Do urlopu pracownika tymczasowego nie stosuje się powszechnych zasad dotyczących urlopu wypoczynkowego wynikających z Kodeksu pracy. Całościowa i spójna regulacja uprawnień urlopowych pracowników tymczasowych została zawarta w art. 17 ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (DzU nr 166, poz. 1608 ze zm.).
WAŻNE
Pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika.
Okresem pozostawania w dyspozycji pracodawcy użytkownika jest okres, na jaki agencja pracy tymczasowej skierowała pracownika tymczasowego do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz pracodawcy użytkownika. Jest on więc określony przez umowę o pracę zawartą między agencją pracy tymczasowej a pracownikiem tymczasowym. Okres ten obejmuje wszystkie dni kalendarzowe w trakcie trwania umowy o pracę, a nie tylko dni, w których była faktycznie świadczona praca. Ponadto nie ma tutaj także znaczenia wymiar czasu pracy, w jakim zatrudniony jest pracownik tymczasowy.
• Nabycie uprawnień urlopowych
Pozostawanie przez miesiąc w dyspozycji pracodawcy użytkownika może pokrywać się z miesiącem kalendarzowym, ale niekoniecznie, gdyż umowy o pracę zawierane z pracownikami tymczasowymi mogą być krótsze i wtedy podlegają one sumowaniu. W takim przypadku dni, na które zawarte były poszczególne umowy, należy dodać, a nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego w wymiarze dwóch dni nastąpi, gdy w efekcie sumowania dni pracy pracownik tymczasowy przepracuje 30 dni. Stosujemy tutaj cywilistyczne metody liczenia terminów, a więc jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za 30 dni (art. 114 k.c.).
PYTANIE
Firma handlowa S. zdecydowała się zatrudnić na 2 tygodnie za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej sekretarkę. Zawarto z nią umowę o pracę na okres od 13 do 25 września 2004 r., potem okazało się, że w październiku znowu zaistniała potrzeba zastępstwa chorej sekretarki i tym razem tą samą osobę zatrudniono od 11 do 30 października. Czy ta pracownica nabyła prawo do urlopu i jeśli tak, to kiedy to nastąpiło?
ODPOWIADAMY:
Pracownica nabyła prawo do 2 dni urlopu wypoczynkowego po upływie 30 dni pozostawania w dyspozycji pracodawcy użytkownika (firmy handlowej S.), czyli 27 października 2004 r. Pierwsza umowa trwała 13 dni, a więc do upływu 30 dni brakowało jeszcze 17 dni, które minęły właśnie 27 października.
W przypadku pozostawania przez pracownika tymczasowego w dyspozycji pracodawcy użytkownika przez okres dłuższy niż miesiąc, ale krótszy niż 2 miesiące prawo do urlopu nabywa on jedynie za okres miesiąca. Za pozostałe dni nie nabywa prawa do urlopu, ale mogą one zostać uwzględnione w razie ponownego zatrudnienia go przez tę samą agencję pracy tymczasowej.
PRZYKŁAD
Pracownik tymczasowy pracował w firmie konsultingowej przy wprowadzaniu danych do bazy komputerowej od 1 sierpnia do 15 września 2004 r. Wykorzystał urlop wypoczynkowy w wymiarze 2 dni. Za 15 dni pracy we wrześniu nie nabył prawa do urlopu, ale jeśli agencja pracy tymczasowej, która skierowała go do tego pracodawcy użytkownika, zatrudni go ponownie, to będzie musiała uwzględnić również ten okres zatrudnienia, ustalając jego prawo do urlopu.
Możliwa jest sytuacja, w której jeden pracownik tymczasowy zatrudniony będzie przez kilka agencji pracy tymczasowej. W takim przypadku nabywa on prawo do urlopu wypoczynkowego w każdej z nich odrębnie. Do miesięcznego okresu, od którego zależy prawo do urlopu, pracownikowi tymczasowemu należy wliczyć wszystkie okresy pozostawania w dyspozycji pracodawcy użytkownika lub większej liczby pracodawców użytkowników, które są konsekwencją zatrudnienia pracownika przez jedną agencję pracy tymczasowej. Nie ma tutaj znaczenia długość trwania poszczególnych umów o pracę, a także okresy przerw występujące między kolejnymi okresami zatrudnienia.
