Jak korzystać z inicjatywy dowodowej i wniosków dowodowych

Organ podatkowy w postępowaniu podatkowym nie jest przeciwnikiem procesowym podatnika, ale ma obiektywnie orzekać jak sędzia. Co to oznacza w praktyce i jak podatnicy mogą z tej zasady korzystać?


Oznacza to, że organ podatkowy powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności – zarówno korzystne, jak i niekorzystne dla podatnika. Z przepisów Ordynacji podatkowej wynika również, że to organ podatkowy powinien przejawiać inicjatywę dowodową, czyli ma dążyć do przeprowadzenia dowodów w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do obiektywnego wyjaśnienia sprawy. Problem w tym, że w praktyce organom i podatnikom zdarza się bardzo różnić w kwestii oceny, jakie czynności i środki dowodowe są niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego.

Najczęściej problemy te objawiają się biernością organu, gdy chodzi o samodzielne przeprowadzenie dowodów oraz przerzucaniem obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego na podatnika. Eskalacja żądań udowadniania faktów w stosunku do podatników prowadzi często do sytuacji określanych w języku potocznym jako udowadnianie, że nie jest się wielbłądem. Czego zatem można domagać się od organu podatkowego na gruncie przepisów postępowania dowodowego i jak udowadniać swoje racje?


Zadaniem organu jest zebranie, zbadanie oraz ocena dowodów.
O ile organowi podatkowemu przysługuje prawo swobodnej oceny dowodów (a więc również ich nieuwzględnienia, gdy nie są wiarygodne), to nie może o­n odmówić dwóch pierwszych czynności, czyli zebrania i zbadania dowodów. W szczególności niedopuszczalna jest odmowa przeprowadzenia dowodu, w sytuacji gdy zdaniem organu dotychczas zebrany materiał dowodowy potwierdza okoliczność przeciwną.


Wnioski dowodowe warto formułować w sposób dookreślony, wskazując na rodzaj środka dowodowego oraz okoliczności, które ma udowodnić. Nie dotyczy to tylko np. powołania imienia i nazwiska świadka, ale również sytuacji, gdy przekazuje się dokumenty: umowy, dowody wyświadczenia usług itp. Należy wtedy dokładnie wskazać, jakie okoliczności są stwierdzone w poszczególnych dokumentach i czego są o­ne dowodem. Zdarza się bowiem, że podatnik składa do akt mnóstwo dokumentów, a później konstatuje, że wiele z nich pozostało bez żadnego komentarza ze strony urzędu. Co więcej, brak ustosunkowania się do nich ze strony organu często tłumaczony jest ich oceną jako nieistotnych dla sprawy, podczas gdy naprawdę nie zostały o­ne nigdy należycie przeanalizowane.


Brak przeprowadzenia określonego dowodu może stanowić zarzut wobec organu podatkowego.
Zdecydowanie większe szanse na uwzględnienie zarzutu przez organ odwoławczy lub sąd będziemy mieli wtedy, gdy z samego wniosku dowodowego wynika, jaka okoliczność miała podlegać udowodnieniu, niż wtedy, gdy celowość złożenia wniosku dowodowego będziemy wskazywać dopiero na etapie formułowania zarzutu.


Powstaje pytanie, jak podatnik ma się ustosunkować do sytuacji, gdy organ formalnie nie odmawia przeanalizowania dowodu, jednak w decyzji podatkowej brak jest jakiejkolwiek o nim wzmianki. Sytuacja taka może uzasadniać nie tylko zarzut naruszenia przepisów o uzasadnieniu decyzji, ale również prawa czynnego udziału strony w postępowaniu. Czynny udział strony w postępowaniu nie polega bowiem na tym, że może o­na składać wnioski dowodowe, ale na tym, że może mieć o­na prawnie uzasadnione oczekiwanie, że do tych wniosków organ rzetelnie się ustosunkuje.

