NOWA RUNDA PRZYJĘĆ WNIOSKÓW W MECHANIZMACH FINANSOWYCH
Fundusze dla gmin na rozwój i środowisko
Samorządy lokalne mogą starać się o pomoc finansową z mechanizmów finansowych. Dofinansowanie może być do 85 proc. kosztów przedsięwzięcia. Te programy pomocowe będą dostępne jeszcze do 31 stycznia 2009 r. Na przełomie listopada i grudnia zostanie ogłoszony nowy termin składania wniosków o dotacje.
Mechanizmy finansowe to dwa pozaunijne programy pomocowe; Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Oba programy wspomagają przedsięwzięcia w 10 tzw. priorytetach. Nie wszystkie są adresowane do samorządów. Są wśród nich ochrona środowiska, przedsięwzięcia z dziedziny kultury, ochrony zdrowia i rozwoju regionalnego. Na takie przedsięwzięcia gminy i związki międzygminne składają najwięcej wniosków. Pomoc finansowa jest wypłacana w formie refundacji poniesionych i udokumentowanych kosztów. W niektórych przypadkach istnieje możliwość otrzymania zaliczki na poczet poniesionych wydatków. Wszystkie poniesione koszty muszą być udokumentowane fakturami lub dokumentami księgowymi. Projekty mogą być realizowane przez pojedyncze jednostki samorządu terytorialnego, jak też w ramach porozumień międzygminnych.
Na co dofinansowanie
Jednym z priorytetów, w którym samorządy lokalne są najaktywniejsze w pozyskiwaniu środków, jest priorytet ochrona środowiska. Wspierane finansowo są przedsięwzięcia prowadzące do redukcji zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii. Chodzi tu o inwestycje polegające na budowie, rozbudowie i modernizacji komunalnych oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji zbiorczej. Można np. zastąpić przestarzałe kotłownie miejskie nowoczesnymi energooszczędnymi i ekologicznymi. Można w ramach tego priorytetu pozyskać pieniądze, również na termomodernizację w budynkach użyteczności publicznej.
Dotacje są przyznawane na organizację selektywnej zbiórki odpadów i zagospodarowanie ich poprzez odzysk. Wspierane są także inwestycje z zakresu budowy odnawialnych źródeł pozyskiwania energii poprzez wykorzystanie energii wodnej, słonecznej i ze spalania biomasy oraz wiatrowej.
Wspierane są także wszelkiego rodzaju inwestycje z zakresu ochrony dziedzictwa kulturalnego, w tym ochrona zabytków, rewitalizacja całych obszarów zabytkowych. Dofinansowane mogą być przedsięwzięcia z zakresu ochrony miast i wymiana środków transportu, emitujących mniej zanieczyszczeń. Tym priorytetem administruje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Znany wśród samorządów jest także priorytet opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem. W tym zakresie samorządy mogą składać wnioski o dofinansowanie inwestycji polegających np. na modernizacji lub rozbudowie publicznego zakładu opieki zdrowotnej.
Ważny jest priorytet pod nazwą polityka regionalna i działania transgraniczne. Wspierane w tym wypadku jest tworzenie na szczeblu gmin lub powiatu albo związku międzygminnego programów współpracy transgranicznej mającej na celu poprawę funkcjonowania administracji samorządowej oraz pobudzenie inicjatyw społecznych, inicjatyw w kierunku ochrony zdrowia oraz wzmacniających rozwój przedsiębiorczości w regionie.
Promowane są wszelkiego rodzaju pozainwestycyjne inicjatywy wspierające rozwój lokalny i regionalny. Za pieniądze z tych obu mechanizmów finansowych można organizować szkolenia dla pracowników administracji samorządowej w Polsce wspólnie z samorządowcami z krajów.
Ocena wniosków
Procedura oceny wszystkich wniosków jest zdecydowanie bardziej skomplikowana niż w przypadku programów unijnych. Wnioski wraz z dokumentacją oceniane są aż w trzech etapach.
W pierwszym etapie wniosek musi być wypełniony w języku polskim. Do wniosku muszą być dołączone załączniki wymagane dla danego priorytetu. Procedura oceny wniosków na dofinansowanie projektu trwa około 8 miesięcy. Składa się z 3 etapów.