PRZYKŁAD
Pracownik tymczasowy w styczniu 2004 r. był zatrudniony przez 10 dni na podstawie umowy o pracę zawartej z Agencją Pracy Tymczasowej „W”. Pracował w magazynie Firmy „S”. W sierpniu 2004 r. ta sama agencja pracy tymczasowej skierowała go na 7 dni do pracy w Firmie „K”, a przez cały październik pracownik ten świadczył pracę na podstawie kolejnej umowy o pracę znowu na rzecz Firmy „S”. Pracownik ten w październiku nabył prawo do 2 dni urlopu, gdyż zostały zaliczone mu wcześniejsze umowy o pracę, ponieważ wszystkie były zawarte z tą samą agencją pracy tymczasowej.
• Udzielanie urlopu
Urlop wypoczynkowy jest udzielany pracownikowi tymczasowemu w dni, które byłyby dla niego dniami pracy, gdyby nie korzystał z urlopu.
WAŻNE
Nie stosujemy tutaj zasady udzielania urlopu w godzinach ani przeliczania wymiaru przysługującego pracownikowi tymczasowemu urlopu w zależności od wielkości etatu.
Zasady udzielania urlopu pracownikom tymczasowym zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy są identyczne jak w przypadku pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie czasu pracy albo zatrudnionych na część etatu urlop udzielany jest w dniach, w takim wymiarze godzinowym, w jakim była zaplanowana praca w dniu wykorzystania urlopu.
PYTANIE
Zdecydowaliśmy się zatrudnić dwie sprzątaczki za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej. Jedna z nich pracuje w systemie równoważnym po 12 godzin, druga jest zatrudniona na 1/2 etatu i pracuje w poniedziałki i wtorki po 8 godzin, a w środy 4 godziny. W jaki sposób powinniśmy im udzielić urlopu wypoczynkowego przysługującego po miesiącu pracy?
ODPOWIADAMY:
Pracownicy zatrudnionej w równoważnym systemie czasu pracy przysługują 2 dni urlopu w wymiarze 12 godzin, nie stosujemy tu zasady, że dzień urlopu wynosi 8 godzin ani zasady pro-porcjonalności w udzielaniu urlopów. Pracownica zatrudniona na 1/2 etatu po upływie miesiąca pozostawania w Państwa dyspozycji ma prawo również do 2 dni urlopu. Jeśli wykorzysta go w poniedziałek i wtorek, będą to 2 dni 8-godzinne, ale możliwe jest, że urlop przypadnie na środę i wtedy jeden z dni urlopu będzie trwał tylko 4 godziny, gdyż tyle osoba ta przepracowałaby świadcząc pracę w tym dniu.
Udzielanie urlopu w naturze pracownikowi tymczasowemu pozostającemu w dyspozycji pracodawcy użytkownika przez dłuższy okres może spowodować, że wymiar jego urlopu przewyższy maksymalny wymiar urlopu wynikający z Kodeksu pracy, np. 20 dni. Do pracowników tymczasowych nie stosujemy ograniczenia wymiaru urlopu wynikającego z art. 154 k.p.
Obowiązek udzielenia urlopu pracownikowi tymczasowemu przez pracodawcę użytkownika dotyczy jedynie przypadku, gdy pracownik tymczasowy świadczy pracę na rzecz danego pracodawcy użytkownika przez okres 6 miesięcy lub dłuższy (art. 10 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych). W takiej sytuacji pracodawca udziela pracownikowi tymczasowemu urlopu w terminie z nim uzgodnionym. Jeżeli pracownik tymczasowy będzie pracował na rzecz pracodawcy użytkownika krócej niż 6 miesięcy, to agencja pracy tymczasowej zatrudniająca pracownika i pracodawca użytkownik mogą uzgodnić wykorzystanie przez pracownika tymczasowego urlopu wypoczynkowego w całości lub w części oraz określić, w jakim trybie taki urlop będzie udzielany. Oznacza to jednocześnie, że ustaleń takich być nie musi, a więc wtedy pracownik tymczasowy może zostać pozbawiony możliwości wykorzystania w naturze przysługującego mu urlopu. Należy dodać, że jedynie pracownik zatrudniony przez okres minimum 6 miesięcy ma prawo do skorzystania z urlopu na żądanie zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
PRZYKŁAD
Pracownik tymczasowy został zatrudniony na okres 9 miesięcy, po 6 miesiącach świadczenia pracy na rzecz pracodawcy użytkownika chciał wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy – 12 dni, ale pracodawca użytkownik nie wyraził na to zgody. Pracownik taki może jednak wykorzystać 4 dni urlopu na żądanie we wskazanym przez siebie terminie. W takiej sytuacji wystarczy, że pracownik poinformuje pracodawcę użytkownika o skorzystaniu z takiego urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
• Ekwiwalent
Pracodawca użytkownik korzystający z pracy pracownika tymczasowego nie zawsze ma obowiązek udzielenia mu urlopu wypoczynkowego w naturze. Możliwa jest sytuacja, że pracownik nie wykorzysta urlopu w naturze, a w zamian otrzyma ekwiwalent pieniężny. Jeżeli w okresie wykonywania przez pracownika pracy tymczasowej nie wykorzystał on urlopu wypoczynkowego w naturze, to agencja pracy tymczasowej wypłaca pracownikowi tymczasowemu ekwiwalent pieniężny w zamian za taki urlop lub jego niewykorzystaną część. Sposób obliczania wynagrodzenia urlopowego oraz ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop przysługujących pracownikom tymczasowym jest odmienny niż dla zwykłych pracowników. Również w tej sytuacji nie ma znaczenia, czy pracownik jest zatrudniony w pełnym czy niepełnym wymiarze czasu pracy.
