Za spóźnienie zapłaci przewoźnik

Katarzyna Żaczkiewicz
rozwiń więcej
PKP musi przygotować się na wypłatę odszkodowań za nawet niezawinione spóźnienia pociągów. Podróżujący będzie mógł się domagać zwrotu kosztów noclegu i utraconych korzyści.

Trybunał Konstytucyjny orzekł w minionym tygodniu o niekonstytucyjności art. 62 ust. 1 i 2 prawa przewozowego i spowodował wykreślenie tego przepisu.

Stanowi on, że przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką podróżny poniósł wskutek przedwczesnego odjazdu środka transportu oraz opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.

Wyrok zacznie obowiązywać jeszcze w tym tygodniu, w momencie publikacji w Dzienniku Ustaw. Wejście w życie wyroku TK może wywołać lawinę roszczeń wobec PKP i innych przewoźników, którzy nie wywiązują się ze swoich zobowiązań wobec pasażerów.

Przewoźnicy będą teraz ponosić odpowiedzialność za szkody pasażerów na podstawie art. 471 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że staną się obowiązani do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wywiązania się z umowy.

- Kupienie biletu jest zawarciem umowy, rozkład jazdy stanowi natomiast jej warunki. Przewoźnik powinien więc realizować podjęte zobowiązania tak jak inne firmy w obrocie rynkowym - twierdzi prokurator krajowy Andrzej Niewielski.

Aspekt konsumencki

W czasie prac nad prawem przewozowym zwracano już uwagę na konsumencki aspekt regulacji. Już wówczas posłowie zauważali, że art. 62 ust. 2 ustawy Prawo przewozowe był tak sformułowany, że ograniczał w praktyce dochodzenie roszczeń i praw konsumenta, czyli użytkownika transportu kolejowego i autobusowego. W myśl uchylonych przepisów to pasażer musiał udowadniać przed sądem winę przewoźnika.

- Pasażer jest słabszą stroną umowy i ciężar dowodu nie może spoczywać na nim - stwierdził sędzia TK, Mirosław Wyrzykowski.

Teraz to przewoźnik będzie musiał udowodnić zaistnienie wyjątkowych okoliczności w postaci zdarzeń losowych, które przeszkodziły w punktualnym dotarciu pociągu, autobusu, samolotu czy promu do miejsca przeznaczenia.

Należyta staranność

Przy dochodzeniu odszkodowania od przewoźnika pasażer będzie także mógł powołać się na art. 472 k.c. Stanowi on, że jeśli ze szczególnego przepisu ustawy albo czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności. Jak wyjaśnia Stanisław Trociuk, zastępca rzecznika praw obywatelskich, w świetle art. 355 par. 1 k.c. przez należytą staranność należy rozumieć staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Natomiast w odniesieniu do dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą określenie należytej staranności następuje przy określeniu zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 par. 2 k.c).

Niezachowanie należytej staranności oznacza winę dłużnika, zarówno umyślną, jak i nieumyślną. Wina umyślna jest wtedy, gdy dłużnik chce naruszyć ciążące na nim z mocy zobowiązania obowiązki, ale także wtedy, gdy przewidując możliwość takiego naruszenia na to się godzi. Natomiast wina nieumyślna może przybrać postać lekkomyślności lub niedbalstwa.

W praktyce oznacza to, że w przypadku np. burzy śnieżnej, która uszkodziła trakcję, kolei powinna uprzedzić podróżnych o możliwości powstania kłopotów komunikacyjnych i zapewnić im inny bezpieczny transport.

Naprawienie szkody

- Pasażer uzyska prawo domagania się odszkodowania nawet wtedy, gdy przewoźnik ponosić będzie winę nieumyślną za opóźnienie - tłumaczy Stanisław Trociuk.

- Rozszerzy się więc zakres odpowiedzialności w stosunku do podróżnych. Ważne jest też, że ciężar dowodu będzie spoczywał na przewoźniku, który musi udowodnić, że nie odpowiada za okoliczności, które te szkody spowodowały. Zwolnienie z odpowiedzialności następuje wtedy, gdy wystąpiły okoliczności przez przewoźnika niezawinione.

Rozporządzenie UE

Polska jeszcze nie wdrożyła rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r., które dotyczy praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. Określone są w nim zasady odpowiedzialności odszkodowawczej. Jak zauważył sędzia Mirosław Wyrzykowski, w polskim tłumaczeniu tego rozporządzenia pominięty jest istotny element zakresu odpowiedzialności. Chodzi o sformułowanie, że odszkodowanie ma obejmować racjonalnie uzasadnione koszty noclegu. A zatem podróżny, który musiał skorzystać z hotelu, gdyż pociąg, prom czy samolot nie został zgodnie z rozkładem udostępniony, może żądać zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.

Opinia kolejarzy

- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, a co za tym idzie zmiana prawa przewozowego, na pewno będzie dla nas kłopotliwa - przyznaje Paweł Ney z PKP Przewozy Regionalne, spółki, która uruchamia ok. 3 tys. pociągów dziennie w całej Polsce. Ney zapewnia, że kolej nie obawia się lawiny pozwów.

- Jest u nas zespół prawników, który zajmuje się zmianami prawa przewozowego i na bieżąco dostosowuje do niego wewnętrzny regulamin przewozu osób w spółce. Tak samo będzie i tym razem - twierdzi.

