Przełomowe zmiany w Funduszu Medycznym zatwierdził Prezydent RP. Nowelizacja ustawy otwiera drogę do finansowania leczenia chorób rzadkich u dzieci oraz tworzy nowe subfundusze. Miliardy złotych na ochronę zdrowia w najbliższych latach zapewnić ma budżet państwa. Co dokładnie się zmieni?
- Co zmienia nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym?
- Leczenie chorób rzadkich u dzieci – jak będzie finansowane?
- Jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać finansowanie terapii zaawansowanej?
- Ile pieniędzy Fundusz Medyczny otrzyma w najbliższych latach?
- Świadczenia zdrowotne dla dzieci – jakie limity finansowania obowiązują?
- Zmiany w programach polityki zdrowotnej – pełne dofinansowanie możliwe
- Poprawa obsługi teleinformatycznej pacjentów – nowe zadanie Funduszu
- Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
- Co to oznacza dla polskich pacjentów?
Co zmienia nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym?
Podpis Prezydenta RP pod ustawą z dnia 21 listopada 2025 roku uchyla przedsionek nowego rozdziału w ochronie zdrowia. Nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wprowadza rewolucyjne zmiany, które z radością przyjmą tysiące polskich rodzin.
Na mocy tej regulacji zostają powołane dwa nowe subfundusze. Pierwszy z nich będzie służyć infrastrukturze na potrzeby obronne państwa, drugi natomiast jest dedykowany leczeniu chorób rzadkich u dzieci. Polski system ochrony zdrowia dotychczas nie znał tak kompleksowego podejścia do finansowania terapii zaawansowanych.
Zadania Funduszu Medycznego zostały znacząco rozszerzone. Dofinansowanie budowy, rozbudowy, modernizacji, przebudowy lub wyposażenia podmiotów leczniczych w ramach subfunduszu infrastruktury na potrzeby obronne państwa jest jednym z kluczowych elementów nowelizacji. Realizacja tego zadania będzie odbywać się na podstawie programu inwestycyjnego Rady Ministrów, a wybór podmiotów, które otrzymają dofinansowanie, nastąpi w drodze konkursu.
Leczenie chorób rzadkich u dzieci – jak będzie finansowane?
Dla rodziców dzieci cierpiących na choroby rzadkie szczególne znaczenie ma drugi z utworzonych subfunduszy. Ustawodawca przewidział finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia w zakresie leczenia chorób rzadkich. Definicję chorób rzadkich określa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 roku w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej.
Finansowaniem zostaną objęte produkty lecznicze terapii zaawansowanej, podawane jednorazowo w leczeniu szpitalnym. Te innowacyjne metody leczenia są często jedyną szansą na zdrowie dla najmłodszych pacjentów. Dotychczas wiele rodzin musiało samodzielnie zbierać środki na kosztowne terapie lub wyjeżdżać za granicę po pomoc. Teraz ta sytuacja może się diametralnie zmienić.
Maksymalna kwota dotacji przekazywanej Narodowemu Funduszowi Zdrowia na ten cel wynosi 250 milionów złotych rocznie. Co istotne, kwota ta będzie podlegać corocznej waloryzacji. Podstawą tej waloryzacji jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem z poprzedniego roku kalendarzowego. Oznacza to, że realna wartość środków przeznaczonych na leczenie chorób rzadkich u dzieci zostanie utrzymana.
Jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać finansowanie terapii zaawansowanej?
Ustawodawca określił precyzyjne kryteria, które muszą być spełnione łącznie, aby świadczeniodawca mógł otrzymać finansowanie z nowego subfunduszu. Można wyróżnić trzy podstawowe warunki.
Pierwszym z nich jest pozytywna opinia konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny odpowiedniej ze względu na chorobę rzadką. Alternatywnie taką opinię może wydać konsultant wojewódzki w tej dziedzinie. Elementem tej opinii musi być ocena zasadności zastosowania produktu leczniczego terapii zaawansowanej u danej osoby. Szczególne znaczenie ma przedstawienie dowodów naukowych uprawdopodabniających przewagę kliniczną tego produktu leczniczego nad najlepszą dostępną terapią w ramach świadczeń gwarantowanych.
Drugi warunek dotyczy wyczerpania u danej osoby wszystkich możliwych do zastosowania w chorobie rzadkiej dostępnych technologii medycznych finansowanych ze środków publicznych. Terapia zaawansowana ma być ostatecznością, gdy inne metody leczenia nie przyniosły skuteczności.
Trzeci warunek natomiast jest związany z dopuszczeniem produktu leczniczego do obrotu. Wymagana jest zgodność z art. 3 ustawy Prawo farmaceutyczne lub pozostawanie w obrocie na podstawie art. 29 ust. 5 lub 6 tej ustawy.
Ile pieniędzy Fundusz Medyczny otrzyma w najbliższych latach?
Ustawa precyzyjnie określa konkretne kwoty wpłat z budżetu państwa na Fundusz Medyczny. Został przyjęty zarówno maksymalny, jak i minimalny poziom wpłat na lata 2026-2029.
