Zakup leków to dla wielu osób znaczny wydatek w domowym budżecie. Ci, którzy posiadają orzeczenie o niepełnosprawności, mogą skorzystać z odliczenia od swojego dochodu wydatków poniesionych na ich zakup. Do skorzystania z ulgi uprawnia miesięczny wydatek w wysokości większej niż 100 zł, a także czasowa konieczność przyjmowania leków.
Warunki i zasady korzystania z tego odliczenia określa ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odliczeniu od dochodu podlegają wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Do tego typu wydatków zalicza się także leki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Jednak z takiego odliczenia można skorzystać, pod warunkiem że lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo).
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podają definicji leku. Dlatego w tym przypadku należy odnieść się do ustawy Prawo farmaceutyczne. Nie będą podlegały odliczeniu od dochodu z tytułu wydatków rehabilitacyjnych wydatki na nabycie środków nie spełniających cech wskazanych w definicji leku bądź gdy środki te są wyłączone spod zakresu definicji leku przez prawo farmaceutyczne. W związku z tym nie można odliczyć np. materiałów opatrunkowych czy higienicznych.
Ulga nie dla wszystkich
Odliczenia związanego z zakupem lekarstw dokonuje się w ramach ulgi rehabilitacyjnej, a to pociąga za sobą konsekwencje dotyczące warunków, na jakich z tego odliczenia można skorzystać. Ulga przeznaczona jest wyłącznie dla osób niepełnosprawnych oraz takich, na utrzymaniu których znajdują się określone osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe.
Potrzebne orzeczenie
Prawo do odliczenia wydatków poniesionych na zakup leków uzależnione jest od posiadania przez osobę, której dotyczy wydatek, orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednej z grup niepełnosprawności lub decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub przyznającej rentę szkoleniową albo w przypadku osób, które nie ukończyły 16 lat, orzeczenia o rodzaju i stopniu niepełnosprawności.
Kolejnym równie istotnym warunkiem, jaki trzeba spełnić, jeśli chce się z ulgi skorzystać, jest zalecenie lekarza specjalisty o konieczności stałego lub czasowego stosowania leków. Dowodem potwierdzającym konieczność stosowania określonych medykamentów jest zaświadczenie lekarskie. Trzeba zwrócić uwagę na fakt, że przepisy wymagają, aby czasowe lub okresowe stosowanie danego leku zalecił lekarz specjalista, a nie jakikolwiek lekarz.
SŁOWNICZEK
LEK APTECZNY – produkt leczniczy sporządzony w aptece zgodnie z przepisem przygotowania zawartym w farmakopei polskiej lub farmakopeach uznawanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej przeznaczony do wydawania bezpośrednio w tej aptece.
LEK GOTOWY – produkt leczniczy wprowadzony do obrotu pod określoną nazwą i w określonym opakowaniu.
LEK RECEPTUROWY – produkt leczniczy sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej.
Obowiązują limity
Odliczenie od dochodu wydatków na leki jest ulgą limitowaną, ale limitowaną w bardzo specyficzny sposób. Zamiast określać limit, ile maksymalnie można odliczyć od dochodu, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, ile trzeba wydać w ciągu miesiąca na zakup leków, by z ulgi skorzystać. Aby w rozliczeniu za 2005 r. móc skorzystać z tej ulgi, kwota faktycznie wydatkowana na ten cel w danym miesiącu musi być wyższa niż 100 zł. Zasady odliczeń polegają bowiem na tym, że od dochodu odlicza się różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Oznacza to, że tylko nadwyżka ponad 100 zł będzie odliczana.
Dowodem potwierdzającym zakup lekarstw jest wydany przez aptekę rachunek lub faktura (z reguły jest to faktura). Kwotę odliczenia oblicza się w ten sposób, iż od kwoty faktycznie wydatkowanej w danym miesiącu odejmowana jest kwota 100 zł. Wyliczona w ten sposób różnica podlega odliczeniu.
