Czy homoseksualny partner przejmie mieszkanie, jak żona?

© william87 - Fotolia.com / Fotolia
Sąd Najwyższy rozstrzygnie, czy osoba tej samej płci, pozostająca z najemcą w nieformalnym związku partnerskim, przejmuje po jego śmierci najem mieszkania. W praktyce chodzi o mieszkania komunalne.

Pytanie to powstało na tle konkretnej sprawy sądowej, chociaż problem był już dostrzegany wcześniej. Dotyczy interpretacji art. 691 par. 1 kodeksu cywilnego (k.c.), który mówi o tzw. dziedziczeniu prawa najmu mieszkania.

Na podstawie art. 691 par. 1 k.c. w stosunek najmu wchodzą bliscy najemcy, którzy mieszkali z nim stale w chwili jego śmierci. Krąg osób, którym takie prawo przysługuje, został ściśle określony w przepisie. Są to: małżonek, dzieci najemcy i jego współmałżonka oraz inne osoby, wobec których na najemcy ciążył obowiązek alimentacyjny, np. małoletnie wnuki. W ostatniej kolejności wymieniona jest "osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą".

To właśnie określenie stało się powodem zapytania prawnego skierowanego do Sądu Najwyższego. Sprawa dotyczy Adama K., który wniósł pozew przeciwko miastu. Chciał, aby sąd ustalił, że na podstawie art. 691 par. 1 k.c. wstąpił on w stosunek najmu po poprzednim lokatorze - Kazimierzu Józefie W. Twierdził, że przez dziewięć lat pozostawał z nim w związku partnerskim i dlatego jest osobą, która pozostawała faktycznie we wspólnym z nim pożyciu.

Sąd Rejonowy oddalił jego żądanie. Uznał, że art. 691 par. 1 k.c. nie obejmuje osób tworzących nieformalny związek partnerski z osobą tej samej płci. Nie był tego pewny sąd II instancji, do którego wniósł apelację Adam K., oraz występująca po jego stronie Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Na razie Sąd Okręgowy w Warszawie, zanim rozstrzygnie apelację Adama K., zwrócił się z pytaniem prawnym do Sąd Najwyższego. Chce, by SN rozstrzygnął, czy faktyczne wspólne pożycie, o jakim mowa w rozumieniu art. 691 par. 1 k.c., dotyczy także osób pozostających w nieformalnych związkach partnerskich z osobami tej samej płci.

W uzasadnieniu swojego pytania Sąd Okręgowy przywołał uchwałę SN z 2009 r. (sygn. III CZP 99/09). SN stwierdził w niej, że "faktyczne wspólne pożycie w rozumieniu art. 691 par. 1 k.c. oznacza więź łączącą dwie osoby pozostające w takich relacjach, jak małżonkowie". W tamtej uchwale SN przypomniał, że celem tego przepisu było "wyraźne ograniczenie kręgu osób, które mogą wstąpić w stosunek najmu po zmarłym najemcy". SN stwierdził wówczas, że także w innych ustawach przez "wspólne pożycie" rozumienie się pozostawanie w takich relacjach, jak małżonkowie, czyli "istnienie łącznie więzi duchowej, gospodarczej i fizycznej".

Sąd Okręgowy w Warszawie, zaznaczył, że potrzebne jest rozstrzygnięcie SN, bo chodzi o to, by nie doszło do zbyt głębokiej ingerencji w konstytucyjnie gwarantowane prawo własności.

Zarazem jednak Sąd Okręgowy przypomniał wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Kozak przeciwko Polsce z 2010 r. . Wyrok ten również odnosił się do art. 691 k.c. Trybunał stwierdził w nim jednogłośnie, że państwo polskie wskutek uniemożliwienia "osobom żyjącym w relacjach homoseksualnych wstąpienia w stosunek najmu lokalu komunalnego po śmierci partnera" naruszyło Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Sąd Okręgowy zaznaczył, że wyrok ten nakłada na polskie sądy obowiązek interpretowania przepisów krajowych "w sposób przychylny Konwencji, z uwzględnieniem wniosków wynikających z zapadłego orzeczenia".