Marcin Baran
menedżer Ernst & Young
Infor.pl
Rząd potwierdza: Opiekun osoby niepełnosprawnej bez odsetek od świadczenia pielęgnacyjnego. Zwrot. Świadczenie wspierające [stopień znaczny]
13 cze 2025

Panie redaktorze dlaczego nikt nie pisze i o tym się nie mówi o odsetkach, które trzeba było zapłacić za te miesiące które pobierało się świadczenie pielęgnacyjne i które trzeba było zwrócić do MOPS.

Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników
13 cze 2025

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Zasiłek pielęgnacyjny z MOPS, dodatek z ZUS i termin na wniosek [Wyrok NSA]
13 cze 2025

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż 3-miesięczny termin na złożenie wniosku o zasiłek pielęgnacyjny nie ulega zawieszeniu na czas przysługiwania osobie niepełnosprawnej innego, konkurencyjnego świadczenia. W tym przypadku chodziło o dodatek pielęgnacyjny.

Sztuczna inteligencja zabierze 14% miejsc pracy. Jak wdrożyć AI w firmie i dlaczego nie można z tym zwlekać?
13 cze 2025

Automatyzacja i sztuczna inteligencja nie są już przyszłością – stały się teraźniejszością. Firmy stoją przed trudnym wyborem: albo zaczną zmiany już teraz, albo zderzą się z brutalną rzeczywistością, a na adaptację do niej nie będzie czasu. Jak odpowiedzialnie i skutecznie przygotować organizację oraz ludzi do nieuniknionych przemian?

500 plus dla małżeństw z 50-letnim stażem? Nowe świadczenie jest już coraz bliżej
13 cze 2025

Czy pary z 50-letnim stażem małżeńskim otrzymają jednorazowe wsparcie finansowe od państwa? Trwają intensywne prace nad petycją dotyczącą tzw. „500 plus dla małżeństw” – nowego świadczenia, które miałoby docenić trwałość długoletnich związków. Sejmowa Komisja Petycji analizuje projekt ustawy przewidujący wypłaty od 5000 do nawet 8000 zł w zależności od liczby wspólnie przeżytych lat.

Sąd nakazał przeliczenia emerytury. ZUS to zrobił, ale odliczył wcześniej pobrane emerytury
13 cze 2025

Infor.pl udostępnia czytelnikom miejsce na naszym portalu. Dziś list czytelnika, który od dekady toczy (z niezadawalającym efektem) boje o ponowne przeliczenie swojej emerytury. Ponowne przeliczanie emerytur stało się medialnym tematem po słynnych wyroku TK z 4 czerwca 20224 r. (słynnym bo daje podwyżki emerytury i wyrównania nawet do 64 000 zł dla około 200 000 osobom, ale nie można z tego skorzystać bez pojedynku z ZUS w sądzie bo wyrok nie jest opublikowany w Dzienniku Ustaw). Nasz czytelni walczy o przeliczenie emerytury dużo wcześniej niż pojawił się ten wyrok. Oto jego historia.

O ile wzrośnie świadczenie pielęgnacyjne w 2026 roku?
13 cze 2025

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami czekają na ostateczną decyzję rządu w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia. To właśnie od wzrostu minimalnej płacy zależy kwota świadczenia pielęgnacyjnego w 2026 roku.

375 zł miesięcznie dla wdów i wdowców? Senat rozpatruje petycję ws. nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej
13 cze 2025

W Senacie procedowana jest petycja, która zakłada przyznanie wdowom i wdowcom po działaczach opozycji antykomunistycznej świadczenia w wysokości 375 zł miesięcznie. To zmodyfikowany postulat, który zyskał poparcie Urzędu ds. Kombatantów. Trwają konsultacje z resortami finansów i rodziny.

Stypendium szkolne {socjalne} na rok szkolny 2025/2026
14 cze 2025

Stypendium socjalne, znane również jako stypendium szkolne, to forma pomocy materialnej kierowana do uczniów i słuchaczy, którzy znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Jego celem jest wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z rodzin dotkniętych ubóstwem, chorobą czy innymi trudnościami społecznymi.

pokaż więcej
Proszę czekać...