Sezon letni stwarza nieograniczone możliwości dla przedsiębiorczych osób. Istnieje dużo okazji zarobku, szczególnie w miejscowościach typowo letniskowych. Od kilku lat cieszy się „wzięciem” spędzanie wolnego czasu w gospodarstwach agroturystycznych, w których można wynająć pokoje. Jednak osoby uzyskujące przychody z wynajmu muszą pamiętać o obowiązkach podatkowych.
Wynajmując w sezonie letnim np. kwatery lub lokale turystom, musimy pamiętać, że jest to działalność, która nie jest obojętna podatkowo. Dodatkowo to od nas zależy, jak chcemy się rozliczać z fiskusem z podatku dochodowego od osób fizycznych, jaką formę opodatkowania wybierzemy, a niekiedy, czy chcemy być z podatku zwolnieni.
Dochody zwolnione z podatku
Wolne od podatku są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5. I jest to niezależne od tego, czy osoba byłaby opodatkowana ryczałtem czy według zasad ogólnych. Tutaj należy zwrócić uwagę na to, że nie wszyscy skorzystają z tego zwolnienia. Koniecznym warunkiem jest, aby wynajem dotyczył budynków mieszkalnych położonych na wsi. Dodatkowo budynek musi należeć do osoby posiadającej gospodarstwo rolne, a więc rolnika. Ze zwolnienia tego nie będzie korzystała osoba, która co prawda kupi dom na wsi w celu wynajmowania w ramach agroturystyki, ale nie będzie posiadała gospodarstwa rolnego, czyli powierzchniowo gruntów powyżej 1 hektara.
Sezon z kartą podatkową
Dla tych, którzy nie mogą skorzystać ze zwolnienia, istnieje inna możliwość – opodatkowanie w formie karty podatkowej. Jest to korzystna forma, która nie wymaga od wynajmującego zbytniego wysiłku w wypełnieniu obowiązków podatkowych. Dlatego też warto z tej alternatywy skorzystać. Jedynym obowiązkiem względem fiskusa będzie w takim przypadku wpłacanie comiesięcznej, z góry ustalonej kwoty, bez konieczności prowadzenia ewidencji i składania deklaracji. Jedynie do końca stycznia następnego roku należy złożyć PIT-16A, czyli informację o wpłaconych składkach zdrowotnych. Niestety, z tej formy skorzystają tylko nieliczni. Dotyczy to osób, które świadczą usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym wydawania posiłków), jeżeli łączna liczba pokoi nie przekracza 12. W tym przypadku nie ma ograniczenia, którego podstawą było posiadanie gospodarstwa rolnego (jak przy zwolnieniu z podatku). Z karty podatkowej może skorzystać osoba fizyczna wynajmująca do 12 pokoi, w tym również rolnicy równocześnie prowadzący gospodarstwo rolne.
PRZYKŁAD
Jan K. wynajmuje 7 domków kempingowych, w każdym znajdują się dwa pokoje gościnne. Niestety nie będzie mógł skorzystać z opodatkowania w formie karty podatkowej, gdyż liczba pokoi wynosi 14 (czyli przekracza 12). Mimo więc że wynajmowanych domków jest tylko 7, liczy się przede wszystkim liczba pokoi w tych domkach. W tym przypadku nie uprawnia ona do opodatkowania najmu kartą podatkową.
Ryczałt przy wynajmie
Istnieje jeszcze inna możliwość podatkowa. Wynajmując w sezonie pokoje dla turystów, możemy opłacać z tego tytułu ryczałt ewidencjonowany. I tutaj znowu są możliwe dwa rozwiązania. Jeśli będziemy traktować wynajem jako działalność gospodarczą, to zmuszeni będziemy do zarejestrowania działalności. Jeśli natomiast potraktujemy wynajem pokoi gościnnych jako prowadzony poza działalnością gospodarczą, to obowiązku rejestrowania nie ma. Dodatkowo takie opodatkowanie ryczałtem wynajmu prowadzonego poza działalnością gospodarczą nie powoduje obowiązku prowadzenia przez ryczałtowca ewidencji przychodów ani ewidencji wyposażenia. Jest to więc uproszczenie w porównaniu z zasadami rozliczania ryczałtu płaconego w ramach działalności gospodarczej. Warto też zwrócić uwagę na stawki ryczałtu. Różnią się one w zależności od tego, czy wynajem jest prowadzony w ramach działalności gospodarczej czy poza nią. W pierwszym przypadku stawka ryczałtu podlegająca comiesięcznej wpłacie do urzędu skarbowego, wynosi 17 proc. od uzyskanego przychodu. W drugim natomiast wynosi 8,5 proc. w odniesieniu do przychodu stanowiącego równowartość 4000 euro (w 2005 roku jest to kwota 17 514,80 zł). Od nadwyżki ponad tę kwotę musimy opłacać ryczałt według 20-proc. stawki.
Wynajem na zasadach ogólnych
Podobnie jak przy ryczałcie, wynajem pokoi gościnnych opodatkowany na zasadach ogólnych może być prowadzony albo w ramach działalności gospodarczej, albo poza nią. Osoba, która wynajmuje pokoje we własnym domu, płaci podatek według skali, i określi, że jest to prowadzone poza działalnością gospodarczą, nie musi prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Niestety nie zwalnia jej to ze składania comiesięcznych deklaracji PIT-5 i wpłacania należnego za dany miesiąc podatku. Najem prowadzony w ramach działalności gospodarczej zobowiązuje do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Warto wspomnieć o możliwości złożenia wniosku o opodatkowanie 19-proc. podatkiem liniowym. Ten przywilej jest jednak zarezerwowany tylko dla tych, którzy zdecydują się wynajmować pokoje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście muszą oni prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz składać comiesięczne deklaracje PIT-5L.
SŁOWNICZEK
GOSPODARSTWO ROLNE – obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiący własność lub znajdujący się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.
Bogdan Świąder
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
CZYTELNICY PYTAJĄ
Czy rejestrować wynajem pokoi
Jestem rolnikiem i wynajmuję w sezonie letnim górę domu (trzy pokoje) letnikom, którzy przyjeżdżają nad pobliskie jezioro. Czy muszę zgłosić prowadzenie działalności gospodarczej w gminie i rozliczać podatek?
NIE. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zawiera wyraźne wyłączenie, zgodnie z którym przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. Przepisów tych nie stosuje się również do wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Wynika z tego, że rolnik, który wynajmuje trzy pokoje letnikom, nie musi się rejestrować w gminie jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Należy pamiętać też, że powyższa działalność związana z wynajmowaniem pokoi będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Zwolnienie dotyczy dochodów uzyskanych z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochodów uzyskanych z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.
Czy będzie wyższa stawka
Jestem rolnikiem. Wynajmuję turystom trzy pokoje. Czy będę musiał płacić wyższą stawkę w podatku od nieruchomości (tj. tak jak dla prowadzących działalność gospodarczą)?
NIE. Za działalność gospodarczą nie uważa się wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5. Dlatego też podatek od nieruchomości będzie płacony według stawki jak dla budynków mieszkalnych, a nie budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.