Jak korzystać z inicjatywy dowodowej i wniosków dowodowych

Organ podatkowy w postępowaniu podatkowym nie jest przeciwnikiem procesowym podatnika, ale ma obiektywnie orzekać jak sędzia. Co to oznacza w praktyce i jak podatnicy mogą z tej zasady korzystać?


Oznacza to, że organ podatkowy powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności – zarówno korzystne, jak i niekorzystne dla podatnika. Z przepisów Ordynacji podatkowej wynika również, że to organ podatkowy powinien przejawiać inicjatywę dowodową, czyli ma dążyć do przeprowadzenia dowodów w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do obiektywnego wyjaśnienia sprawy. Problem w tym, że w praktyce organom i podatnikom zdarza się bardzo różnić w kwestii oceny, jakie czynności i środki dowodowe są niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego.

Najczęściej problemy te objawiają się biernością organu, gdy chodzi o samodzielne przeprowadzenie dowodów oraz przerzucaniem obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego na podatnika. Eskalacja żądań udowadniania faktów w stosunku do podatników prowadzi często do sytuacji określanych w języku potocznym jako udowadnianie, że nie jest się wielbłądem. Czego zatem można domagać się od organu podatkowego na gruncie przepisów postępowania dowodowego i jak udowadniać swoje racje?


Zadaniem organu jest zebranie, zbadanie oraz ocena dowodów.
O ile organowi podatkowemu przysługuje prawo swobodnej oceny dowodów (a więc również ich nieuwzględnienia, gdy nie są wiarygodne), to nie może o­n odmówić dwóch pierwszych czynności, czyli zebrania i zbadania dowodów. W szczególności niedopuszczalna jest odmowa przeprowadzenia dowodu, w sytuacji gdy zdaniem organu dotychczas zebrany materiał dowodowy potwierdza okoliczność przeciwną.


Wnioski dowodowe warto formułować w sposób dookreślony, wskazując na rodzaj środka dowodowego oraz okoliczności, które ma udowodnić. Nie dotyczy to tylko np. powołania imienia i nazwiska świadka, ale również sytuacji, gdy przekazuje się dokumenty: umowy, dowody wyświadczenia usług itp. Należy wtedy dokładnie wskazać, jakie okoliczności są stwierdzone w poszczególnych dokumentach i czego są o­ne dowodem. Zdarza się bowiem, że podatnik składa do akt mnóstwo dokumentów, a później konstatuje, że wiele z nich pozostało bez żadnego komentarza ze strony urzędu. Co więcej, brak ustosunkowania się do nich ze strony organu często tłumaczony jest ich oceną jako nieistotnych dla sprawy, podczas gdy naprawdę nie zostały o­ne nigdy należycie przeanalizowane.


Brak przeprowadzenia określonego dowodu może stanowić zarzut wobec organu podatkowego.
Zdecydowanie większe szanse na uwzględnienie zarzutu przez organ odwoławczy lub sąd będziemy mieli wtedy, gdy z samego wniosku dowodowego wynika, jaka okoliczność miała podlegać udowodnieniu, niż wtedy, gdy celowość złożenia wniosku dowodowego będziemy wskazywać dopiero na etapie formułowania zarzutu.


Powstaje pytanie, jak podatnik ma się ustosunkować do sytuacji, gdy organ formalnie nie odmawia przeanalizowania dowodu, jednak w decyzji podatkowej brak jest jakiejkolwiek o nim wzmianki. Sytuacja taka może uzasadniać nie tylko zarzut naruszenia przepisów o uzasadnieniu decyzji, ale również prawa czynnego udziału strony w postępowaniu. Czynny udział strony w postępowaniu nie polega bowiem na tym, że może o­na składać wnioski dowodowe, ale na tym, że może mieć o­na prawnie uzasadnione oczekiwanie, że do tych wniosków organ rzetelnie się ustosunkuje.

Marcin Baran
menedżer Ernst & Young
Infor.pl
Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat
12 cze 2025

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia
12 cze 2025

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

OC dla rowerzystów – konieczność czy ograniczanie wolności? Polacy podzieleni
12 cze 2025

Czy rowerzyści powinni mieć obowiązkowe OC? Wraz ze wzrostem liczby jednośladów na drogach, temat ten wraca jak bumerang i dzieli opinię publiczną. Najnowsze badanie Rankomat.pl pokazuje, że Polacy są niemal równo podzieleni – nie brakuje zarówno zwolenników bezpieczeństwa, jak i obrońców niezależności.

Czy konto firmowe jest obowiązkowe?
12 cze 2025

Przy założeniu firmy musisz dopełnić wielu formalności. O ile wybór nazwy przedsiębiorstwa, wskazanie adresu jego siedziby, czy wskazanie właściwego PKD są obligatoryjne, o tyle otworzenie rachunku firmowego niekoniecznie. Jednak dużo zależy przy tym od tego, jaka forma działalności jest prowadzona, jakie transakcje są wykonywane i wreszcie, czy chce ona korzystać z mechanizmu split payment.

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]
12 cze 2025

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!
12 cze 2025

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?
12 cze 2025

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.
12 cze 2025

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?
12 cze 2025

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej
12 cze 2025

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

pokaż więcej
Proszę czekać...