W roku 2026 maksymalna wpłata będzie wynosić 5,2 miliarda złotych, przy czym kwota minimalna musi przekroczyć 5 miliardów złotych. Rok 2027 przyniesie jeszcze wyższe nakłady – środki te mogą wzrosnąć do 7 miliardów złotych, a minimalny próg ustalono na poziomie 6,8 miliarda złotych.
Rekordowym rokiem powinien okazać się rok 2028. Fundusz Medyczny może otrzymać aż 8 miliardów złotych maksymalnie, jednak nie mniej niż 7,8 miliarda złotych. W roku 2029 poziom wpłat będzie nieznacznie niższy – do 6,3 miliarda złotych przy minimum 6,1 miliarda złotych.
Świadczenia zdrowotne dla dzieci – jakie limity finansowania obowiązują?
Maksymalna kwota środków z Funduszu Medycznego przekazywanych do Narodowego Funduszu Zdrowia na pokrycie kosztów świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia wyniesie 4,4 miliarda złotych. Kwota ta stanowi całościowy limit na świadczenia pediatryczne. Wysokość corocznej dotacji na ten cel w latach 2026-2029 została ograniczona. Rocznie na NFZ w tym zakresie może być przekazane nie więcej niż 840 milionów złotych. Tak skonstruowane ramy mają zapewnić stabilne i przewidywalne finansowanie leczenia dzieci.
Zmiany w programach polityki zdrowotnej – pełne dofinansowanie możliwe
Nowelizacja wprowadza istotną zmianę w zakresie programów polityki zdrowotnej. Maksymalny poziom dofinansowania dla jednego programu został podniesiony z 80% do 100%. Zmiana ta jest zapisana w art. 28 ust. 5 ustawy o Funduszu Medycznym.
Teraz będzie możliwe pełne pokrycie kosztów programów polityki zdrowotnej ze środków Funduszu Medycznego. Dla samorządów i innych podmiotów realizujących takie programy ta zmiana ma ogromne znaczenie. Zostają zniesione bariery finansowe, które dotychczas utrudniały pełną realizację niektórych inicjatyw zdrowotnych.
Poprawa obsługi teleinformatycznej pacjentów – nowe zadanie Funduszu
Do zadań Funduszu Medycznego zostało dopisane finansowanie zadań związanych z poprawą jakości teleinformatycznej obsługi pacjentów. Cyfryzacja systemu ochrony zdrowia ma coraz większe znaczenie, a nowe przepisy mają wspierać jej rozwój. Minister właściwy do spraw zdrowia może każdego roku przyznać jednostce właściwej w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia środki na realizację tych zadań. Finansowanie to będzie pochodzić ze środków subfunduszu terapeutyczno-innowacyjnego.
Efektem tych inwestycji powinny być: łatwiejszy dostęp do informacji medycznych, sprawniejsza rejestracja na wizyty czy szybsza wymiana danych między placówkami medycznymi. Dla pacjentów oznacza to wygodniejsze korzystanie z usług ochrony zdrowia.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Termin wejścia w życie ustawy został ustalony na dzień 15 grudnia 2025 roku. Od tej daty zacznie obowiązywać zasadnicza część przepisów. Wyjątek stanowią regulacje dotyczące nowych subfunduszy. Te wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku. Taki harmonogram ma zapewnić czas na przygotowanie odpowiednich procedur i wdrożenie przepisów.
Dla rodziców dzieci z chorobami rzadkimi oznacza to, że już od początku 2026 roku będzie można składać wnioski o finansowanie kosztownych terapii zaawansowanych. Nowy rok może przynieść nowe nadzieje na skuteczne leczenie.
Co to oznacza dla polskich pacjentów?
Nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym reprezentuje systemowe podejście do finansowania leczenia w Polsce. Zarówno dzieci z chorobami rzadkimi, jak i cały system ochrony zdrowia powinny skorzystać na zmianach. Dzięki subfunduszowi na potrzeby obronne państwa infrastruktura medyczna zostanie rozbudowana i zmodernizowana. Nowoczesne wyposażenie podmiotów leczniczych powinno podnieść poziom usług medycznych.
Terapie zaawansowane staną się dostępne dla najmłodszych pacjentów bez konieczności zbierania funduszy przez rodziny czy wyjazdów za granicę. Choroby rzadkie, dotykające stosunkowo niewielką liczbę osób, często bywają zaniedbywane w systemach ochrony zdrowia. Polska wprowadza dedykowany mechanizm finansowania tych terapii.
W najbliższych latach do systemu ochrony zdrowia trafią miliardy złotych. Czy przełożą się one na realną poprawę jakości leczenia? Czas pokaże, podobnie jak to, czy poziom finansowania będzie wystarczający dla wszystkich pacjentów, szczególnie najmłodszych cierpiących na choroby rzadkie.
Ustawa z dnia 21 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o Funduszu Medycznym oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Druk sejmowy nr 1995)