przepisów antysmogowych grożą surowe kary. Każde rozpalenie w piecu niespełniającym wymogów jest traktowane jako wykroczenie:
- Mandat: Strażnicy miejscy mogą nałożyć karę do 500 zł przy każdej kontroli.
- Grzywna: W przypadku powtarzających się naruszeń, grozi grzywna do 5 000 złotych. Kara ta nie jest jednorazowa i może być nakładana wielokrotnie.
Dofinansowanie z programu Czyste Powietrze
Głównym źródłem wsparcia finansowego pozostaje program rządowy "Czyste Powietrze". Program jest skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych lub wydzielonych lokali z odrębną księgą wieczystą. Dotacje można przeznaczyć na: wymianę starego pieca, montaż pompy ciepła, przyłączenie do sieci gazowej lub modernizację instalacji grzewczej. Wnioski należy składać w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Dotychczas złożono wnioski na kwotę ponad 38,8 mld zł, z czego wypłacono już 16,7 mld zł.