Wszyscy podatnicy, którzy w danym roku podatkowym oddają bezpłatnie krew, mają prawo uwzględnić taką darowiznę w swoim zeznaniu podatkowym. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od 2007 roku przewidują bowiem możliwość korzystania z ulgi na krew dla honorowych dawców. Kwota odliczenia będzie zależała od dwóch czynników. Po pierwsze, od tego, czy podatnik odda krew czy osocze. Po drugie, ile krwi odda w danym roku. Te dwa czynniki pozwolą obliczyć kwotę, o jaką będzie można pomniejszyć dochód lub przychód w przypadku podatników rozliczających się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Potrzebny dochód
Aby w rozliczeniu rocznym skorzystać z ulgi na krew, poza jej oddaniem konieczne jest uzyskanie dochodu (przychodu). Bez niego skorzystanie z odliczenia nie będzie możliwe. Zgodnie z ogólną definicją dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Warto tu dodać, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
PRZYKŁAD: LIMITOWANE ODLICZENIE ULGI
Podatnik w 2008 roku zarobił 85 tys zł. To jego dochód. Oddał honorowo krew, której wartość wynosi 250 zł. Czy w zeznaniu rocznym PIT będzie mógł odliczyć całą kwotę za oddane osocze?
Tak. Ulga na krew odliczana jest od dochodu w wysokości ekwiwalentu za oddaną krew lub osocze. Odliczenie nie może przekroczyć 6 proc. dochodu. Dochód podatnika to 85 tys. zł. 6 proc. z 85 tys. zł daje 5,1 tys. zł. Oznacza to, że odliczenie w ramach ulgi na krew może być uwzględnione w całości w zeznaniu podatnika, czyli dochód zostanie pomniejszony o 250 zł.
Oddanie krwi
Skoro podatnik uzyskał dochód w danym roku to, aby skorzystać z ulgi w PIT, musi jeszcze oddać honorowo krew. Honorowo, czyli bezpłatnie. Jeśli podatnik otrzyma ze stacji krwiodawstwa wynagrodzenie za oddaną krew, z ulgi podatkowej nie skorzysta. Chyba że tylko za część krwi dostanie zapłatę. Wtedy za część oddaną bez wynagrodzenia ulga będzie nadal przysługiwać. W zaświadczeniu wydawanym podatnikowi stacja krwiodawstwa uwzględnia tylko krew oddaną bezpłatnie.
Jak już wiemy, wysokość odliczenia od dochodu zależy od ilości oddanej krwi. Ile więc można jej oddać, aby nie zagrażać swojemu zdrowiu? Dorosły człowiek posiada ok. 5-6 litrów krwi. Jednorazowo można oddać 450 ml krwi. Mężczyźni mogą oddawać krew nie częściej niż co 8 tygodni. Kobiety nie częściej niż co 12 tygodni. W konsekwencji mężczyzna rocznie może oddać 6 razy krew, a kobieta 4. Więcej można oddać osocza. W trakcie roku można oddać nawet 15 litrów osocza (możliwość donacji co 2 tygodnie).
PRZYKŁAD: MAKSYMALNY EKWIWALENT ZA KREW
Jednorazowo można oddać 450 ml krwi. Mężczyźni mogą oddawać krew nie częściej niż co 8 tygodni. Kobiety nie częściej niż co 12 tygodni. W konsekwencji mężczyzna rocznie może oddać 6 razy krew, a kobieta 4. Ile więc może wynieść maksymalny ekwiwalent za krew?
Mężczyźni za oddaną krew będą mogli w zeznaniu PIT odliczyć od dochodu 351 zł (możliwość 6 donacji rocznie po 450 ml; 2,7 litra x 130 zł = 351 zł), a kobiety 234 zł (możliwość 4 donacji rocznie po 450 ml; 1,8 litra x 130 zł = 234 zł).
W przypadku osocza, gdzie w trakcie roku można go oddać nawet 15 litrów, odliczenie może nawet wynieść 2550 zł.
Obliczenie odliczenia
Ulga na krew jest limitowana. W dodatku limit jest podwójny. Po pierwsze, odliczenia dokonuje się do wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew. Po drugie, ulga na krew jest odliczeniem dokonywanym w ramach przekazywanej darowizny. Odliczenia podatkowego z tytułu darowizny można dokonać w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu.
Wyjaśnijmy, jak to wygląda w praktyce. Podatnikowi bezpłatnie oddającemu krew przysługuje odliczenie w wysokości ekwiwalentu wynikającego z przepisów rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi. Osoba oddająca krew może odliczyć od dochodu 130 zł za litr oddanej krwi. Za litr oddanego osocza przysługuje odliczenie w wysokości 170 zł. Aby obliczyć kwotę do odliczenia w zeznaniu wystarczy pomnożyć ilość oddanej krwi lub osocza przez kwotę ekwiwalentu.