I – weryfikacja wniosku i dokumentów przez Instytucję Pośredniczącą,
II – prace oceniające Komitetu Sterującego,
III – weryfikacja w Krajowym Punkcie Kontaktowym.
W I etapie dokonywana jest wstępna selekcja wniosków w oparciu o wymogi formalne. Dokonuje się oceny wniosków według kryterium ogólnego i merytoryczno-technicznego. Po pozytywnej ocenie sporządzona jest lista kwalifikowanych projektów Komitetowi Sterującemu do dalszej oceny merytorycznej.
Komitet Sterujący właśnie w II etapie zatwierdza albo odrzuca projekt. Może też dokonać zmiany na liście rankingowej sporządzonej przez Instytucję Pośredniczącą. Następnie po pozytywnej ocenie merytorycznej przedstawiona jest lista zatwierdzonych projektów do następnego etapu oceny, której dokonuje Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK).
Dopiero w III etapie dokonywana jest decydująca i ostateczna ocena na szczeblu krajowym. KPK weryfikuje jeszcze raz wnioski pod kątem wymogów formalnych oraz pod względem stopnia spełnienia kryteriów ogólnych przez poszczególne projekty. W przypadku oceny negatywnej KPK zwraca wniosek Instytucji Pośredniczącej, informując jednocześnie o tym Komitet Sterujący. Wyłącznie KPK przekazuje ostateczną listę projektów kwalifikujących się do biura Mechanizmów Finansowych (MF) w Brukseli.
Lista wniosków zaakceptowanych przez Komitet Sterujący jest podawana do publicznej wiadomości na stronie interneto- wej instytucji pośredniczącej oraz na stronach internetowych: www.eog.gov.pl.
Pozytywna opinia biura MF w Brukseli jest podstawą do zawarcia dwóch umów finansowych. Pierwsza umowa finansowa będzie podpisywana pomiędzy Komitetem MF albo z Norweskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych a KPK, druga zaś jest zawierana pomiędzy Instytucją Pośredniczącą a gminą.
PRZYGOTOWYWANIE WNIOSKU
Najczęściej popełniane błędy to np.:
• wnioski są wysyłane pocztą w ostatniej chwili, a w tym przypadku liczy się data wpływu wniosku do urzędu, a nie data stempla pocztowego,
• papierowa i elektroniczna wersja wniosku różni się, a muszą być identyczne,
• załączone dokumenty są nieaktualne i mają niewłaściwy zakres,
• brak logiki i spójności informacji we wniosku i załącznikach, szczególnie dotyczy tabel finansowych,
• nieprzestrzegane są pułapy dofinansowania projektu, wielkości projektu oraz proporcje udziału poszczególnych kategorii kosztów,
• wiele kosztów jest błędnie uznawanych jako kwalifikowane,
• niektóre części formularza są niewypełnione,
• błędem jest trwałe spinanie lub blindowanie wniosku i załączników.
INSTYTUCJE POŚREDNICZĄCE
Samorządy składają wnioski wraz z załącznikami do następujących instytucji pośredniczących:
• Ministerstwo Środowiska, Departament Funduszy Ekologicznych, www.mos.eog.pl/mfeog – w przypadku priorytetów: ochrona środowiska, promowanie zrównoważonego rozwoju oraz ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych.
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departament Strategii Kultury i Spraw Europejskich, www.mk.gov.pl/eog, dla priorytetu ochrony kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport i odnowa miast.
• Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Departament Programów Rozwoju Instytucjonalnego, www.ukie.gov.pl, dla priorytetu rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in.: promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządach.
• Ministerstwo Zdrowia, departament Organizacji i Ochrony Zdrowia oraz Biuro ds. Zagranicznych Programów Pomocy w Ochronie Zdrowia, www.mz.gov.pl lub www.bzp.gov.pl dla priorytetu opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem.
• Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej, www.mrr.gov.pl, dla priorytetu polityka regionalna i działania transgraniczne.
ANDRZEJ OKRASIŃSKI
andrzej.okrasinski@infor.pl
Andrzej Okrasiński