Najemca ma obowiązek utrzymywać lokal we właściwym stanie technicznym i techniczno-sanitarnym. Musi też przestrzegać porządku domowego, a także liczyć się z potrzebami innych mieszkańców i sąsiadów. Obciąża go dokonywanie drobnych nakładów na remonty. Katalog napraw i konserwacji konkretnych elementów lokalu, które obciążają lokatorów, jest wyszczególniony w ustawie z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 31, poz. 266). W razie wątpliwości, kogo obciąża konkretna naprawa, która nie jest wymieniona w tym katalogu, przyjmuje się, że ma obowiązek wykonać ją wynajmujący.
Najemca musi dbać nie tylko o swoje mieszkanie, lecz również dbać o części budynku przeznaczone do wspólnego użytku.
Natomiast po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca powinien odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw.
Jakie naprawy wykonuje najemca
Najemca ma obowiązek naprawiać i konserwować wszystkie elementy wyposażenia, które znajdują się w jego mieszkaniu. Należy do nich w szczególności: naprawa podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych i ściennych okładzin ceramicznych, a także okładzin szklanych i innych. Powinien też naprawiać i konserwować okna i drzwi oraz malować je.
W praktyce pojawiły się wątpliwości, czy lokator powinien pomalować całe okna i drzwi wejściowe do mieszkania. W praktyce przyjęło się jednak, że ma obowiązek pomalować tylko wewnętrzną część drzwi (czyli tę od strony swojego mieszkania, a nie od strony klatki schodowej) oraz wewnętrzną część okien. Natomiast nakłady na zewnętrzną część drzwi (czyli tę od strony klatki schodowej) oraz na zewnętrzną część okien obciążają właściciela budynku.
PRZYKŁAD: NAJEMCA POKRYWA STRATY
Najemca zdemolował mieszkanie i teraz domaga się od właściciela, aby wyremontował je. Właściciel ma prawo odmówić, a nawet wystąpić do sądu z roszczeniem o zwrot kwoty potrzebnej na pokrycie strat.
Katalog napraw i konserwacji obciążających najemcę obejmuje także: wbudowane meble, trzony kuchenne, kuchnie, grzejniki wody przepływowej - zarówno gazowe, elektryczne, jak i gazowe. Obciąża go nawet obowiązek wymiany wbudowanych mebli. Oprócz tego ponosi też nakłady na podgrzewacze wody, wanny, brodziki, misy klozetowe, zlewozmywaki i umywalki wraz z syfonami, baterie, zawory czerpalne oraz inne urządzenia sanitarne, w które lokal jest wyposażony. W razie potrzeby ponosi też koszty wymiany tych urządzeń.
Dodatkowo jeszcze obciążają go wydatki na osprzęt i zabezpieczenie instalacji elektrycznej. Natomiast nie musi wymieniać przewodów elektrycznych, które są w ścianach, oraz osprzętu anteny zbiorczej. Za ich wymianę płaci właściciel budynku.
Najemca konserwuje i naprawia piece węglowe i akumulacyjne. Musi również wymienić znajdujące się w nich zużyte elementy. Gdyby zaś w jego mieszkaniu zostało zainstalowane etażowe centralne ogrzewanie, to ponosi wydatki na jego naprawę. Natomiast za wymianę płaci tylko wówczas, gdy nie zostało zainstalowane na koszt wynajmującego. Dodatkowo jeszcze ponosi wydatki na usuwanie niedrożności przewodów odpływowych i urządzeń sanitarnych. Musi je naprawiać i konserwować, aż do pionów zbiorczych. Obciążają go też koszty malowania lub tapetowania ścian i sufitów, naprawa tynków ścian i sufitów, malowania wbudowanych mebli, urządzeń kuchennych, sanitarnych i grzewczych.
Powinien dbać i chronić przed uszkodzeniem lub dewastacją części budynku przeznaczone do wspólnego użytku. Chodzi tu przede wszystkim o windy, klatki schodowe, korytarze, zsypy, pomieszczenia gospodarcze i otoczenie budynku.
DODATKOWE OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA
Przed wydaniem lokalu najemcy strony sporządzają protokół, w którym określają stan techniczny i stopień zużycia instalacji i urządzeń.
- Protokół stanowi podstawę rozliczeń przy zwrocie lokalu.
