Szybko rośnie liczba deficytowych firm. Jeżeli dojdzie do redukcji zatrudnienia, zagrożone będą miejsca pracy 460 tys. osób.
W pierwszym półroczu tego roku prawie jedna trzecia średnich i dużych firm, czyli prawie 2,5 tys. spośród blisko 8 tys., przynosiła straty. W analogicznym okresie ubiegłego roku deficytowych przedsiębiorstw było o około 500 mniej. Badanie przeprowadził Główny Urząd Statystyczny
Pod kreską znalazło się wiele firm notowanych na warszawskiej giełdzie – w pierwszym półroczu tego roku straty odnotował m.in. Próchnik, Pollena Ewa, Swarzędz, Hutmen i Złomrex.
Wśród firm deficytowych dominują jednak przedsiębiorstwa funkcjonujące poza giełdowym parkietem, w tym dawne państwowe molochy. W pierwszym półroczu tego roku straty odnotowały na przykład Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy, Stocznia Szczecińska Nowa, Stocznia Gdynia i FSO.
Zagrożone miejsca pracy
Analitycy są zgodni – wiele firm zaczęło odczuwać konsekwencje umacniania się rodzimej waluty.
– Problemy mogą mieć eksporterzy. Po wyraźnym wzmocnieniu się złotego sprzedaż na zagranicznych rynkach może wielu firmom przynosić straty – mówi Piotr Bujak, ekonomista BZ WBK.
Jego zdaniem deficytowa działalność nie musi jednak prowadzić do bankructwa. Aby utrzymać się na rynku, firmy mogą ograniczać koszty, zmniejszając inwestycje czy redukując załogę. A to ostatnie oznacza, że zagrożone są miejsca pracy 460 tys. osób – bo takie jest zatrudnienie w deficytowych przedsiębiorstwach.
Mateusz Szczurek, główny ekonomista ING Banku Śląskiego ocenia, że wzrost liczby deficytowych firm związany jest nie tylko ze wzmocnieniem się złotego, ale także ze słabym popytem krajowym i złym zarządzaniem.
Na wyniki finansowe przedsiębiorstw niekorzystny wpływ miał też wzrost cen paliw. Trzeba jednak pamiętać, że w ostatnich dwóch latach poprawiła się bardzo kondycja polskich przedsiębiorstw.
– Wzrost liczby firm deficytowych nie będzie katastrofą, jeśli ta sytuacja nie utrzyma się w dłuższej perspektywie – mówi prof. Witold Orłowski, doradca Prezydenta RP.
Nie brakuje jednak pesymistów.
– Obawiam się, że szybko nie znikną przyczyny, z powodu których część przedsiębiorstw ma ujemną rentowność. Wysokie ceny ropy mogą się utrzymać w dłuższej perspektywie. Na razie nic nie zapowiada osłabienia złotego. To może przynieść negatywne konsekwencje dla inwestycji i dla rynku pracy – podkreśla Jacek Kotłowski, ekonomista BRE Banku.
Deficyt z wyboru
Deficyt nie zawsze musi jednak oznaczać tego, że w firmie źle się dzieje. W ocenie prof. Elżbiety Mączyńskiej ze Szkoły Głównej Handlowej część przedsiębiorstw jest deficytowa z wyboru, bo celowo zawyża koszty działalności, aby uniknąć płacenia podatków.
– Chociaż trudno to udowodnić, możliwe jest, że na przykład część firm z udziałem kapitału zagranicznego transferuje koszty do Polski ze spółek korporacji międzynarodowych, do których należą – wyjaśnia prof. Elżbieta Mączyńska. Metody są różne – może to być np. sprowadzanie surowców, towarów czy półfabrykatów z zagranicznych filii koncernów po zawyżonych cenach.
Zawiniły inwestycje
Eksperci twierdzą więc, że w części firm deficyt mógł się pojawić w związku z prowadzonymi przez nie inwestycjami czy innymi działaniami.
Tak jest np. w wypadku wspomnianej wcześniej Polleny Ewy, której kiepskie wyniki w pierwszym półroczu związane są z kosztami przeprowadzanej od dwóch lat restrukturyzacji.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Janusz K. Kowalski