ZUS ma dobrą wiadomość: osoby, które były aktywne zawodowo przed 1999 rokiem, mogą ubiegać się o wyższe świadczenia emerytalne. Kluczem jest odnalezienie dawnych dokumentów, które umożliwią złożenie wniosku o podwyżkę. Oto szczegóły.
- Szansa na wyższą emeryturę dla osób pracujących przed 1999 rokiem
- Okoliczności uzasadniające ponowne przeliczenie emerytury
- Znaczenie dokumentacji sprzed 1999 roku
- Wymagane dokumenty i sposoby potwierdzania okresów składkowych
- Procedury i braki dokumentacji
Szansa na wyższą emeryturę dla osób pracujących przed 1999 rokiem
Dla osób, które były aktywne zawodowo przed 1999 rokiem, istnieje realna możliwość uzyskania wyższej emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Aby tak się stało, konieczne jest przedłożenie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej okresy wcześniejszego zatrudnienia i wysokość osiąganych zarobków, co pozwoli na ponowne przeliczenie wypłacanego świadczenia.
Okoliczności uzasadniające ponowne przeliczenie emerytury
ZUS ma obowiązek dokonać ponownego obliczenia wysokości emerytury, gdy pojawią się nowe okoliczności. Sytuacje te obejmują: nieprzedstawienie wszystkich dokumentów o zarobkach przy pierwszym wniosku, odnalezienie dokumentów świadczących o wyższych zarobkach w przeszłości lub obecnie, a także podjęcie pracy lub opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne po przejściu na emeryturę. Regionalny rzecznik prasowy ZUS, Krystyna Michałek, ostrzega jednak, że składanie wniosku o ponowne przeliczenie bez dysponowania nowymi dowodami jest nieuzasadnione.
Znaczenie dokumentacji sprzed 1999 roku
Powód, dla którego dokumenty z tego okresu są tak istotne, tkwi w historycznych zmianach w systemie ewidencji. Dopiero od 1 stycznia 1999 roku ZUS prowadzi indywidualne konta ubezpieczonych, na których na bieżąco rejestrowane są opłacane składki. Wcześniej, gdy indywidualne konta nie istniały, aby obliczyć wysokość kapitału początkowego za okresy sprzed 1999 roku, kluczowe jest przedstawienie przez samego emeryta dowodów potwierdzających zatrudnienie i wysokość wynagrodzenia.
Wymagane dokumenty i sposoby potwierdzania okresów składkowych
Aby dokonać ponownego obliczenia, niezbędna jest dokumentacja potwierdzająca przebieg kariery zawodowej. Podstawowe dokumenty to świadectwa pracy oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. ZUS bierze pod uwagę również dowody pośrednie, jeśli brakuje pełnej dokumentacji. Mogą to być: legitymacja ubezpieczeniowa z wpisami, umowy o pracę, wyciągi z płac pozyskane z archiwów, a także dokumenty wojskowe (np. książeczka wojskowa), wpisy w starym dowodzie osobistym czy dokumenty poświadczające przynależność do związków zawodowych. Okresy nieskładkowe również mają znaczenie i można je potwierdzić:
- Bezrobocie: zaświadczenie wystawione przez urząd pracy.
- Stały zasiłek z opieki społecznej: zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej (jeśli opłacano składki).
- Opieka nad dzieckiem: odpis aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenie o opiece.
- Studia przed 1999 r.: zaświadczenie z uczelni, dyplom lub indeks z informacją o czasie trwania nauki.
- Zasiłek chorobowy/opiekuńczy/urlop wychowawczy: zaświadczenie od pracodawcy.
Okresy składkowe – czyli lata spędzone w pracy – mogą być potwierdzone zaświadczeniami od byłych pracodawców, świadectwami pracy czy legitymacjami ubezpieczeniowymi. W przypadku braku tych dokumentów akceptowane są też: umowy o pracę, opinie pracodawców, wpisy w dowodzie osobistym czy korespondencja od firmy.
Procedury i braki dokumentacji
Zaświadczenie o pracy może wydać obecny lub były pracodawca, albo podmiot, który przejął działalność po poprzednim zakładzie pracy. Co ważne, w sytuacji braku dokumentacji (szczególnie w przypadku zlikwidowanych firm lub przed 1991 rokiem), okresy zatrudnienia można udowodnić za pomocą zeznań świadków, zwłaszcza byłych współpracowników.
Osoby pracujące w małych firmach (do 20 pracowników) mogą liczyć na automatyczne potwierdzenie ubezpieczenia przez ZUS, pod warunkiem podania precyzyjnych danych w formularzu ERP-6. Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą przed 1999 rokiem muszą natomiast w formularzu ZUS EKP dokładnie wskazać okres, adres i numer konta płatnika.
Wniosek o ponowne przeliczenie można złożyć w placówce ZUS lub poprzez platformę PUE ZUS, dołączając oryginały lub kopie dokumentów. Emeryci pobierający rentę nie muszą ponownie dołączać dokumentów, które już były w aktach. Aby orientacyjnie oszacować przyszłą emeryturę, ZUS udostępnia Informację o Stanie Konta Ubezpieczonego (IOSKU) na PUE ZUS oraz Kalkulator emerytalny na swojej stronie internetowej.