• PRZYKŁAD
Pani Teresa jest osobą niepełnosprawną. Od wielu lat przyjmuje na stałe leki, które przepisał jej lekarz specjalista. Czasem liczba leków przyjmowanych przez panią Teresę jest większa, czasem mniejsza. Wszystko zależy od stanu jej zdrowia. Pani Teresa w okresie od stycznia do czerwca co miesiąc wydawała na leki po 220 zł. Od lipca do września po 80 zł. Od października do grudnia po 150 zł. W sumie w całym roku pani Teresa wydała na leki 2010 zł. Jednak nie wszystkie wydatki można odliczyć od dochodu. Odliczeniu podlega ta kwota, która w danym miesiącu przekracza 100 zł. Za styczeń będzie to 120 zł (220 zł – 100 zł = 120 zł). Podobnie będzie za luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec. Za miesiące lipiec, sierpień, wrzesień pani Teresa nic nie odliczy. Natomiast za październik, listopad, grudzień do odliczenia będzie po 50 zł (150 zł – 100 zł = 50 zł). W sumie pani Teresa w zeznaniu rocznym będzie mogła odliczyć 870 zł (6 x 120 zł + 3 x 50 zł).
Dofinansowanie lub ulga na leki
Wydatki na cele rehabilitacyjne, w tym także na zakup leków, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Kto jest osobą niepełnosprawną
• I grupa inwalidztwa – należą do niej osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności,
• II grupa inwalidztwa – należą do niej osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.
PRZYKŁAD
Pan Henryk choruje na serce. Stale musi przyjmować lek, który pozwala mu normalnie funkcjonować. Jedno opakowanie kosztuje 180 zł. Pracodawca dofinansowuje panu Henrykowi co miesiąc ten lek z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w wysokości 25 proc. (180 zł x 25 proc. = 45 zł) jego ceny, wypłacając mu te pieniądze przy każdej pensji. Pan Henryk mimo to będzie mógł skorzystać z ulgi na zakup leków, gdyż wydatki na ich zakup w każdym miesiącu, mimo dofinansowania, przekraczają kwotę 100 zł (180 zł – 45 zł = 135 zł). W związku z tym pan Henryk będzie mógł odliczyć od dochodu za każdy miesiąc po 35 zł (135 zł – 100 zł), co da łącznie w ciągu roku 420 zł.
Ewa Matyszewska
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 53, poz. 533 z późn. zm.).
UŻYTKOWNICY PYTAJĄ
Czy orzeczenie o niepełnosprawności wystarczy do ulgi
Posiadam orzeczenie o niepełnosprawności. Czy na tej podstawie mogę od dochodu odliczyć wydatki na zakup leków?
TAK. Warto w tym miejscu przytoczyć interpretację Urzędu Skarbowego w Sieradzu z 14 kwietnia 2005 r. (nr US I/415/6/05/SŁ), w której urząd wyjaśnił, iż orzeczenie o niepełnosprawności jest wystarczającym dokumentem pozwalającym na skorzystanie z ulgi na zakup leków. W piśmie zaznaczono również, że za wydatki rehabilitacyjne uważa się wydatki poniesione na zakup leków – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo).
Czy ulga przysługuje bez orzeczenia o niepełnosprawności
Orzeczeniem komisji lekarskiej z sierpnia br. otrzymałem II grupę inwalidztwa. Komisja uznała, że inwalidztwo istnieje od maja 2005 r. Niepełnosprawność powstała w związku z przebytym wylewem. Jednak w związku ze schorzeniami ponosiłem wydatki na zakup leków zarówno przed uzyskaniem orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, jak i po jego uzyskaniu. Czy można dokonać odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej od wydatków poniesionych na zakup leków przed uzyskaniem orzeczenia?
NIE. Zgodnie z interpretacją Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew z 11 lutego 2005 r. (nr IX-005/28/2/Z/K/05) zakup leków dokonany przed datą uznania o niepełnosprawności, tj. przed majem 2005 r., nie podlega odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Natomiast podlegają odliczeniu wydatki na zakup leków, poniesione po dniu określonym przez komisję lekarską o uznaniu podatnika za osobę niepełnosprawną w wydanym orzeczeniu o niepełnosprawności. Urząd podkreślił również, że wysokość wydatków na zakup leków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, tj. faktury wystawionej przez aptekę na nazwisko osoby niepełnosprawnej.
EM