Podczas ustalania kwoty dofinansowania do wypłaty (tzw. salda dofinansowania), pracodawca i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niezależnie od siebie, na podstawie obowiązujących przepisów, obliczają wysokość należnego dofinansowania, a następnie porównują i uzasadniają te kwoty. Obu stronom zdarza się popełniać błędy.
Są to na ogół błędy rachunkowe lub wynikające z posłużenia się przez pracodawcę lub PFRON nieaktualnymi danymi. Niekiedy ich przyczyną jest zmiana prawa. Tylko sporadycznie wynikają z rozmyślnego wykazywania nieprawdziwych danych. Skutkują jednak fakultatywnymi i obligatoryjnymi korektami dokonywanymi przez pracodawców.
Niezawiniony brak danych
Pomyłki funduszu są z reguły spowodowane brakiem pełnych danych. W wielu przypadkach bowiem fundusz nie jest w stanie podczas uzgadniania salda prawidłowo ustalić kolejności pracodawców, którym przysługuje dofinansowanie na tego samego pracownika (pierwszeństwo ma pracodawca, który wcześniej zatrudnił pracownika). Pracodawca, który nie dysponuje tymi informacjami, nie jest również w stanie ustalić przeciętnego miesięcznego wymiaru czasu pracy zatrudnionego o danym stopniu niepełnosprawności i schorzeniu, co ma bezpośrednio wpływ na wysokość dofinansowania.
Prowadzi to do sytuacji, w których część lub całość dofinansowania uzyskanego przez pracodawcę jest nienależna, np. gdy fundusz niezgodnie ze stanem faktycznym uznał, że pracodawca wcześniej zatrudnił pracownika będącego osobą niepełnosprawną (pracodawca będzie więc musiał dokonać korekt w terminie 14 dni od dnia ujawnienia tych okoliczności).
Możliwe są również odwrotne przypadki, tzn. fundusz przyznał mniejszą kwotę dofinansowania niż w rzeczywistości pracodawcy przysługiwała, ponieważ ustalił, że inny pracodawca zatrudnił tego pracownika wcześniej (pracodawca będzie mógł dokonać korekty na bieżąco lub w terminie do 30 września roku następującego po roku, za który uzyskał zaniżone dofinansowanie).
Kłopoty ze zmianą przepisów
Do 31 maja 2004 r. pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej mógł otrzymać refundację zwiększonych kosztów zatrudnienia osób o szczególnych schorzeniach (art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.). Od 1 czerwca 2004 r. pracodawca może z tego tytułu otrzymać dofinansowanie (art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.). Jednak od tej daty dwukrotnie zmieniono zasady ustalania wysokości tego dofinansowania. Co więcej, objęły one ten sam okres (począwszy od czerwca 2004 r.).
W konsekwencji pracodawcy mogli przekazać do funduszu nieprawidłowe dane. Dlatego też pracodawcy, którzy obliczali za ten okres kwotę dofinansowania na uprzednio obowiązujących zasadach, powinni ustalić, czy nie jest konieczne dokonanie korekt.
PRZYKŁAD
Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej w czerwcu 2004 r. zatrudniał na 0,8 etatu pracownika o znacznym stopniu niepełnosprawności, u którego stwierdzono epilepsję. Wynagrodzenie pracownika wynosiło 1000 zł.
Za czerwiec pracodawca ustalił kwotę bazową dofinansowania dla tego pracownika. Wynosiła ona 1456 zł (800 x 1,3 x 1,75 x 0,8). Na podstawie art. 25 ust. 3 ustawy uzyskał dofinansowanie składek od tego wynagrodzenia w wysokości 122,10 zł (0,1221 x 1000 zł), a więc część tego wynagrodzenia niesfinansowaną ze środków publicznych stanowiła kwota 877,90 zł (1000 zł - 122,10 zł). Pracodawca wykazał ją jako należną w poz. 46 formularza INF-D-P. Ponadto w poz. 47 wykazał nadwyżkę dofinansowania nad wynagrodzeniem w wysokości 456 zł (1456 zł - 1000 zł) do przekazania na ZFRON.
