Przedsiębiorca nie musi przystępować do ubezpieczenia zdrowotnego i odprowadzać na nie składek do ZUS. Jeśli jednak zachoruje – ZUS nie wypłaci mu zasiłku chorobowego, a gdy urodzi dziecko – nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego.
Przedsiębiorca, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, ma obowiązek na formularzu ZUS ZUA dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego. Formalności tych powinien dopełnić w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeniowego. Formularz ZUS ZUA składa tam osobiście albo przesyła pocztą.
Nie ma przymusu
Ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne. Jeżeli więc nie chce, to nie musi być nim objęty. Gdy jednak zdecyduje się przystąpić do niego – może to zrobić jednocześnie ze zgłoszeniem do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego na tym samym formularzu ZUS ZUA.
Ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym i zdrowotnym zostałby objęty od dnia wykonywania działalności gospodarczej. Natomiast ubezpieczeniem chorobowym – od dnia, który wskazałby na formularzu ZUS ZUA, w części dotyczącej złożenia wniosku o dobrowolne objęcie ubezpieczeniem chorobowym. Nie może to być dzień wcześniejszy niż dzień zgłoszenia wniosku.
PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 1 października 2005 r. Do 8 października powinien złożyć zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych. Może wówczas wskazać w nim dzień, od którego chce być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Nie może to być jednak dzień wcześniejszy niż 1 października 2005 r.
PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 1 października 2005 r. Na formularzu ZUS ZUA zgłosił się do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego. Natomiast dopiero 11 października 2005 r. złożył wniosek o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Tym ubezpieczeniem zostanie objęty nie wcześniej niż od 11 października 2005 r.
Można zmienić zdanie
Przedsiębiorca, który nie jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, lecz jedynie pozostałymi ubezpieczeniami, może do niego przystąpić w dowolnym terminie, a więc nie tylko zaraz na początku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu musi dokonać następujących formalności. Najpierw na druku ZUS ZWUA powinien wyrejestrować się z obowiązujących ubezpieczeń, czyli emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego. Następnie zaś musi ponownie złożyć formularz ZUS ZUA i zgłosić się na nim nie tylko do obowiązkowych ubezpieczeń, lecz również do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Gdyby z wnioskiem o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym wystąpił dopiero po pewnym czasie od dnia złożenia formularza ZUS i objęcie go ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym, to wówczas zostanie nim objęty nie wcześniej niż od dnia złożenia wniosku.
Zgłoszenie nie wystarczy
Aby przedsiębiorca mógł otrzymać zasiłek chorobowy, nie wystarczy, aby dokonał zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a następnie zachorował i otrzymał od lekarza zaświadczenie na druku ZUS ZLA. Powinien mieć jeszcze dodatkowo okres wyczekiwania na zasiłek wynoszący co najmniej 180 dni. Przez ten czas powinien być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i odprowadzać składkę na to ubezpieczenie w terminie i we właściwej wysokości.
Do okresu wyczekiwania przedsiębiorcy na zasiłek chorobowy zostają wliczone również poprzednie okresy, w których był on objęty ubezpieczeniem chorobowym, pod warunkiem że przerwa między nimi nie była dłuższa niż 30 dni. Na tej podstawie może zostać nawet uwzględniony okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, którym był objęty przedsiębiorca w minionym okresie, nawet wówczas, gdy pozostawał zatrudniony na podstawie umowy o pracę i podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu.
PRZYKŁAD 3
Przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej 1 sierpnia 2005 r., 3 sierpnia złożył zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, wnioskując przy tym również o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 sierpnia. Zanim rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, był zatrudniony na podstawie umowy o pracę do 31 lipca 2005 r.
Przedsiębiorca zachorował i od 12 października 2005 r. był niezdolny do pracy. Otrzyma zasiłek chorobowy, bo do okresu wyczekiwania wlicza się okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy o pracę.
Wymóg okresu wyczekiwania nie dotyczy jedynie absolwentów szkół i szkół wyższych, pod warunkiem że przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły albo uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych. Nie muszą go też spełniać osoby, które zostały poszkodowane w wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Okres wyczekiwania brany jest pod uwagę jedynie przy ustalaniu dla przedsiębiorcy prawa do zasiłku chorobowego. Natomiast zasiłek macierzyński przysługuje bez okresu wyczekiwania. Natomiast objęcie ubezpieczeniem chorobowym przedsiębiorcy nie daje mu uprawnień do zasiłku opiekuńczego oraz wyrównawczego, bez względu na długość posiadanego okresu wyczekiwania.
