Radny nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskał mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy (art. 24b ust 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Jeśli więc dana osoba wykonywała pracę w ramach stosunku pracy, a następnie została wybrana na radnego, jest zobowiązana złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów. Niezłożenie wniosku o urlop bezpłatny we wskazanym terminie jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin na zrzeczenie się funkcji przez osobę wybraną na radnego wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki. Chodzi o to, aby radny pełnił swoją funkcję do czasu przejęcia wykonywanych przez niego zadań i funkcji przez nowy zarząd.
Warto wspomnieć, że przepisy kodeksu wyborczego przewidują krótsze terminy na zrzeczenie się przez radnego funkcji, której nie można łączyć z wykonywaniem mandatu. Jeżeli bowiem radny przed dniem wybrania go pełnił funkcję lub prowadził działalność, której nie można łączyć z wykonywaniem mandatu radnego, kodeks wyborczy przewiduje w takim wypadku obowiązek zrzeczenia się funkcji lub zaprzestania prowadzenia działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Jeśli nowo wybrany radny nie zrzeknie się pełnionej funkcji, rada gminy w drodze uchwały stwierdza wygaśnięcie jego mandatu w ciągu miesiąca po upływie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania przez radnego.
Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani przyjmować darowizn, które mogłyby podważyć zaufanie wyborców do wykonywania przez nich mandatów. Radny ma także zakaz powoływania się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami. Na przykład prowadzenie przez radnego działalności handlowej na terenie targowiska należącego do gminy stanowi naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminnego, na co wskazał WSA w Szczecinie w wyroku z 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt II SA/Sz 484/11).
Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
Jeżeli zdarzy się, że radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalność gospodarczą, ma obowiązek zaprzestać prowadzenia takiej działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niedopełnienie tego obowiązku powoduje wygaśnięcie mandatu radnego.
Zarówno radni, jak i ich małżonkowie nie mogą być członkami zarządu ani komisji rewizyjnych lub władz kontrolnych, a także pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorstw, w których uczestniczą takie osoby. Jeżeli dojdzie do wybrania radnego lub jego małżonka na wskazane wcześniej stanowiska, wybór taki jest z mocy prawa nieważny. Jeżeli natomiast radny lub jego małżonek został powołany do pełnienia wskazanych funkcji w spółkach handlowych z udziałem gminnych osób prawnych przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, jest zobowiązany zrzec się pełnienia funkcji w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania przez radnego. Jeśli tego nie uczyni, traci stanowisko z mocy prawa po upływie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania.
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji – Zamów prenumeratę >>