Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało 28 sierpnia 2007 r. komunikat, w którym odradza wyjazdy do Grecji w regiony zagrożone pożarami, przede wszystkim do wschodniej i północnej części Peloponezu i na wyspę Evia.
- Komunikat MSZ nie oznacza nałożenia na biura podróży obowiązku odwołania wszystkich wycieczek na Peloponez. W takich przypadkach decyzja należy do biura podróży - tłumaczy Barbara Tekieli, rzecznik prasowy Polskiej Izby Turystyki.
Kto może odwołać wycieczkę
O odwołaniu wyjazdu z powodu fali pożarów w Grecji decyduje w każdym przypadku organizator turystyki, czyli przedsiębiorca, który organizuje konkretny wyjazd. Nawet wówczas, gdy wycieczka została zakupiona w biurze pośrednika turystycznego albo agenta turystycznego, ostateczną decyzję o odwołaniu jej podejmuje organizator turystyki.
- Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych, organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: siłą wyższą albo działaniem lub zaniechaniem klienta; działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć - tłumaczy Konrad Gruner z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W wymienionych przypadkach organizator może zwolnić się od odpowiedzialności. Według Konrada Grunera pożar w Grecji można zakwalifikować jako działanie siły wyższej, która w świetle ustalonej judykatury Sądu Najwyższego oznacza zdarzenie zewnętrzne i niemożliwe do przewidzenia, któremu nie udało się zapobiec.
Gdyby doszło do odwołania imprezy turystycznej przez organizatora z przyczyn niezależnych od klienta, to uczestnik imprezy miałby wówczas prawo wybrać: natychmiastowy zwrot wszystkich wniesionych świadczeń z tytułu wyjazdu albo uczestnictwo w imprezie zastępczej. Musiałaby to być wycieczka o tym samym lub wyższym standardzie, a o niższym standardzie, połączoną ze zwrotem różnicy w cenie, biuro może zaoferować tylko wówczas, gdy klient wyrazi zgodę.
- Zmiana warunków umowy co do terminu lub miejsca imprezy i przedstawienie takiej oferty zastępczej konsumentowi zależna jest od dobrowolnej praktyki marketingowej danego przedsiębiorcy. Mimo że dobre obyczaje kupieckie sugerowałyby zastosowanie takiego rozwiązania, nie jest to obowiązek ustawowy organizatora - mówi Konrad Gruner.
Zapłata za odwołany wyjazd
Z wycieczki z powodu pożarów może zrezygnować również klient, na ogólnych zasadach określonych w ogólnych warunkach, dołączonych do zawieranej z biurem umowy i stanowiących integralną jej część.
Rozliczenie klienta z tytułu zwrotu uiszczonej zapłaty zależy wówczas od powodu rezygnacji. Do zwrotu pełnej ceny, bez potrąceń, konsument będzie miał prawo, gdy rezygnacja nastąpi z powodów leżących po stronie biura podróży, albo gdy organizator nie dopełni obowiązków (np. podał mylną informację o terminie wyjazdu). Wtedy oprócz zwrotu uiszczonej zapłaty uczestnik może dodatkowo domagać się wypłaty odszkodowania za poniesioną szkodę.
Obecnie organizatorzy turystyki nie chcą odwoływać wycieczek do Grecji z powodu pożarów. Natomiast, gdy klient z tego powodu zrezygnuje z wycieczki, to wówczas organizatorzy przyjmują, że zrobił to z powodów określonych jako okoliczności leżące po stronie uczestnika. Klient traci wówczas część wpłaconej sumy z tytułu wyjazdu. Wysokość niezwróconej kwoty zależy od długości okresu, jaki dzieli zgłoszenie rezygnacji z wyjazdu od daty rozpoczęcia wycieczki. Im data rezygnacji jest bliższa terminowi wyjazdu, tym strata klienta jest większa.
- Organizatorzy turystyki nie mają ustawowego obowiązku dokonywania zwrotu wpłaconych kwot w sytuacji, w której konsument rezygnuje z udziału w imprezie - tłumaczy Konrad Gruner.
