Od 1 września, zgodnie z ustawą z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.) uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów muszą mieć jednolite stroje. Większość szkół już dokonała wyboru. Niektóre jednak jeszcze we wrześniu będą dyskutować o mundurkach.
Kto wybiera strój i jaki
Wzór stroju określa dyrektor szkoły w porozumieniu z radą rodziców. Jeśli dyrektor nie wywiąże się z zadania, może zostać ukarany przez kuratora oświaty. W interesie dyrektora szkoły jest więc wypracowanie wraz z rodzicami wzoru jednolitego stroju. Rady rodziców z kolei nie powinny podejmować uchwały o niewprowadzaniu jednolitych strojów. Co prawda, nikt nie podważy takiej decyzji, ponieważ nikt nie sprawuje nadzoru nad uchwałami rady rodziców, jednak z mocy prawa będzie ona nieważna.
Na wielu forach internetowych rodzice skarżą się jednak, że dyrektor zmusza ich do zaakceptowania wybranego przez niego mundurka. Takie działanie jest bezprawne i rada rodziców może je podważyć, np. w piśmie do kuratora oświaty lub organu prowadzącego.
Ustawa także nie definiuje, czym jest jednolity strój. Zdaniem Piotra Bronnego, radcy prawnego, strojem jest to, co ubieramy na siebie. Dlatego nie mogą nim być sznurówki. Natomiast są nim już skarpetki, bluza, spodnie. W ustawie nie mówi się też, że jednolita musi być zarówno góra stroju, np. bluzka, kamizelka, jak i dół, czyli spodnie lub spódnica. Dyrektor na pewno nie może stwierdzić, że należy wybrać dół i górę stroju, bo tak nakazuje ustawa. Natomiast jeśli rodzice nie chcą mundurków, to mogą zdecydować, że jednolitym strojem są na przykład skarpetki. Jest to rozwiązanie kompromisowe, nie łamiące przepisów prawa, ale także niewprowadzające typowych mundurków.
Kary za nienoszenie
W ustawie o systemie oświaty nie zapisano, że za brak jednolitego stroju przysługuje kara. Jednak dyrektorzy szkół, odpowiadając za realizację ustawowego zobowiązania, zapewne wprowadzą odpowiednie sankcje, np. w postaci obniżenia stopnia z zachowania. Szkoła jednak na pewno nie może wprowadzić tzw. mundurka wstydu dla tych, którzy uchylają się od obowiązku przychodzenia na lekcje w obowiązkowym ubraniu. Konstytucja Rzeczypospolitej w artykule 40 wskazuje, że nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Oznacza to, że ucznia nie wolno obrażać, poniżać oraz bić. Nie wolno stosować odpowiedzialności zbiorowej ani publicznego karania.
Rady rodziców
Od tego roku szkolnego w każdej szkole będzie musiała zostać powołana rada rodziców. W szkołach, w których organy te już funkcjonowały, zostaną przeprowadzone ponowne wybory. Do określenia zasady wybierania nowych rad rodziców ustawa zobowiązała dotychczasowe organy będące reprezentacją rodziców uczniów szkoły, a w przypadku ich braku - rady pedagogiczne. Powinny to zrobić już do 23 czerwca tego roku.
Zgodnie ze znowelizowaną ustawą w skład rad rodziców wchodzą:
l w szkołach - po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału
l w placówkach - co najmniej siedmiu przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki
l w szkołach artystycznych - co najmniej siedmiu przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.
Więcej o radach rodziców w dalszej części poradnika.
Szczegóły w statucie
Prawa i obowiązki ucznia, zasady współpracy z rodzicami i organizowania zajęć, system ocenienia, rodzaje kar i nagród - te kwestie reguluje statut szkoły. Jest to zatem najważniejszy akt prawny mający wpływ na losy ucznia. Każda placówka tworzy go w oparciu o tzw. ramowy statut wydany przez ministra edukacji w drodze rozporządzenia.
Warto wiedzieć, że ani ustawa o systemie oświaty, ani wspomniane rozporządzenie nie zakazuje na przykład korzystania z telefonów komórkowych w szkole. Zakaz taki można wprowadzić tylko w statucie. Jednak z komórek nie można korzystać podczas egzaminów zewnętrznych. Uczeń, któremu podczas egzaminu zadzwoni komórka, może zostać wyproszony z sali, a jego egzamin zostanie unieważniony.
O CZYM W STATUCIE
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 9 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 35, poz. 222) zobowiązuje do określenia w statucie zasad dotyczących m.in.:
l udziału w zajęciach edukacyjnych, przygotowania się do nich oraz właściwego zachowania w ich trakcie,
l usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych,
l dbania o schludny wygląd oraz noszenia odpowiedniego stroju,
l warunków korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły.
Ważne!
Korzystania z telefonu komórkowego w szkole można zabronić tylko na podstawie statutu - żadne przepisy takiego zakazu nie zawierają
Jolanta Góra
jolanta.gora@infor.pl