Urodzenie dziecka jest jednym z najpiękniejszych momentów w życiu kobiety. Powoduje on jednak, że przez pewien czas kobieta zostaje wyłączona z życia zawodowego. Czas ten przeznaczony jest zarówno na regenerację sił kobiety po porodzie, jak i na zapewnienie dziecku najlepszej opieki. Biorąc to pod uwagę Sejm 16 listopada br. uchwalił ustawę o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ustawa ta została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 221, poz. 1615 i zacznie obowiązywać 19 grudnia.
Jeżeli pracownica nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami ustawodawca wydłużył okres urlopu macierzyńskiego.
Urlop macierzyński przysługuje w wymiarze:
• 18 tygodni przy pierwszym porodzie,
• 20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
• 28 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym.
Prawo do 20 tygodni ma również pracownica, która wychowuje dziecko przysposobione lub która przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (nie dotyczy to rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego).
Do 18 tygodni wydłużony został również wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Mogą z niego skorzystać pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej lub wystąpili do sadu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie o przysposobienie. Osoby te mogą skorzystać z takiego urlopu nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 lat (obecnie do roku) albo 10 lat w odniesieniu do dzieci, wobec których podjęto decyzje o odroczeniu obowiązku szkolnego.
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego nie może być krótszy niż 8 tygodni. Oznacza to, że jeżeli dziecko zostanie adoptowane tuż przed ukończeniem wskazanych granic wiekowych, to i tak jedno z rodziców będzie mogło wykorzystać całe 8 tygodni (nawet gdy koniec urlopu będzie przypadać po 7. lub 10. urodzinach).
Z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego nie skorzystają rodziny zastępcze zawodowe niespokrewnione z dzieckiem i rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego.
Przez cały okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego ubezpieczonej przysługuje zasiłek macierzyński. Nowelizacja Kodeksu pracy w zakresie urlopów macierzyńskich spowodowała również zmianę w art. 29 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267) będącą konsekwencją zmian w kodeksie.
Z dłuższego urlopu macierzyńskiego skorzystają osoby przebywające na takich urlopach w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 19 grudnia.
Dłuższym urlopem macierzyńskim objęte zostały również pracownice, które urodziły dziecko w dniu 1 stycznia 2006 r. lub później, a do dnia wejścia w życie ustawy nie wykorzystały całego urlopu macierzyńskiego lub jego części i w dniu wejścia w życie ustawy nie korzystają z tego urlopu ze względu na okoliczności określone w art. 181 k.p. (pobyt dziecka w szpitalu) albo z powodu korzystania z urlopu bezpłatnego albo wychowawczego.
Ewa Kentner