Jak korzystać z inicjatywy dowodowej i wniosków dowodowych

Organ podatkowy w postępowaniu podatkowym nie jest przeciwnikiem procesowym podatnika, ale ma obiektywnie orzekać jak sędzia. Co to oznacza w praktyce i jak podatnicy mogą z tej zasady korzystać?


Oznacza to, że organ podatkowy powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności – zarówno korzystne, jak i niekorzystne dla podatnika. Z przepisów Ordynacji podatkowej wynika również, że to organ podatkowy powinien przejawiać inicjatywę dowodową, czyli ma dążyć do przeprowadzenia dowodów w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do obiektywnego wyjaśnienia sprawy. Problem w tym, że w praktyce organom i podatnikom zdarza się bardzo różnić w kwestii oceny, jakie czynności i środki dowodowe są niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego.

Najczęściej problemy te objawiają się biernością organu, gdy chodzi o samodzielne przeprowadzenie dowodów oraz przerzucaniem obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego na podatnika. Eskalacja żądań udowadniania faktów w stosunku do podatników prowadzi często do sytuacji określanych w języku potocznym jako udowadnianie, że nie jest się wielbłądem. Czego zatem można domagać się od organu podatkowego na gruncie przepisów postępowania dowodowego i jak udowadniać swoje racje?


Zadaniem organu jest zebranie, zbadanie oraz ocena dowodów.
O ile organowi podatkowemu przysługuje prawo swobodnej oceny dowodów (a więc również ich nieuwzględnienia, gdy nie są wiarygodne), to nie może o­n odmówić dwóch pierwszych czynności, czyli zebrania i zbadania dowodów. W szczególności niedopuszczalna jest odmowa przeprowadzenia dowodu, w sytuacji gdy zdaniem organu dotychczas zebrany materiał dowodowy potwierdza okoliczność przeciwną.


Wnioski dowodowe warto formułować w sposób dookreślony, wskazując na rodzaj środka dowodowego oraz okoliczności, które ma udowodnić. Nie dotyczy to tylko np. powołania imienia i nazwiska świadka, ale również sytuacji, gdy przekazuje się dokumenty: umowy, dowody wyświadczenia usług itp. Należy wtedy dokładnie wskazać, jakie okoliczności są stwierdzone w poszczególnych dokumentach i czego są o­ne dowodem. Zdarza się bowiem, że podatnik składa do akt mnóstwo dokumentów, a później konstatuje, że wiele z nich pozostało bez żadnego komentarza ze strony urzędu. Co więcej, brak ustosunkowania się do nich ze strony organu często tłumaczony jest ich oceną jako nieistotnych dla sprawy, podczas gdy naprawdę nie zostały o­ne nigdy należycie przeanalizowane.


Brak przeprowadzenia określonego dowodu może stanowić zarzut wobec organu podatkowego.
Zdecydowanie większe szanse na uwzględnienie zarzutu przez organ odwoławczy lub sąd będziemy mieli wtedy, gdy z samego wniosku dowodowego wynika, jaka okoliczność miała podlegać udowodnieniu, niż wtedy, gdy celowość złożenia wniosku dowodowego będziemy wskazywać dopiero na etapie formułowania zarzutu.


Powstaje pytanie, jak podatnik ma się ustosunkować do sytuacji, gdy organ formalnie nie odmawia przeanalizowania dowodu, jednak w decyzji podatkowej brak jest jakiejkolwiek o nim wzmianki. Sytuacja taka może uzasadniać nie tylko zarzut naruszenia przepisów o uzasadnieniu decyzji, ale również prawa czynnego udziału strony w postępowaniu. Czynny udział strony w postępowaniu nie polega bowiem na tym, że może o­na składać wnioski dowodowe, ale na tym, że może mieć o­na prawnie uzasadnione oczekiwanie, że do tych wniosków organ rzetelnie się ustosunkuje.

Marcin Baran
menedżer Ernst & Young
Infor.pl
[Sejm na żywo] Posiedzenie Sejmu 11 czerwca 2025 r.: wotum zaufania
11 cze 2025

11 czerwca o godz. 9:00 zostaną wznowione obrady Sejmu. Pierwszym punktem obrad będzie Rozpatrzenie wniosku Prezesa Rady Ministrów o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wotum zaufania Radzie Ministrów.

Za staż: dodatkowe 518 zł premii od 1 czerwca 2025 r., co miesiąc
11 cze 2025

W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życia ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa reguluje szereg uprawnień dla osób bezrobotnych, pracodawców, urzędów pracy, osób z niepełnosprawnościami. W związku z wejściem przepisów w życie pojawiła się możliwość uzyskania aż 518 zł premii, od 1 czerwca 2025 r. co miesiąc za staż.

Nawet 1200 złotych dopłaty do prądu. Będzie bon energetyczny po nowemu. Kto dostanie pieniądze
11 cze 2025

Bon energetyczny po nowemu i to nawet 1200 złotych? Taki roczny zastrzyk gotówki mogą wkrótce otrzymać emeryci z najniższymi dochodami. Skąd te zmiany? Bo rząd pracuje nad rozwiązaniami, mającymi zrekompensować wzrost kosztów energii, po wejściu nowej opłaty od emisji dwutlenku węgla, którymi mają być obciążone także gospodarstwa domowe.

Świadczenie wspierające od 60 pkt w decyzji WZON? OzN mają sporo propozycji zmian
10 cze 2025

Osoby z niepełnosprawnościami proponują kilka ważnych nowości w zasadach przyznawania świadczenia wspierającego. Wśród postulatów znalazła się m.in. obniżka liczby punktów uprawniających do uzyskania pomocy.

Więcej inwestycji bez pozwolenia na budowę i inne zmiany w prawie budowlanym w 2025 r. [projekt deregulacyjny]
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt deregulacyjny). Nowelizacja ma na celu dalsze uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Wydłuży się m.in. lista inwestycji budowlanych, na które nie trzeba będzie uzyskiwać pozwolenia na budowę.

Likwidacja godzin dostępności nauczyciela w szkole. Nowelizacja Karty Nauczyciela
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (UDER54). Celem tej nowelizacji jest uchylenie przepisów dotyczących tzw. godzin dostępności nauczyciela w szkole. Rada Ministrów ma przyjąć ten projekt w lipcu 2025 r. Zmiany wejdą w życie najprawdopodobniej od nowego roku szkolnego 2025/2026.

W Sejmie: Wysokie opłaty za świadczenie wspierające. Płacą osoby niepełnosprawne. Co z tym zrobi rząd? {stopień znaczny}
10 cze 2025

24 804 zł to opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZOB 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

Rodzice nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności aby uczestniczyć w wycieczkach, czy innych zajęciach szkolnych. Zmiany w "ustawie Kamilka" w 2025 r.
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy – Prawo oświatowe. Projekt nowelizuje m. in przepisy wprowadzone w lutym 2024 r. tzw. ustawą Kamilka.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.
10 cze 2025

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę
10 cze 2025

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę. Doszło do tragicznego wydarzenia! Co gorsza takich zdarzeń jest coraz więcej w Europie, nie tylko w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

pokaż więcej
Proszę czekać...