Każdego roku na ręce kolejarzy wpływa ponad 300 skarg na opóźnione pociągi. Paweł Ney zapewnia, że większość z nich rozpatrywanych jest po myśli pasażerów.

- Gdy nie dopełniamy umowy i nie dowozimy naszych klientów do miejsca przeznaczenia, czyli nasza wina jest oczywista, to zwracamy cenę biletu - mówi Ney.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Odpowiedzialność przewoźnika

REGUŁY ODPOWIEDZIALNOŚCI KONTRAKTOWEJ

Przesłankami odpowiedzialności jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania będące następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Musi jednak zaistnieć związek przyczynowy pomiędzy faktem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania a zaistniałą szkodą.

Współpraca MACIEJ SZCZEPANIUK

KATARZYNA ŻACZKIEWICZ

katarzyna.zaczkiewicz@infor.pl

Podstawa prawna

• Orzeczenie TK z 2 grudnia 2008 r. - sygn. akt K 37/07.

Infor.pl
Upadłość konsumencka- poznaj jej zasady
11 cze 2025

Do niedawna, gdy mówiliśmy o upadłości, zwykle mieliśmy na myśli przede wszystkim upadających przedsiębiorców, spółki, itp. Dziś, coraz częściej mówimy także o tzw. upadłości konsumenckiej, czyli o takiej sytuacji, gdy upadłość ogłasza osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej.

Wotum zaufania dla rządu Tuska: Expose i głosowanie po zwycięstwie Nawrockiego
11 cze 2025

Dzisiaj premier Donald Tusk przedstawi w Sejmie expose i złoży formalny wniosek o wotum zaufania dla swojego rządu. Zapowiedział to dzień po II turze wyborów prezydenckich, wygranych przez kandydata PiS Karola Nawrockiego. Choć rządząca koalicja dysponuje większością, głosowanie stało się testem jedności i pretekstem do podkreślenia koalicyjnych napięć oraz ambicji liderów ugrupowań współtworzących rząd.

[Sejm na żywo] Posiedzenie Sejmu 11 czerwca 2025 r.: wotum zaufania
11 cze 2025

11 czerwca o godz. 9:00 zostaną wznowione obrady Sejmu. Pierwszym punktem obrad będzie Rozpatrzenie wniosku Prezesa Rady Ministrów o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wotum zaufania Radzie Ministrów.

Za staż: dodatkowe 518 zł premii od 1 czerwca 2025 r., co miesiąc
11 cze 2025

W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życia ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa reguluje szereg uprawnień dla osób bezrobotnych, pracodawców, urzędów pracy, osób z niepełnosprawnościami. W związku z wejściem przepisów w życie pojawiła się możliwość uzyskania aż 518 zł premii, od 1 czerwca 2025 r. co miesiąc za staż.

Nawet 1200 złotych dopłaty do prądu. Będzie bon energetyczny po nowemu. Kto dostanie pieniądze
11 cze 2025

Bon energetyczny po nowemu i to nawet 1200 złotych? Taki roczny zastrzyk gotówki mogą wkrótce otrzymać emeryci z najniższymi dochodami. Skąd te zmiany? Bo rząd pracuje nad rozwiązaniami, mającymi zrekompensować wzrost kosztów energii, po wejściu nowej opłaty od emisji dwutlenku węgla, którymi mają być obciążone także gospodarstwa domowe.

Świadczenie wspierające od 60 pkt w decyzji WZON? OzN mają sporo propozycji zmian
10 cze 2025

Osoby z niepełnosprawnościami proponują kilka ważnych nowości w zasadach przyznawania świadczenia wspierającego. Wśród postulatów znalazła się m.in. obniżka liczby punktów uprawniających do uzyskania pomocy.

Więcej inwestycji bez pozwolenia na budowę i inne zmiany w prawie budowlanym w 2025 r. [projekt deregulacyjny]
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt deregulacyjny). Nowelizacja ma na celu dalsze uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Wydłuży się m.in. lista inwestycji budowlanych, na które nie trzeba będzie uzyskiwać pozwolenia na budowę.

Likwidacja godzin dostępności nauczyciela w szkole. Nowelizacja Karty Nauczyciela
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (UDER54). Celem tej nowelizacji jest uchylenie przepisów dotyczących tzw. godzin dostępności nauczyciela w szkole. Rada Ministrów ma przyjąć ten projekt w lipcu 2025 r. Zmiany wejdą w życie najprawdopodobniej od nowego roku szkolnego 2025/2026.

W Sejmie: Wysokie opłaty za świadczenie wspierające. Płacą osoby niepełnosprawne. Co z tym zrobi rząd? {stopień znaczny}
10 cze 2025

24 804 zł to opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. To szokujące kwoty pobrane od osób niepełnosprawnych. Jak to możliwe? System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZON 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

Rodzice nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności aby uczestniczyć w wycieczkach, czy innych zajęciach szkolnych. Zmiany w "ustawie Kamilka" w 2025 r.
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy – Prawo oświatowe. Projekt nowelizuje m. in przepisy wprowadzone w lutym 2024 r. tzw. ustawą Kamilka.

pokaż więcej
Proszę czekać...