Masz znaczny stopień niepełnosprawności lub opiekujesz się taką osobą? W 2026 roku wzrośnie renta socjalna, zmienią się progi dochodowe do świadczenia uzupełniającego, a część dodatków podwyższy się automatycznie wraz z waloryzacją. Osoby ze znacznym stopniem mogą liczyć na wsparcie od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych miesięcznie, w tym dopłaty PFRON, ulgi transportowe, podatkowe i szereg dodatkowych praw ułatwiających codzienne funkcjonowanie.
- Zasiłki i świadczenia pieniężne
- Dofinansowania z PFRON
- Ulga rehabilitacyjna
- Praca i czas pracy
- Ulgi transportowe i karta parkingowa
- Nie przegap świadczeń: jak maksymalnie wykorzystać uprawnienia w 2026 r.
- Podstawa Prawna:
Osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności jest uznawana za całkowicie niezdolną do pracy i wymagającą stałej lub długotrwałej opieki, aby zaspokajać podstawowe potrzeby życiowe. Ten status otwiera drogę do szeregu ulg, świadczeń pieniężnych i dofinansowań, które mają ułatwiać samodzielność i wyrównywać szanse życiowe.
Zasiłki i świadczenia pieniężne
Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do stałych, comiesięcznych świadczeń wypłacanych przez ZUS, lub MOPS. To właśnie one stanowią podstawowe, pewne źródło wsparcia finansowego.
Zasiłek pielęgnacyjny – 215,84 zł miesięcznie
Zasiłek pielęgnacyjny wypłaca gmina jako wsparcie dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Wysokość świadczenia od listopada 2019 wynosi 215,84 zł miesięcznie. Zgodnie z zapowiedziami rządu nie zmieni się co najmniej, aż do 2027 r. Zasiłek ten przyznawany jest m.in. seniorom powyżej 75 lat, dzieciom z orzeczeniem o niepełnosprawności, osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osobom z umiarkowanym stopniem, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 lat. Zasiłek pielęgnacyjny nie jest wliczany do dochodu przy ubieganiu się o inne świadczenia i nie można go łączyć z dodatkiem pielęgnacyjnym ZUS.
Zasiłek stały (MOPS)
Osoby samotnie gospodarujące, których dochód nie przekracza 1010 zł miesięcznie, oraz osoby w rodzinach z dochodem do 823 zł na osobę, mogą ubiegać się o zasiłek stały. Świadczenie przysługuje osobom pełnoletnim całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności. Wysokość zasiłku to różnica między kryterium dochodowym a faktycznym dochodem, przy czym maksymalna kwota wynosi 1229 zł, a minimalna 100 zł. Obowiązuje zasada złotówka za złotówkę. Jeśli dochód przekroczy próg, świadczenie jest pomniejszane o kwotę przekroczenia. Zasiłek nie przysługuje, gdy po odjęciu przekroczenia wynosi mniej niż 20 zł.
Renta socjalna – około 1 970 zł brutto
Renta socjalna przysługuje osobom, u których całkowita niezdolność do pracy powstała przed 18 rokiem życia (lub do 25 lat, jeżeli kontynuowały naukę). Od marca 2025 Świadczenie wynosi 1 878,91 zł brutto miesięcznie. W 2026 r., po prognozowanej waloryzacji o ok. 4,9 %, jego wysokość wzrośnie do około 1 970 zł brutto. Dokładna kwota zostanie potwierdzona w lutym 2026 r. wraz z ogłoszeniem ostatecznego wskaźnika waloryzacji przez rząd.
Świadczenie pielęgnacyjne – 3 386 zł miesięcznie
Od stycznia 2026 r. rodzice lub opiekunowie, którzy rezygnują z pracy, aby opiekować się dzieckiem z niepełnosprawnością, będą otrzymywać 3 386 zł miesięcznie. Jest to świadczenie wypłacane przez gminę opiekunom dzieci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (lub umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność powstała przed 21 rokiem życia). Kwota ta wzrosła z 3287 zł w 2025 r. i jest corocznie waloryzowana zgodnie ze wzrostem płacy minimalnej. Nowe przepisy pozwalają pobierać świadczenie pielęgnacyjne i jednocześnie pracować zawodowo.
