Osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych oraz absolwenci pobierający stypendium, w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego, na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Za bezrobotnych pobierających stypendium opłacane są także obowiązkowo składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Bezrobotni podlegają wymienionym ubezpieczeniom od dnia nabycia prawa do zasiłku lub stypendium do dnia utraty prawa do tych świadczeń. Składki na ubezpieczenia są naliczane i opłacane od kwoty pobieranego zasiłku lub stypendium. Płatnikiem składek na ubezpieczenia jest powiatowy urząd pracy, który finansuje należne za te osoby składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe (w stosunku do absolwentów).
Trzeba zapamiętać, że za okres pozostawania bez pracy, za który osoba bezrobotna nie otrzymuje zasiłku lub stypendium, nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Ubezpieczenie zdrowotne osoby bezrobotnej nie zależy od tego, czy ma ona prawo do zasiłku czy też nie. Obowiązek ubezpieczenia powstaje bowiem z dniem uzyskania statusu bezrobotnego, a wygasa z dniem jego utraty. Jednak w sytuacji gdy osoba bezrobotna spełnia jednocześnie warunki do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członek rodziny, jest z tego tytułu zgłaszana do ubezpieczenia.
Ubezpieczenie zdrowotne
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota odpowiadająca wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, a w przypadku niepobierania tych świadczeń kwota odpowiadająca 70 proc. wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Od 1 stycznia 2008 r. podstawa ta będzie wynosiła 80 proc. kwoty świadczenia pielęgnacyjnego.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne za bezrobotnego pobierającego zasiłek lub stypendium jest pobierana z jego dochodu przez powiatowy urząd pracy.
Dokumenty zgłoszeniowe
Osoby bezrobotne, które podlegają ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu, zgłaszane są do nich na formularzu ZUS ZUA. Gdy nie mają prawa do zasiłku, należy je zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA. Oczywiście osoba bezrobotna, która przestała podlegać ubezpieczeniom, powinna zostać z nich wyrejestrowana. Osoby bezrobotne zgłaszane są do ubezpieczeń z następującym kodem tytułu do ubezpieczeń:
l 09 10 xx - osoba bezrobotna pobierająca zasiłek dla bezrobotnych,
l 09 11 xx - osoba bezrobotna niepobierająca zasiłku dla bezrobotnych,
l 09 20 xx - osoba pobierająca stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które została skierowana przez powiatowy urząd pracy lub inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący.
Dokumenty rozliczeniowe
Za bezrobotnych z prawem do zasiłku oraz absolwentów pobierających stypendium należne składki są wykazywane w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA, natomiast za ubezpieczonych podlegających tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu - w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RZA.
Gdy podstawę wymiaru składek stanowi kwota wypłaconego zasiłku lub stypendium, a za niektóre miesiące, mimo podlegania ubezpieczeniom nie nastąpiła wypłata świadczenia, należy złożyć imienny raport miesięczny ZUS RCA zerowy.
Jeżeli wypłata zasiłku lub stypendium jest dokonywana w następnym miesiącu po wyrejestrowaniu z ubezpieczeń z danym kodem (09 10 xx, 09 20 xx), należy sporządzać rozliczenie należnych składek na ubezpieczenia w raporcie rozliczeniowym ZUS RCA z kodem tytułu do ubezpieczeń 30 00 xx.
Komplet dokumentów rozliczeniowych składany za osoby bezrobotne oznaczony jest numerami od 51 do 69 (gdzie 51 oznacza pierwszy komplet dokumentów rozliczeniowych złożony za dany miesiąc, a numery od 52 do 69 - kolejno złożone za dany miesiąc komplety dokumentów rozliczeniowych korygujących).
PRZYKŁAD:
ZGŁOSZENIE CZŁONKA RODZINY
Marek K. jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Jego żona jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. W takiej sytuacji żona powinna zgłosić Marka K. do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny. Zwolni to urząd pracy z obowiązku opłacania składki zdrowotnej za bezrobotnego Marka K.
MICHAŁ JAROSIK
PODSTAWA PRAWNA
Art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
Art. 66 ust. 1 pkt 24, ust. 2, art. 81 ust. 8 pkt 5, art. 85 ust. 6, art. 86 ust. 1 pkt 9 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).