PRZYKŁAD: PRZEKAZANIE KRWI NA KONKRETNĄ OSOBĘ
Podatniczka ma chorą mamę. Oddaje regularnie krew ze wskazaniem, że chce ją przekazać na leczenie mamy. Czy w takim przypadku podatniczka może skorzystać z ulgi na krew?
Tak. W takim przypadku podatniczka ma prawo skorzystać z ulgi na krew. Potwierdza to również Ministerstwo Finansów. Oczywiście, aby z odliczenia skorzystać, podatniczka musi spełnić wszystkie ustawowe warunki uprawniające do niej, tj. musi oddać krew bezpłatnie, musi posiadać zaświadczenie o oddanej krwi oraz oświadczenie stacji krwiodawstwa, że ta przyjęła darowiznę.
Co istotne, ulga dla honorowych krwiodawców jest rodzajem ulgi z tytułu darowizn i jest odliczana od dochodu w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej 6-proc. dochodu. Może się zdarzyć, że podatnik w zeznaniu rocznym poza darowizną na krew będzie chciał ująć jeszcze inne darowizny. Wtedy łączna kwota odliczeń z tytułu wszystkich darowizn nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu.
Zeznanie roczne
Warunkiem skorzystania z ulgi na krew jest posiadanie przez honorowego krwiodawcę: dokumentu (np. zaświadczenia) określającego wartość darowizny; oświadczenia obdarowanego o jej przyjęciu. Jednostka organizacyjna publicznej służby krwi przyjmująca krew nie może ujmować w zaświadczeniu wartości krwi, za którą dawca otrzymał ekwiwalent. Ulgę na krew ujmuje się w zeznaniu PIT za dany rok podatkowy. Rubryki na to odliczenie znajdują się w zeznaniach PIT-37 lub PIT-36 (składanych do 30 kwietnia roku następującego po roku, którego zeznanie dotyczy) oraz PIT-28 (składanego do 31 stycznia roku następującego po roku, którego zeznanie dotyczy). Trzeba tu podkreślić, że w PIT-28 ulga na krew będzie odliczana od przychodu podatnika, rozliczającego się na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego (przy ryczałcie podstawą opodatkowania jest przychód; podatnik nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodów). Korzystając z ulgi na krew, do zeznania trzeba dołączyć załącznik PIT/O. Co ważne, do zeznania rocznego z wykazaną ulgą na krew nie trzeba dołączać dokumentów potwierdzających prawo do tego odliczenia. Jednak podatnik musi je przechowywać do czasu upływu przedawnienia zobowiązania podatkowego, tj. przez pięć lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Wszystko na wypadek kontroli ze strony fiskusa. Urząd skarbowy ma bowiem prawo sprawdzić, czy podatnik w ogóle oddał krew i w jakiej ilości oraz czy nie pobrał za nią wynagrodzenia.
PRZYKŁAD: WYPEŁNIENIE ZEZNANIA
Czy zeznania roczne mają specjalne części na wpisanie odliczenia z tytułu ulgi na krew?
Tak. Korzystając z ulgi na krew, trzeba przede wszystkim wypełnić załącznik PIT/O. Następnie kwoty z załącznika przenoszone są do zeznań podatkowych. W załączniku PIT/O częścią przeznaczoną do wpisania darowizny za krew jest część B, poz. 13 dla podatnika i poz. 14 przeznaczona dla małżonka (gdy zeznanie składane jest wspólnie przez męża i żonę). Następnie kwotę z załącznika PIUT/O należy wskazać w PIT-36 w poz. 139 - podatnik i poz. 140 - małżonek. W PIT-37 są to poz. 93 - podatnik i poz. l 94 - małżonek. W PIT-28 w poz. 66 należy wpisać ulgę na krew. Oczywiście podane pozycje mogą się jeszcze zmienić, gdy Ministerstwo Finansów opublikuje druki dla rozliczenia za 2008 rok. My podajemy pozycje z deklaracji obowiązujących w 2007 roku.
Ważne!
Honorowy dawca krwi to osoba, która oddała bezpłatnie krew i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi
KTO MOŻE ODDAĆ KREW
Krew mogą oddać:
• osoby od 18 do 65 roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów;
• osoby, u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała;
• osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych diagnostycznych badań i zabiegów endoskopowych (gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii);
• osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią lub jej składnikami.
6 proc. dochodu nie może przekroczyć odliczenie w ramach ulgi na krew
ULGA NA KREW W PRAKTYCE
Ekwiwalent za krew
130 zł - za litr oddanej krwi
170 zł - za litr oddanego osocza
Odliczenie w zeznaniu
Podatnicy mogą odliczyć od dochodu wartość przekazanej honorowo krwi. Odliczenia dokonuje się do wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew.
Potrzebna dokumentacja
Aby z ulgi skorzystać, podatnik musi posiadać zaświadczenie ze stacji krwiodawstwa, że krew oddał i w jakiej ilości, oraz zaświadczenie ze stacji, że ta przyjęła darowiznę.
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. c) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra zdrowia z 7 grudnia 2004 r. w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi (Dz.U. nr 263, poz. 2625 z późn. zm.).