Dla określenia obowiązku podatkowego u zbywcy udziałów spółki nie ma znaczenia umówiony termin płatności, powstaje on w chwili podpisania umowy.
Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być zbywane w całości lub w części, przy czym zbycie to powinno być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Wynika to z art. 180 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). W momencie zbycia udziału następuje przeniesienie praw i obowiązków wynikających z jego posiadania na nabywcę.
Zadecyduje wspólnik
Jeżeli wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zdecyduje się na zbycie udziałów, musi zadbać o prawidłowe określenie momentu, w którym powstanie u niego przychód podatkowy z tego tytułu. Powszechne jest, że w umowach sprzedaży udziałów kontrahenci zastrzegają późniejszy termin zapłaty za nabyte udziały, uzależniając go np. od dokonania odpowiednich zmian w KRS. Podatnicy mają wątpliwości, w jaki sposób należy prawidłowo ustalać moment powstania obowiązku podatkowego w tym zakresie. Nie ma z tym większych kłopotów, jeśli zarówno zawarcie umowy sprzedaży, jak i zapłata następują w tym samym roku podatkowym. Wątpliwości pojawiają się, w sytuacji gdy np. pod koniec roku podatkowego następuje zawarcie umowy, a płatność jest dokonywana w roku następnym.
Przychód należny
Skutki podatkowe dla udziałowców spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zbywających posiadane udziały na rzecz innego podmiotu, regulują przepisy art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm., dalej ustawa o PIT).
Przepisy te określają źródła przychodów z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych oraz ich odpłatnego zbycia. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.
Przy ustalaniu dochodu z tytułu zbycia udziałów należy też uwzględnić uregulowania wynikające z art. 22 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnoszące się do kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów. Zgodnie z treścią tego przepisu, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości:
• nominalnej wartości objętych udziałów (akcji) albo wkładów z dnia ich objęcia – jeżeli te udziały (akcje) albo wkłady zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
• wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
Przychód opodatkowany
Uzyskany dochód podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem od dochodów uzyskanych m.in. z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną, podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu. Dochodów uzyskanych w ten sposób nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych oraz z dochodami z pozarolniczej działalności gospodarczej (określonych w art. 27 oraz 30c ustawy o PIT).
Dla ustalenia roku podatkowego, w którym podatnik uzyskał przychód z kapitałów pieniężnych z tytułu sprzedaży udziałów w spółkach mających osobowość prawną, należy kierować się literalnym brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) powołanej ustawy o PIT. Przepis ten mówi o przychodach należnych, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Interpretacja tego przepisu została potwierdzona w decyzji dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 9 maja 2006 r. (nr PB I-3/4150/IN-121/US/2006/PM).
W konsekwencji należy przyjąć, że datą, w której powstaje przychód po stronie zbywcy udziałów, jest dzień, w którym nastąpiło przeniesienie prawa własności udziałów na rzecz innego podmiotu. Nie ma przy tym znaczenia, kiedy następuje płatność z tego tytułu czy też dokonanie zmian danych w KRS. Dlatego jeśli okazałoby się, że podatnik miałby zawrzeć pisemną umowę zbycia udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w listopadzie tego roku, ale sama zapłata, jak i zmiany w KRS miałyby miejsce w kolejnym roku podatkowym, to obowiązek podatkowy powstanie w momencie zawarcia pisemnej umowy zbycia.
WAŻNE
Datą, w której powstaje przychód po stronie zbywcy udziałów, jest dzień, w którym nastąpiło przeniesienie prawa własności udziałów na rzecz innego podmiotu.
Edyta Wereszczyńska