Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka dla osób uprawnionych do zasiłku rodzinnego przysługuje jednorazowo w kwocie 1000 zł. Dodatek ten wypłacany jest matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. W sytuacji gdy podczas jednego porodu urodzi się więcej niż jedno dziecko, a także w razie wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka, dodatek przysługuje na każde z tych dzieci.
Opiekun faktyczny dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia ma prawo do dodatku, jeżeli nie otrzymali go rodzice albo opiekun prawny dziecka.
Ważne!
Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka można składać do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.
Dodatek „wychowawczy”
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje uprawnionym do urlopu wychowawczego matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, opiekunowi faktycznemu dziecka.
Dodatek wynosi 400 zł miesięcznie, a jeżeli przysługuje za niepełny miesiąc kalendarzowy wypłaca się go w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Dodatek przysługuje przez:
l 24 miesiące kalendarzowe,
l 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli opieka sprawowana jest nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
l 72 miesiące kalendarzowe, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Do wymienionych wyżej okresów wlicza się okresy, za które zostały wypłacone zasiłki wychowawcze z tytułu wychowywania tego samego dziecka, do dnia wejścia w życie ustawy o świadczeniach rodzinnych (tj. do 30 kwietnia 2004 r.).
Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka korzystają z urlopu wychowawczego w tym samym czasie (uprawnienie to wynika z art. 1891 § 1 k.p.), wówczas wypłaca się tylko jeden dodatek.
Osobie ubiegającej się o dodatek nie przysługuje on, jeżeli:
l bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy (obywatelom państw członkowskich UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do uzyskania dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw należących do UE i EOG),
l podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
l w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego,
l dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki, w żłobku albo w przedszkolu, z wyjątkiem:
- dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności przebywającego w żłobku albo w przedszkolu z powodów terapeutycznych,
- dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, z wyjątkiem zakładów, o których mowa w art. 3 pkt 7 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. instytucji zapewniających całodobowe utrzymanie,
lub w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu dziecka lub opiekunowi faktycznemu, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
l drugie z rodziców dziecka nie żyje,
l ojciec dziecka jest nieznany,
l powództwo o ustalenie świadczeń alimentacyjnych od drugiego z rodziców zostało oddalone.
Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice tej osoby nie żyją.
Kwota dodatku wynosi 170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340 zł na wszystkie dzieci. Dodatek ulega zwiększeniu, jeżeli dziecko legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności - o 80 zł na dziecko, nie więcej niż o 160 zł na wszystkie dzieci i wynosi 250 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej niż 500 zł na wszystkie dzieci.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Rodzina wielodzietna, zgodnie z definicją zawartą w ustawie o świadczeniach rodzinnych, to rodzina wychowująca troje i więcej dzieci uprawnionych do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu lub opiekunowi prawnemu dziecka po 80 zł miesięcznie na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Dodatek przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu dziecka lub opiekunowi faktycznemu, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka, na każde uprawnione dziecko:
l do ukończenia 16. roku życia, jeżeli ma orzeczenie o niepełnosprawności,
l powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli ma orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek przysługuje miesięcznie w kwocie:
l 60 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia,
l 80 zł na dziecko powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek wypłacany jest raz w roku, matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu dziecka lub opiekunowi faktycznemu, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego w kwocie 100 zł na każde uprawnione dziecko.
Dodatek przysługuje także na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne (tzw. klasa „0”).
Uwaga!
Wniosek o dodatek powinien być złożony najpóźniej w terminie 4 miesięcy od dnia rozpoczęcia roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego. Wniosek złożony po tym terminie nie zostanie rozpatrzony.
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Dodatek przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu lub opiekunowi faktycznemu dziecka albo osobie uczącej się:
l w kwocie 90 zł miesięcznie na dziecko lub osobie uczącej się - w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
l w kwocie 50 zł miesięcznie na dziecko lub osobie uczącej się - w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie dopowiadającym nauce w szkole ponagimnazjalnej.
Dodatek wypłaca się przez okres 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki, tj. od września do czerwca następnego roku kalendarzowego. Nie przysługuje natomiast za okres ferii letnich, tj. za lipiec i sierpień.
Jakie świadczenia przysługują z tytułu urodzenia dziecka
Z tytułu urodzenia dziecka przysługują jednorazowe zapomogi, tzw. becikowe ze środków budżetu państwa i przyznawana w drodze uchwały gminy (z jej środków własnych), zapomoga z tytułu urodzenia dziecka dla osób zamieszkałych na terenie tej gminy.
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka (becikowe)
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka w kwocie 1000 zł na każde urodzone dziecko bez względu na sytuację materialną rodziny. Zapomoga przysługuje zatem zarówno osobom, które spełniają warunki do wypłaty zasiłku rodzinnego, tj. gdy dochód na osobę w ich rodzinie nie przekracza 504 zł lub 583 zł, jak i tym, które mają wyższe dochody. Zapomoga ta przysługuje niezależnie od wypłaconego dodatku z tytułu urodzenia dziecka zwiększającego zasiłek rodzinny, którego wysokość wynosi również 1000 zł.
Wniosek o zapomogę uprawniony powinien zatem złożyć w urzędzie gminy lub upoważnionym przez gminę ośrodku pomocy społecznej. Wniosek taki powinien zostać wniesiony w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia. Wniosek złożony po wymienionym wyżej terminie nie zostanie rozpatrzony.
Jednorazowa zapomoga przyznawana w drodze uchwały rady gminy
Oprócz dodatku z tytułu urodzenia dziecka przysługującego osobom uprawnionym do zasiłku rodzinnego oraz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka w kwocie 1000 zł bez względu na dochód rodziny (becikowego), ustawa o świadczeniach rodzinnych przewiduje jeszcze jedną zapomogę z tytułu urodzenia dziecka. Mogą ją otrzymać w drodze uchwały rady gminy osoby zamieszkałe na terenie jej działania. Rada gminy ma prawo zatem ustalać szczegółowe warunki i zasady przyznawania tej zapomogi oraz jej wysokość. Zapomoga ta jest finansowana ze środków własnych gminy.
Aneta Maj