Jednak po ustaleniu tych kwot zmieniono przepisy rozporządzenia z datą wsteczną (nowelizacja z dnia 24 maja 2005 r.). W myśl nowych regulacji pracodawca zawyżył kwotę i powinien złożyć informację korygującą INF-D-P, INF-D, Wn-D i, po ich uzgodnieniu, INF-D-R. Kwota bazowa powinna wynieść bowiem 1312 zł (800 zł x 2,05 x 1 x 0,8). Składając korektę, powinien w poz. 46 formularza INF–D-P wykazać taką samą kwotę – jak poprzednio (877,9 zł), a w poz. 47 wpisać nową kwotę – 312 zł (1312 zł – 1000 zł).
Ponadto pracodawca może dokonać korekt na rachunku ZFRON.
PRZYKŁAD
Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej zatrudniał na cały etat w listopadzie 2004 r. pracownika o lekkim stopniu niepełnosprawności, u którego stwierdzono upośledzenie umysłowe (wynagrodzenie osiągane: 1200 zł).
Na bieżąco ustalił wysokość kwoty bazowej dofinansowania w wysokości 700 zł (800 zł x 0,5 x 1,75 x 1). Kwota pomniejszeń wyniosła 146,52 zł (0,1221 x 1200 zł), a kwota wynagrodzenia niesfinansowanego ze środków publicznych – 1053,48 zł (1200 zł – 146,52 zł). Kwota 700 zł zmieściła się w limicie 1053,48 zł, dlatego pracodawca wykazał ją w poz. 46 INF-D-P.
Jednak po zmianach wprowadzonych nowelizacją z dnia 24 maja 2005 r. kwota bazowa dofinansowania powinna wynieść 1000 zł (800 zł x 1,25 x 1 x 1). Kwota ta, jako nieprzekraczająca kwoty 1053,48 zł, może zostać wykazana w poz. 46 INF-D-P.
Kwota uzyskana jest niższa od należnej, dlatego pracodawca może dokonać korekty INF-D-P i Wn-D (do 30 września 2005 r.) i wystąpić o wypłatę 300 zł (1000 zł – 700 zł), następnie odpowiednio skorygować część D w INF-D-R.
Inne korekty
Kolejną przyczyną korekt jest niewykazywanie w formularzach sprawozdawczych zmian, o których pracodawcy powinni informować PFRON, chociaż nie wpływają one bezpośrednio na wysokość przysługującego dofinansowania (np. zmiana adresu i numerów dokumentów stwierdzających tożsamość osoby niepełnosprawnej, przekształcenie zakładu czy numer rachunku, na który należy przekazywać dofinansowanie.
PRZYKŁAD
Pracownica zmieniła adres i nazwisko. Dane te są wykazywane w informacji INF-D-P. Dlatego też pracodawca w informacji INF-D-P składanej za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana adresu i nazwiska pracownika, musi wpisać nowe dane. Natomiast gdy złożono ten druk, nie uwzględniając nowych danych – należy sporządzić korektę INF-D-P. Jest to konieczne, ponieważ fundusz musi dysponować jednolitymi danymi dotyczącymi zatrudnienia (w tym przez wielu pracodawców) tego samego pracownika.
Pracodawca musi również dokonać korekty, gdy w formularzu sprawozdawczym nieprawidłowo wpisał swoje dane (przede wszystkim nazwę i adres) i zachodzi wątpliwość, czy dofinansowanie uzyskuje właściwy podmiot (o którym mowa w art. 26a-26c ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.). Większość tego typu błędów jest wykrywana na wstępnym etapie uzgadniania salda i korygowana w ciągu 14 dni od dnia wezwania pracodawcy do dokonania tych zmian. Natomiast w pozostałych przypadkach pracodawca powinien sam dokonać stosownego sprostowania.
Luiza Klimkiewicz