Nie został jeszcze wyznaczony termin posiedzenia, na którym SN rozpatrzy pytanie prawne. Ma ono sygnaturę III CZP 51/12.

Wszystkie zmiany prawa w jednym miejscu > www.zmianyprawa.infor.pl

Infor.pl
Świadczenie wspierające od 60 pkt w decyzji WZON? OzN mają sporo propozycji zmian
10 cze 2025

Osoby z niepełnosprawnościami proponują kilka ważnych nowości w zasadach przyznawania świadczenia wspierającego. Wśród postulatów znalazła się m.in. obniżka liczby punktów uprawniających do uzyskania pomocy.

Więcej inwestycji bez pozwolenia na budowę i inne zmiany w prawie budowlanym w 2025 r. [projekt deregulacyjny]
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt deregulacyjny). Nowelizacja ma na celu dalsze uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Wydłuży się m.in. lista inwestycji budowlanych, na które nie trzeba będzie uzyskiwać pozwolenia na budowę.

Likwidacja godzin dostępności nauczyciela w szkole. Nowelizacja Karty Nauczyciela
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (UDER54). Celem tej nowelizacji jest uchylenie przepisów dotyczących tzw. godzin dostępności nauczyciela w szkole. Rada Ministrów ma przyjąć ten projekt w lipcu 2025 r. Zmiany wejdą w życie najprawdopodobniej od nowego roku szkolnego 2025/2026.

W Sejmie: Wysokie opłaty za świadczenie wspierające. Płacą osoby niepełnosprawne. Co z tym zrobi rząd? {stopień znaczny}
10 cze 2025

24 804 zł to opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZOB 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

Rodzice nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności aby uczestniczyć w wycieczkach, czy innych zajęciach szkolnych. Zmiany w "ustawie Kamilka" w 2025 r.
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy – Prawo oświatowe. Projekt nowelizuje m. in przepisy wprowadzone w lutym 2024 r. tzw. ustawą Kamilka.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.
10 cze 2025

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę
10 cze 2025

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę. Doszło do tragicznego wydarzenia! Co gorsza takich zdarzeń jest coraz więcej w Europie, nie tylko w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Masz radio w samochodzie? Możesz spodziewać się kontroli
10 cze 2025

Właściciele samochodów – zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy – powinni pamiętać o opłatach za używanie odbiorników radiofonicznych. Chodzi o konieczność opłacania abonamentu RTV za radioodbiornik zamontowany w pojeździe. Jaka jest opłata abonamentowa w 2025 r.? Kto jest zwolniony?

Kredyty w złotówkach pod lupą TSUE. Dr P. Szcześniak: WIBOR jest zgodny z polską ustawą o kredycie hipotecznym i unijnym rozporządzeniem BMR
10 cze 2025

WIBOR jest zgodny zarówno z polską ustawą o kredycie hipotecznym, jak i z unijnym rozporządzeniem BMR. Podlega w związku z tym szczególnym wymogom informacyjnym i zaostrzonej kontroli jego wyznaczania. Wykluczone więc wydaje się, aby postanowienia odwołujące się do WIBOR zostały przez Trybunał Sprawiedliwości lub sąd krajowy kwalifikowane jako niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu tzw. abuzywności – pisze dr hab. Paweł Szczęśniak z Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Wakacyjny top 5: Nawet 8000 zł na rękę. Sprawdź, gdzie zarobisz najwięcej
10 cze 2025

Szukasz dobrze płatnej pracy na lato? W sezonie 2025 możesz zarobić nawet 8000 zł na rękę! Sprawdź, które zawody sezonowe oferują najwyższe stawki godzinowe i gdzie warto szukać ofert, by maksymalnie wykorzystać wakacyjny czas.

pokaż więcej
Proszę czekać...