Można zrezygnować
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, którym objęty jest przedsiębiorca, trwa od dnia wskazanego przez niego we wniosku. Przedsiębiorca może jednak w każdym momencie złożyć wniosek o wyłączenie go z tego ubezpieczenia. Wyłączenie następuje wówczas od dnia wskazanego we wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia, w którym taki wniosek zgłosił przedsiębiorca.
Z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorca może zostać wyłączony wówczas, gdy nie zapłaci w terminie należnej składki na to ubezpieczenie, bądź uiści ją w zaniżonej wysokości. Gdyby jednak zaprzestał wykonywania działalności – wówczas ustaje jego tytuł do ubezpieczeń, nie tylko obowiązkowych, lecz również do dobrowolnego chorobowego.
Wprawdzie przedsiębiorca może złożyć wniosek do dyrektora terenowej jednostki organizacyjnej ZUS o wyrażenie zgody na opłacenie składki na ubezpieczenie chorobowe po terminie, to jednak taką zgodę może otrzymać wyjątkowo, tylko w uzasadnionych przypadkach. Wyrażenie zgody umożliwi mu zachowanie ciągłości ubezpieczenia. Decyzja zależy od swobodnego uznania dyrektora terenowej jednostki terytorialnej ZUS.
Wysokość zasiłku
Przedsiębiorca może pobierać zasiłek chorobowy nie dłużej niż przez 182 dni, a gdy zachoruje na gruźlicę – przez 270 dni. Zasiłek wypłaca mu ZUS, więc w razie choroby zwolnienie lekarskie powinien przekazać do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS, właściwej dla jego miejsca zamieszkania.
Zasiłek otrzyma w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Gdyby zaś choroba wymagała leczenia szpitalnego, to za okres pobytu tam zasiłek zostanie wypłacony w wysokości 0 proc. podstawy wymiaru. Tylko kobieta w ciąży, przedsiębiorca, który uległ wypadkowi w drodze do miejsca lub z miejsca prowadzenia firmy, a także będący dawcą tkanek, komórek lub narządów mają prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.
Przedsiębiorca powinien zaświadczenie dostarczyć do ZUS w ciągu 7 dni od jego otrzymania. Jeżeli nie dotrzyma tego terminu, począwszy od 8 dnia niezdolności do pracy aż do dnia poprzedzającego dostarczenie zaświadczenia, otrzyma zasiłek obniżony o 25 proc. Gdyby jednak udowodnił, że opóźnienie zostało spowodowane przyczynami, które nie były od niego zależne, to zasiłek nie zostanie obniżony.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz
UŻYTKOWNICY PYTAJĄ
Jak obliczyć samodzielnie zasiłek
Jestem przedsiębiorcą. Choruję już trzy tygodnie. Chciałbym obliczyć kwotę zasiłku chorobowego. Jak należy to zrobić?
Przedsiębiorca powinien ustalić, jaki procent podstawy wymiaru zostanie mu wypłacony: czy to będzie 70 proc., 80 proc. czy 100 proc. Następnie wylicza podstawę wymiaru, biorąc pod uwagę swój przychód za 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzały miesiąc, w którym zachorował. Przychodem tym jest podstawa wymiaru składki na jego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 18,71 proc. tej podstawy.
Gdyby jednak przedsiębiorca zachorował przed upływem tych 12 miesięcy, to wówczas jako podstawę wymiaru zasiłku przyjmuje się jego przeciętny miesięczny przychód z okresu przez który faktycznie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. W tych obliczeniach uwzględnia się jedynie pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Jeśli przedsiębiorca zachoruje w pierwszym miesiącu prowadzenia firmy, to wówczas jako podstawę należnego mu zasiłku chorobowego przyjmuje się najniższą podstawę wymiaru składki chorobowej za miesiąc zachorowania. Od ustalonej w ten sposób podstawy wymiaru odejmuje się również 18,71 proc.
Czy składa się zaświadczenia
Czy oprócz zaświadczenia lekarskiego w ZUS składa się też inne dokumenty, aby otrzymać zasiłek chorobowy?
TAK. Przedsiębiorca oprócz zaświadczenia lekarskiego na druku ZUS ZLA powinien złożyć jeszcze zaświadczenie prowadzącego działalność na druku ZUS Z3a.
MPS