- Najemca może do lokalu wprowadzić propozycję tylko za zgodą wynajmującego i na podstawie pisemnej umowy określającej sposób rozliczeń.
Remonty prowadzi właściciel budynku
Wprawdzie drobne naprawy połączone ze zwykłym użytkowaniem mieszkania powinien zrobić najemca, ale pozostałe remonty obciążają wynajmującego. W tej sprawie wypowiedział się nawet Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 7 marca 1997 r. w sprawie sygn. akt. 25/97. Sąd stwierdził, że wynajmujący obowiązany jest utrzymywać lokale w stanie przydatnym do użytku. Jego zdaniem mieści się w tym obowiązek zapewnienia najemcy możliwości korzystania z wody, gdyż bez tej możliwości lokalu mieszkalnego nie można uznać za przydatny do użytku.
PRZYKŁAD: WYMIANA WYPOSAŻENIA
Właściciel mieszkania przeznaczonego na wynajem zawiera umowę najmu z kolejnym najemcą. Poprzedni najemca wprawdzie używał mieszkania zgodnie z przeznaczeniem, ale na skutek upływu czasu zużyciu uległa umywalka i wypaczyły się drzwi balkonowe. Właściciel nie może wynająć mieszkania w takim stanie. Musi wymienić umywalkę i drzwi balkonowe oraz inne zużyte elementy wyposażenia lokalu.
Już w momencie wynajmu mieszkania musi wydać go w stanie przydatnym do użytku, a potem w czasie trwania umowy najmu ma obowiązek dalej dbać o to, aby taki stan był utrzymany. Dlatego musi zapewnić sprawne działanie istniejących już w budynku instalacji i urządzeń, które umożliwiają najemcy korzystanie z wody, paliw gazowych i ciekłych, ciepła, energii elektrycznej, dźwigów osobowych oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu i budynku.
Gdyby zaś wynajmował lokal wcześniej użytkowany przez innego lokatora, to musi wymienić zużyte elementy wyposażenia lokalu.
Jeżeli najemca uzna, że jego prawa zostały naruszone, to może wystąpić z roszczeniem do sądu i domagać się zobowiązania właściciela do dokonania określonych prac.
Wynajmujący naprawia i wymienia instalację
Do obowiązków wynajmującego należy utrzymywanie w należytym stanie porządku i czystości pomieszczeń oraz budynku, które służą do wspólnego użytku wszystkich mieszkańców. Powinien też dbać o porządek i czystość otoczenia tego budynku. Dokonuje też napraw tych pomieszczeń i urządzeń, a w razie uszkodzeń ma obowiązek przywrócić stan poprzedni. W tym przypadku nie ma żadnego znaczenia, kto dopuścił się szkody. Nawet jeżeli windę zdemolował lokator, to najemca musi ją naprawić, a potem może wystąpić z roszczeniem o zwrot określonej kwoty. Gdyby lokator dobrowolnie jej nie zapłacił, to właściciel może wnieść pozew do sądu.
PRZYKŁAD: NAPRAWA INSTALACJI WODOCIĄGOWEJ
W wynajmowanym mieszkaniu nastąpiła awaria instalacji wodociągowej. Przystąpiono do remontu. Naprawa instalacji wodociągowej obciąża właściciela budynku. Natomiast nową armaturę powinien sfinansować lokator.
Wynajmujący dokonuje też napraw lokalu, naprawia lub wymienia instalacje i elementy wyposażenia technicznego. Chodzi tutaj o wewnętrzną instalację wodociągową, gazową i ciepłej wody. Natomiast nie wymienia armatury i wyposażenia, bo to obciąża lokatora. Powinien też wymienić wewnętrzną instalację kanalizacyjną, centralnego ogrzewania wraz z grzejnikami, instalację elektryczną i antenę zbiorczą z wyjątkiem osprzętu. Należy do niego wymiana pieców grzewczych, stolarki okiennej i drzwiowej oraz podłóg, posadzek i wykładzin podłogowych oraz tynków.
Wzór pozwu o nakazanie dokonania napraw
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
W pozwie należy dokładnie określić występujące w lokalu usterki
MaŁgorzata Piasecka-Sobkiewicz
malgorzata.piasecka@infor.pl
Podstawa prawna
Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 266 z późn. zm.).