Zbliża się początek nowego roku kalendarzowego, a więc czas na zaplanowanie urlopu wypoczynkowego. Pamiętając o podstawowych zasadach dotyczących urlopów można tak go zaplanować, aby zyskać jak najwięcej dni wypoczynku.
Każdy pracownik ma prawo do corocznego, płatnego i nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie pracownikowi urlopu w roku, w którym nabył do niego prawo. Zasadą jest, że pracownikowi przysługuje nieprzerwany urlop, ale na jego wniosek może on być podzielony na części. Wtedy jednak co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Z wyjątkiem urlopu na żądanie urlop wypoczynkowy należy wykorzystywać zgodnie z ustalonym wcześniej planem. Ustalenie planu urlopów jest zadaniem pracodawcy, który przy sporządzaniu tego planu powinien wziąć pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Plan urlopów
Ustalenie planu urlopów nie jest konieczne, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na to, aby pracodawca nie sporządzał takiego planu. Planu nie ustala się także w firmach, w których nie działają związki zawodowe. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem, z tym że i wówczas skutkiem takich ustaleń nie może być zakłócenie toku pracy w zakładzie.
Rozkład świąt w 2006 roku
Istnieje kilka możliwości takiego zaplanowania urlopu w 2006 r., by wykorzystując mało dni urlopu odpoczywać stosunkowo długo. I tak, planując urlop w okresie od 29 kwietnia do 7 maja mamy zapewniony wypoczynek przez 9 dni, a z puli urlopowej „tracimy” tylko 3 dni urlopu.
Również korzystnym okresem na długi odpoczynek jest początek czerwca. Korzystając bowiem z urlopu od 3 czerwca do 18 czerwca mamy 16 dni wolnych, a „tracimy” 9 dni urlopu wypoczynkowego. Kolejnym okresem długiego odpoczynku jest czas między 29 lipca a 20 sierpnia, wówczas 23 dni odpoczywamy, a z puli urlopowej pracodawca odpisze nam tylko 14 dni urlopu.
Jeśli nie chcemy odpoczywać aż tak długo, możemy zaplanować korzystnie urlop również w okresie 5 sierpnia – 20 sierpnia. Mamy wtedy 16 dni wolnych, a „tracimy” 9 dni urlopu. Warto również zaplanować urlop w okresie Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Występując o urlop od 23 grudnia do 1 stycznia 2007 r. wypoczywamy przez 10 dni, a z wymiaru urlopu zostaną nam odpisane 3 dni.
Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od okresu zatrudnienia i wynosi: 20 dni – jeżeli jest to okres krótszy niż 10 lat i 26 dni – jeżeli okres ten wynosi co najmniej 10 lat.
Udzielanie urlopów
Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego dotyczą wszystkich pracowników bez względu na to, czy są zatrudnieni w pełnym czy niepełnym wymiarze czasu pracy. Powinny być one stosowane także do urlopów zaległych. Brak jest bowiem regulacji zobowiązującej do udzielania urlopu zaległego na poprzednio obowiązujących zasadach.
Pracodawca, który zatrudnia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, długość urlopu wypoczynkowego musi ustalić proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy. Przy czym w tym przypadku niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Podstawą ustalenia wymiaru urlopu pracownika niepełnoetatowego jest wymiar ogólny określony w Kodeksie pracy (czyli 20 lub 26 dni). Pracownik posiadający prawo np. do 26 dni urlopu zatrudniony na 1/3 etatu będzie miał urlop w wymiarze 9 dni, tj. 72 godzin (26 : 3 = 8,66, po zaokrągleniu 9 dni urlopu pomnożone przez 8 godzin, daje 72 godziny).
Jeśli w trakcie roku kalendarzowego dojdzie do zmiany wymiaru czasu pracy pracownika (np. z pełnego na niepełny), odpowiedniej korekcie powinien także ulec wymiar urlopu wypoczynkowego. W każdym jednak przypadku łączny wymiar urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik ma zmieniony wymiar czasu pracy, nie może przekroczyć 20 lub 26 dni, czyli wymiaru urlopu należnego pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy.
Gdy w trakcie roku kalendarzowego dojdzie do rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu – urlopu udzielamy mu zgodnie z zasadą proporcjonalności. Wtedy pracownik ten ma prawo do skorzystania z urlopu u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u niego w roku ustania stosunku pracy, jeśli przed ustaniem tego stosunku pracownik nie wykorzystał urlopu w przysługującym mu lub wyższym wymiarze. Natomiast u kolejnego pracodawcy przysługuje mu urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego, jeżeli zostanie zatrudniony na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego. Jeżeli nowe zatrudnienie będzie jednak trwało krócej niż do końca danego roku kalendarzowego, wówczas pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym.
Zasady te stosuje się także do pracownika podejmującego pracę u kolejnego pracodawcy w ciągu innego roku kalendarzowego niż rok, w którym ustał jego stosunek pracy z poprzednim pracodawcą.
Zasada proporcjonalnego wymiaru urlopu wypoczynkowego odnosi się również do pracownika, który powraca do pracy u dotychczasowego pracodawcy po przerwie trwającej co najmniej 1 miesiąc w związku np. z urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym itd.
Jeżeli przy ustalaniu urlopu w wymiarze proporcjonalnym wynik obliczeń będzie obejmował niepełny dzień urlopu, wówczas ten niepełny dzień zaokrąglamy w górę do pełnego dnia.
Katarzyna Piecyk