W celu połączenia graniczących ze sobą działek należy wystąpić z wnioskiem do właściwego wydziału ksiąg wieczystych sądu rejonowego. Formularz takiego wniosku można pobrać w każdym wydziale - w sekretariacie i tam też go uzupełnić, posługując się wskazówkami zawartymi w dokumencie. Trzeba dokładnie określić wnioskodawcę (imię, nazwisko, adres, nr PESEL) i uczestników postępowania. W rubryce - treść żądania należy szczegółowo opisać nieruchomości i wyartykułować żądanie połączenia. Sprawy wieczystoksięgowe są bowiem bardzo sformalizowane i nawet niewielki błąd może skutkować zwrotem wniosku.
Warto wiedzieć, jak przedstawiają się skutki takiego połączenia. Otóż w znaczeniu prawnym powstaje po prostu jedna działka o zwiększonym obszarze. Jak wskazał SN w postanowieniu z 30 października 2003 r. (sygn. akt IV CK 114/02, OSNC z 2004 r. nr 12, poz. 201): stanowiące własność tej samej osoby i graniczące ze sobą działki gruntu objęte oddzielnymi księgami wieczystymi są odrębnymi nieruchomościami w rozumieniu art. 46 par. 1 k.c. Odrębność tę tracą w razie połączenia ich w jednej księdze wieczystej. Są też pewne niedogodności - ograniczone prawa rzeczowe (służebność przejazdu, hipoteka) obciążające którąkolwiek z nieruchomości połączonych obciążają całą nową nieruchomość. Nie wpływa to jednak na dotychczasowy zakres wykonywania użytkowania i służebności. Działki obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi mogą być jednak połączone tylko wtedy, gdy uprawnieni ułożą się co do pierwszeństwa tych praw. Sprzedać można też tylko całą działkę, a sprzedaż części trzeba poprzedzić jej formalnoprawnym wydzieleniem.
Warto podkreślić, że również użytkownik wieczysty może żądać połączenia w jednej księdze wieczystej kilku pozostających w jego użytkowaniu wieczystym nieruchomości graniczących ze sobą lub stanowiących całość gospodarczą. Wykluczone jest jednak połączenie nieruchomości w sytuacji, gdy budynek usytuowany jest na tych nieruchomościach, a z własnością wyodrębnionego lokalu związano udziały we współużytkowaniu wieczystym (jednej z tych nieruchomości) i współwłasności części wspólnych budynku i innych urządzeń. Nie jest też możliwe połączenie w jednej księdze wieczystej nieruchomości, co do których użytkowanie wieczyste zostało ustanowione na różny okres lub w odniesieniu do których nie zachodzi tożsamość użytkowników wieczystych. Koniecznym warunkiem jest bowiem w tym wypadku przynależność wszystkich nieruchomości do tego samego właściciela - do Skarbu Państwa lub tej samej jednostki samorządu terytorialnego.
Co do opłat - to zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c. opłatę stałą w kwocie 60 zł pobiera się od wniosku o połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości. Wskazaną opłatę sąd pobiera niezależnie od opłaty za dokonanie wpisu własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Najprościej można jej dokonać za pomocą znaków sądowych, które można nabyć w sekretariacie sądu wieczystoksięgowego. Następnie należy nakleić je na wniosek i przekazać urzędnikowi w celu skasowania. Warto też zadbać o to, by na kopii wniosku znalazła się pieczęć informująca o dacie wpływu i wysokości uiszczonej opłaty.
ADAM MALINOWSKI
radca prawny
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 21-22 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 ze zm.).
• Art. 44-45 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz. 1398 ze zm.).