Dodatek pielęgnacyjny (ZUS/KRUS) – ok. 365,28 zł miesięcznie
Osobom całkowicie niezdolnym do pracy i samodzielnej egzystencji ZUS wypłaca dodatek pielęgnacyjny. Aktualnie wynosi on 348,22 zł, lecz prognoza waloryzacji emerytur o 4,9 % wskazuje, że od marca 2026 , wzrośnie do ok. 365,28 zł. Wyższą stawkę, bo 522,33 zł (po podwyżce ok. 547,91 zł) otrzymują inwalidzi wojenni.
Dodatek jest przyznawany bez wniosku seniorom, którzy ukończyli 75 lat, oraz osobom z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji. Nie przysługuje on jednak osobom przebywającym w placówkach całodobowej opieki finansowanych przez państwo.
Świadczenie uzupełniające (tzw. 500+ dla niesamodzielnych)
Osobom, które nie są zdolne do samodzielnej egzystencji, przysługuje świadczenie uzupełniające do 500 zł miesięcznie. Pełną kwotę otrzymują osoby, których suma świadczeń z ZUS/KRUS nie przekracza 2 052,39 zł miesięcznie; przy wyższym dochodzie wsparcie maleje zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę i wygasa po przekroczeniu 2 552,39 zł. Ponieważ próg dochodowy podlega corocznej waloryzacji, w 202 będzie wyższy. Dokładne kwoty zostaną ogłoszone w lutym 2026 r., ale zasada przyznawania pozostanie niezmieniona.
Świadczenie wspierające – kwoty zależne od skali punktowej
Świadczenie wspierające dla dorosłych osób z niepełnosprawnością wprowadzone w 2024, będzie rozszerzone od 2026 . Dolny próg uprawniający obniża się z 78 do 70 punktów. Wysokość świadczenia zależy od liczby punktów w skali potrzeb. W 2025 wynosiło ono od 786,80 zł (40 % renty socjalnej) przy 70–74 pkt do 4 331 zł (220 %) przy 95–100 pkt. Kwoty wzrosną wraz z waloryzacją renty socjalnej. Świadczenie to jest wolne od podatku i nie wlicza się do dochodu przy ubieganiu się o inne świadczenia.
Dofinansowania z PFRON
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oferuje szeroki katalog dopłat, które mają ułatwić codzienne funkcjonowanie, poprawić mobilność i zwiększyć samodzielność osób z orzeczeniem. W przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności dostępne są najwyższe możliwe poziomy wsparcia finansowego. Najpopularniejsze programy to dopłaty do sprzętu, turnusów oraz likwidacji barier architektonicznych, komunikacyjnych i technicznych.
Dopłaty do zakupu sprzętu i likwidacji barier
Powiatowe centra pomocy rodzinie udzielają dofinansowań z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) na:
- Likwidację barier architektonicznych – PFRON pokrywa do 95 % kosztów adaptacji mieszkania (np. montaż podjazdów, wind), jednak nie więcej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej.
- Zakup sprzętu ortopedycznego i rehabilitacyjnego – dofinansowanie 80 % kosztów (czasami nawet 90 %), przy czym udział własny beneficjenta wynosi 10 %–20 %.
- Likwidację barier w komunikowaniu się i barier technicznych – pomoc do 80 % kosztów zakupu urządzeń ułatwiających codzienne funkcjonowanie (np. komputery, drukarki brajlowskie).
Dopłaty do wynagrodzeń pracowników
Zatrudnianie osób z niepełnosprawnością jest wspierane przez PFRON poprzez comiesięczne dopłaty do wynagrodzeń. To jedno z najistotniejszych narzędzi aktywizacji zawodowej, a w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, również najwyżej finansowane. W 2025 r. (ze stawkami obowiązującymi także w 2026 r., o ile rząd nie wprowadzi zmian) obowiązują następujące kwoty dopłat:
- 2760 zł miesięcznie – na pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności;
- 1380 zł dodatku dla pracowników z wybranymi schorzeniami: schizofrenia, choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, autyzm, epilepsja, ślepota.
