Likwidacja firmy nie pozbawia przyszłej matki prawa do zasiłku

Dominika Cichocka
rozwiń więcej
W razie likwidacji lub upadłości firmy stosunek pracy kobiety w ciąży przestaje być chroniony. Mimo utraty zatrudnienia jej sytuacja finansowa nie ulega jednak pogorszeniu. Gwarantuje to zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Kodeks pracy zapewnia przyszłej matce szczególnie silną ochronę przed utratą zatrudnienia. Jej wyrazem jest art. 177 par. 1 k.p., zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z kobietą w okresie ciąży oraz w trakcie urlopu macierzyńskiego. Wyjątek stanowi sytuacja, w której dochodzi do upadłości lub likwidacji pracodawcy. W tych bowiem przypadkach ani ciąża ani korzystanie z urlopu macierzyńskiego nie uchroni już kobiety przed wypowiedzeniem umowy o pracę.

Upadłość pracodawcy

Przez pojęcie upadłość pracodawcy należy rozumieć jej formalne ogłoszenie, a zatem wydanie przez sąd upadłościowy postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Upadłość ogłasza się w stosunku do przedsiębiorcy, który stał się niewypłacalny, a zatem takiego, który albo nie wykonuje już swoich wymagalnych zobowiązań, albo jego zobowiązania przekraczają wartość jego majątku (chociażby te zobowiązania na bieżąco wykonywał).

Data wydania przez sąd wspomnianego postanowienia jest datą upadłości. Od tego momentu następuje uchylenie szczególnej ochrony zatrudnienia przyszłej matki.

Likwidacja pracodawcy

Znacznie większe problemy wywołuje zdefiniowanie pojęcia likwidacji pracodawcy. W orzecznictwie podkreśla się, że likwidacją zakładu pracy jest całkowite, stałe, faktyczne unieruchomienie zakładu pracy jako całości, a nie jedynie likwidacja jednostki organizacyjnej tego zakładu (tak SN w wyroku z 18 stycznia 1989 r., I PRN 62/88, OSP 1990/4/204).

Zwraca się także uwagę, że likwidacja pracodawcy nie następuje w razie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, czego dotyczy w istocie art. 231 par. 1 k.p. (tak SN w wyroku z 19 lipca 1995 r., I PRN 36/95, OSNP 1996/3/47).

Orzecznictwo SN

Zdaniem Sądu Najwyższego:

- wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy (wyrok SN z 5 września 2001 r., I PKN 830/00, OSNP 2003/15/255),

- likwidacja internatu szkoły nie jest likwidacją zakładu pracy w rozumieniu art. 177 par. 4 k.p. (uchwała SN z 28 sierpnia 1981 r., I PZP 21/81, OSNC 1982/1/6),

- przekazanie etatów jednego przedsiębiorstwa drugiej jednostce dokonane w ramach zmian organizacyjnych nie jest likwidacją zakładu pracy w rozumieniu art. 177 par. 4 k.p. Przekazanie takie nie uzasadnia dopuszczalności wypowiedzenia pracownicy w ciąży lub w czasie urlopu macierzyńskiego stosunku pracy (wyrok SN z 24 czerwca 1977 r., I PRN 136/76, Lex nr 14396).

Sytuacja przyszłej matki

Sama upadłość bądź likwidacja pracodawcy nie powoduje od razu automatycznego wygaśnięcia stosunku pracy. W takich jednak okolicznościach pracodawca jest uprawniony do tego, by wypowiedzieć kobiecie w ciąży umowę o pracę. Możliwość ta dotyczy każdego rodzaju umowy o pracę.

Wypowiedzenie umowy o pracę przyszłej matce musi zostać poprzedzone przeprowadzeniem odpowiedniej konsultacji. Oznacza to, że jeśli kobieta w ciąży jest reprezentowana przez zakładową organizację związkową, pracodawca ma obowiązek uzgodnić z tą organizacją termin rozwiązania umowy o pracę. Oczywiście wymogu takiego nie będzie, gdy u danego pracodawcy nie działa żadna organizacja związkowa bądź organizacja ta wprawdzie istnieje, lecz nie podjęła się ona ochrony praw konkretnej kobiety.

Prawo do zasiłku

Możliwość wypowiedzenia umowy o pracę z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy nie oznacza jeszcze, że przyszła matka zostanie pozbawiona wszelkich środków do życia. W takiej bowiem sytuacji kobiecie w ciąży, której nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje świadczenie z ubezpieczenia społecznego w postaci tzw. zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek ten przysługuje kobiecie do dnia porodu, a jego wysokość wynosi 100 proc. podstawy jego wymiaru. Zasiłek ten wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby otrzymać omawiane świadczenie, przyszła matka powinna przedstawić następujące dokumenty:

- zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia;

- świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;

- zaświadczenie powiatowego urzędu pracy o braku propozycji innego zatrudnienia.

Okres pobierania zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego kończy się z chwilą urodzenia dziecka. Od tego momentu wsparciem finansowym dla matki będzie wypłacany przez ZUS zasiłek macierzyński.

PRZYKŁAD: ZASIŁEK PRZED I PO PORODZIE

Pracownica będąca w szóstym miesiącu ciąży otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę z powodu ogłoszenia upadłości zakładu pracy. Poinformowano ją, że nie ma możliwości zaoferowania jej innego stanowiska pracy. W tej sytuacji pracownicy przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, którego płatnikiem będzie ZUS. Po urodzeniu dziecka nabędzie ona prawo do otrzymania zasiłku macierzyńskiego w tej samej kwocie, a zatem w wysokości 100 proc. podstawy jego wymiaru. Zasiłek macierzyński przysługuje bowiem również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży np. wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Ważne!