WAŻNE
Wynagrodzenie lub ekwiwalent za jeden dzień urlopu wypoczynkowego ustala się dzieląc wynagrodzenie uzyskane przez pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej przez liczbę dni pracy, za które to wynagrodzenie przysługiwało.
PRZYKŁAD
Pracownik tymczasowy zatrudniony był przez 1 miesiąc – czerwiec 2004 r. na 1/2 etatu i pracował od poniedziałku do piątku po 4 godziny dziennie z wynagrodzeniem określonym stawką godzinową w wysokości 10 zł. Powinien on otrzymać ekwiwalent za 2 dni urlopu w wysokości 80 zł. Wymiar czasu pracy w czerwcu wynosił bowiem 168 godzin, a więc pracując na 1/2 etatu pracownik przepracował 84 godziny w ciągu 21 dni. Wynagrodzenie za cały miesiąc wyniosło 840 zł, a więc 840 podzielone przez 21 daje 40 zł wynagrodzenia (ekwiwalentu) za 1 dzień urlopu wypoczynkowego.
PYTANIE
Pracownik tymczasowy zatrudniony był dwukrotnie przez jedną agencję pracy tymczasowej, pierwsza umowa obejmowała okres od 6 do 18 września (13 dni), a następna od 27 września do 29 października (33 dni). Pracownik pracował w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku z wynagrodzeniem określonym stawką godzinową w wysokości 16 zł. W trakcie trwania pierwszej umowy przepracował 10 godzin nadliczbowych, tzn. przez 5 dni pracował po 10 godzin. W jakiej wysokości powinien otrzymać ekwiwalent za urlop wypoczynkowy?
ODPOWIADAMY:
Pracownik nabył prawo do urlopu 13 października, gdyż wtedy minęło 30 dni pozostawania w dyspozycji pracodawcy użytkownika (13 dni z pierwszej umowy plus 17 dni z drugiej umowy). W tym okresie otrzymał wynagrodzenie w następującej wysokości: za pracę w okresie od 6 do 18 września 1520 zł (10 dni pracy po 8 godzin, czyli 80 godzin pracy razy 16 zł, co daje 1280 zł plus wynagrodzenie za 10 godzin nadliczbowych w wysokości 240 zł), natomiast za pracę od 27 września do 13 października 1664 zł (13 dni pracy po 8 godzin daje 104 godziny pracy, a więc 104 razy 16 zł to 1664 zł). W sumie w okresie miesiąca, za który pracownik nabył prawo do urlopu, otrzymał wynagrodzenie w wysokości 3184 zł, a pracował przez 23 dni, więc ekwiwalent za 1 dzień urlopu wyniesie 138,43 zł (3184 zł dzielone przez 23 dni). Pracownik powinien więc otrzymać 276,86 zł ekwiwalentu za urlop.
W sytuacji gdy pracownik tymczasowy pracował przez okres dłuższy niż miesiąc, ale za pozostały czas nie nabył prawa do urlopu, to ustalając wysokość przysługującego mu wynagrodzenia czy ekwiwalentu za urlop bierzemy pod uwagę jedynie wynagrodzenie z okresu, za który nabył prawo do urlopu. Uwzględniamy w tym również wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, jakie wystąpiły w tym okresie.
Łukasz Prasołek