Łącznie: 4140 zł miesięcznego dofinansowania.
Dopłaty przysługują zarówno firmom prywatnym, jak i jednostkom publicznym, pod warunkiem spełnienia wymogów PFRON dotyczących zatrudnienia i rozliczeń.
PFRON nadal refunduje również składki ZUS osobom prowadzącym działalność gospodarczą, jeśli posiadają znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Ulga rehabilitacyjna
Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą odliczyć od dochodu m.in.:
- wydatki na przystosowanie i wyposażenie mieszkania i samochodu,
- koszty rehabilitacji (limit 2 280 zł rocznie na używanie własnego samochodu do przewozu na zabiegi),
- zakup sprzętu, urządzeń i środków technicznych ułatwiających funkcjonowanie.
Aby odliczenia były uznane przez fiskus, trzeba posiadać faktury lub rachunki potwierdzające poniesione wydatki.
Praca i czas pracy
Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności pracują maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Przysługuje im również dodatkowa 15 minutowa przerwa na odpoczynek lub ćwiczenia usprawniające; ten czas jest wliczany do czasu pracy. Ponadto osoby te otrzymują 10 dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego rocznie. Mogą także ubiegać się o dofinansowanie dojazdów do pracy oraz dostosowania stanowiska pracy.
Ulgi transportowe i karta parkingowa
Posiadacze karty osoby niepełnosprawnej (parkingowej) korzystają z bezpłatnych miejsc parkingowych oraz wyłączonej strefy płatnego parkowania. Dodatkowo osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do:
- 37 % zniżki na bilety w pociągach osobowych i pośpiesznych oraz 49 % zniżki na pociągi ekspresowe i InterCity (na podstawie zaświadczenia o niepełnosprawności),
- 95 % ulgi dla opiekuna osoby niewidomej lub osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji – opiekun (lub pies przewodnik) podróżuje prawie za darmo, pod warunkiem posiadania dokumentu potwierdzającego rolę opiekuna i odpowiedniego orzeczenia o niepełnosprawności podopiecznego.
- bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską w wielu miastach (np. Warszawa, Kraków, Gdańsk),
- darmowego dojazdu na turnus rehabilitacyjny (zwrot kosztów biletu za transport publiczny).
Inne przywileje
- Zwolnienie z opłat abonamentowych RTV – po złożeniu w urzędzie pocztowym dokumentu potwierdzającego znaczny stopień niepełnosprawności.
- Pierwszeństwo w obsłudze w urzędach i placówkach NFZ (tzw. ścieżka szybkiej obsługi) oraz w aptekach.
- Karta parkingowa wydawana jest osobom niepełnosprawnym i placówkom opiekuńczym umożliwia parkowanie na miejscach specjalnie oznaczonych.
Nie przegap świadczeń: jak maksymalnie wykorzystać uprawnienia w 2026 r.
Znaczny stopień niepełnosprawności to nie tylko orzeczenie to realne, mierzalne wsparcie, które w 2026 roku będzie jeszcze szersze i bardziej dostępne. Od wyższych świadczeń pieniężnych, przez dofinansowania PFRON, po ulgi transportowe, podatkowe i dodatkowe prawa w pracy. Katalog uprawnień obejmuje kilkadziesiąt różnych form pomocy. Wiele z nich można łączyć, a część przysługuje automatycznie.
Dlatego warto regularnie sprawdzać aktualne kwoty i zasady, bo nawet pojedyncze świadczenie może zwiększyć miesięczny budżet o kilkaset złotych, a łączna suma wsparcia dla osób ze znacznym stopniem może sięgać kilku tysięcy złotych miesięcznie. Jeśli ktoś w Twojej rodzinie posiada takie orzeczenie lub opiekujesz się osobą niesamodzielną, upewnij się, że korzystacie ze wszystkich dostępnych form pomocy. W 2026 roku żadna należna złotówka nie powinna przepaść.
Podstawa Prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2024 poz. 99 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (Dz.U. 2023 poz. 1208 z późn. zm.)