W takim wypadku jednak organizator turystki, zgodnie z orzecznictwem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ma prawo zatrzymać tylko rzeczywiste koszty, które poniósł w związku z realizacją umowy - dodaje Gruner.
Faktycznie poniesionym kosztom przez organizatora turystyki związanym z rezygnacją uczestnika z wycieczki nie odpowiada na przykład wartość 100 proc. uiszczonej kwoty.
Podróż objazdowa i pobytowa
Uczestnik, który zrezygnował z wycieczki i ma zastrzeżenia co do sposobu rozliczenia się z biurem podróży, może prosić o interwencję Polską Izbę Turystyki lub wystąpić z roszczeniem do sądu powszechnego. Zdaniem adwokata Bartosza Grohmana z kancelarii White & Case w każdej tego typu sprawie sąd zbada przyczyny rozwiązania umowy i ustali, czy są zawinione przez jedną ze stron bądź spowodowane siłą wyższą.
- Największe szanse na zwrot kosztów mają uczestnicy wycieczki objazdowej, której trasa jest na terenach objętych pożarami, niż pobytowej przewidującej zakwaterowanie w hotelach oddalonych od zagrożonego obszaru - mówi Bartosz Grohman. Uważa, że powoływanie się na to, iż pożar uniemożliwia uczestnictwo w wycieczkach fakultatywnych, nie uzasadnia roszczenia o pełny zwrot poniesionych kosztów w razie rezygnacji z wycieczki.
Skutki prawne odwołania wycieczki
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz
GP RADZI
Czy zawsze ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie
Czy ubezpieczając się od kosztów rezygnacji z wycieczki, mogę liczyć na odszkodowanie od ubezpieczyciela, wówczas gdy odmówię wyjazdu do Grecji, w której trwają pożary?
Nie
Ubezpieczyciel nie wypłaca odszkodowania w każdym przypadku, gdy turysta rezygnuje z wycieczki lub przerywa uczestnictwo w imprezie. Przed zawarciem umowy radzimy przeczytać ogólne warunki ubezpieczenia. Zazwyczaj proponowane warunki przez różnych ubezpieczycieli różnią się. W dodatku zawierają liczne ograniczenia oraz przewidują zwrot części wniesionych opłat. W razie chęci rezygnacji z wycieczki z powodu pożarów radzimy negocjować z biurem podróży możliwość zamiany wycieczki do Grecji na inną, bez konieczności uiszczania kosztów manipulacyjnych. Gdyby druga wycieczka była droższa, to turysta dopłaciłby jedynie różnicę w cenie obu imprez, natomiast gdyby była tańsza, to biuro zwróciłoby mu nadpłatę.
Czy można wcześniej wrócić do kraju
Gdy rozpoczęły się pożary, moja rodzina przebywała w Grecji na wycieczce wykupionej w biurze podróży. Chcieliśmy wcześniej wrócić do kraju, ale rezydent wytłumaczył nam, że biuro nie zwróci kosztów za niewykorzystaną część wycieczki. Czy miał rację?
Tak
Jeżeli turysta nie był zakwaterowany na terenie objętym pożarem, to wówczas rezygnując z części pobytu i wracając wcześniej do kraju, nie może domagać się zwrotu części uiszczonej opłaty za wycieczkę, odszkodowania lub obniżenia ceny. Ustawa stanowi jedynie, że jeżeli organizator w czasie trwania danej imprezy nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, zobowiązany jest zapewnić świadczenie zastępcze o co najmniej tej samej jakości. Jeżeli jednak wykonanie świadczenia zastępczego jest niemożliwe lub klient z uzasadnionych powodów nie wyraził na nie zgody, organizator ma obowiązek zapewnić mu powrót do miejsca rozpoczęcia imprezy. Takim świadczeniem zastępczym byłoby na przykład przeniesienie turysty do hotelu znajdującego się dalej od terenów objętych pożarami. Klient może ubiegać się wówczas o odszkodowanie, chyba że niemożność spełnienia świadczenia zastępczego jest spowodowana: siłą wyższą albo działaniami osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu świadczenia zastępczego, jeżeli tych działań nie można było przewidzieć ani uniknąć.
MPS