W okresie wypowiedzenia pracodawca powinie zapewnić pracownicy możliwość wykonywania pracy albo dotychczasowej, albo innej odpowiedniej ze względu na jej kwalifikacje i stan ciąży. Jeśli jest to niemożliwe, pracownicy do dnia porodu przysługuje zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Okres pobierania tego zasiłku wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze

DOMINIKA CICHOCKA

gp@infor.pl

Podstawa prawna

- Art. 177 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

- Art. 30, 31 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.).

Infor.pl
500 plus dla małżeństw z 50-letnim stażem? Nowe świadczenie coraz bliżej
13 cze 2025

Czy pary z 50-letnim stażem małżeńskim otrzymają jednorazowe wsparcie finansowe od państwa? Trwają intensywne prace nad petycją dotyczącą tzw. „500 plus dla małżeństw” – nowego świadczenia, które miałoby docenić trwałość długoletnich związków. Sejmowa Komisja Petycji analizuje projekt ustawy przewidujący wypłaty od 5000 do nawet 8000 zł w zależności od liczby wspólnie przeżytych lat.

O ile wzrośnie świadczenie pielęgnacyjne w 2026 roku?
13 cze 2025

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami czekają na ostateczną decyzję rządu w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia. To właśnie od wzrostu minimalnej płacy zależy kwota świadczenia pielęgnacyjnego w 2026 roku.

375 zł miesięcznie dla wdów i wdowców po działaczach opozycji? Senat rozpatruje petycję ws. nowelizacji ustawy
13 cze 2025

W Senacie procedowana jest petycja, która zakłada przyznanie wdowom i wdowcom po działaczach opozycji antykomunistycznej świadczenia w wysokości 375 zł miesięcznie. To zmodyfikowany postulat, który zyskał poparcie Urzędu ds. Kombatantów. Trwają konsultacje z resortami finansów i rodziny.

Stypendia Prezesa Rady Ministrów na rok szkolny 2025/2026 [KWOTA, WAŻNE TERMINY: 24 czerwca 2025, 10 lipca 2025 r., 31 lipca 2025 r.]
13 cze 2025

Osoby, które osiągnęły świetne wyniki w nauce mają możliwość ubiegania się o stypendium Prezesa Rady Ministrów. Sprawdź, jakie kryteria trzeba spełniać oraz do kiedy należy dopełnić wszelkich formalności.

Nawet 2600 zł za operację zaćmy! NFZ zapłaci Ci za zabieg.
13 cze 2025

Nie musisz czekać miesiącami na zabieg! Narodowy Fundusz Zdrowia może zwrócić Ci nawet 2600 zł za operację zaćmy. Nawet jeśli zdecydujesz się na leczenie prywatne lub za granicą. Sprawdź, kiedy państwo pokrywa koszty, a kiedy Ty musisz dopłacić za większy komfort widzenia i nowoczesne soczewki.

Kupujesz przez internet od osoby prywatnej? Możesz mieć obowiązek podatkowy – skarbówka patrzy!
13 cze 2025

Coraz więcej Polaków robi zakupy online, także od osób prywatnych. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę, że w niektórych przypadkach muszą zapłacić podatek PCC. Fiskus ma nowe narzędzia do weryfikacji transakcji – a konsekwencje mogą być kosztowne. Ekspertka Monika Piątkowska wyjaśnia, kiedy należy zachować szczególną ostrożność.

ZUS: Te emerytki po 65 urodzinach będą miały z urzędu podwyższoną emeryturę. Więcej nawet o kilkaset złotych miesięcznie po przeliczeniu
13 cze 2025

ZUS informuje, że kobiety pobierające okresową emeryturę kapitałową po osiągnięciu męskiego powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) będą miały z urzędu przeliczone świadczenie. Na przeliczeniu mogą zyskać nawet kilkaset złotych miesięcznie.

ZUS zakończył wysyłkę listów [Waloryzacja i trzynaste emerytury]
13 cze 2025

13 czerwca 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że zakończył coroczną wysyłkę listów do emerytów i rencistów. W kopercie znajdują się dwie decyzje: o marcowej waloryzacji oraz trzynastej emeryturze.

Sezon na wynajem mieszkań dla studentów 2025 rozpoczęty. Mniej ofert, wyższe ceny, większy popyt
13 cze 2025

W maju liczba wyszukiwań mieszkań na wynajem na Otodom przekroczyła 1,1 mln. Zainteresowanie lokalami „studenckimi”, „blisko uczelni” czy „na studia” wzrosło aż o 83% rok do roku. Najczęściej poszukiwane są mieszkania dwupokojowe z budżetem do 3 tys. zł miesięcznie.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności – sprawdź, ile możesz zyskać w 2025 r.
13 cze 2025

Masz umiarkowany stopień niepełnosprawności? Być może nie zdajesz sobie sprawy, ile przywilejów Ci przysługuje – od dodatkowych dni wolnych w pracy, przez znaczące dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych, aż po specjalne świadczenia i kartę parkingową. Sprawdź, jak skorzystać z tych rozwiązań w 2025 roku i nie pozwól, by brak informacji kosztował Cię realne pieniądze.

pokaż więcej
Proszę czekać...