Nieudaną wycieczkę zagraniczną można reklamować. Aby jednak reklamacja przyniosła porządany skutek i turysta otrzymał zwrot przynajmniej części zapłaconej kwoty, trzeba w terminie dopełnić niezbędnych formalności.
Czego najczęściej dotyczy reklamacja? Zarzuty najczęściej dotyczą zmiany trasy imprezy lub środka transportu, zakwaterowania w innym hotelu, niż przewidywała umowa, ilości i rodzaju posiłków, kategorii obiektu zakwaterowania, podwyższenia ceny wycieczki oraz niewykonania istotnej usługi, zaproponowania świadczenia zastępczego niższej jakości niż określone w programie.
Skuteczna reklamacja
Skuteczną reklamację ułatwi właściwie zawarta umowa z biurem podróży. Dlatego nabywając w biurze podróży wycieczkę warto dokładnie zapoznać się z treścią podpisywanej umowy i sprawdzić, czy nie ma w niej klauzul niedozwolonych oraz innych zapisów niekorzystnych dla konsumenta.
Warto też dokładnie zapoznać się z informacjami pisemnymi, które udostępnia biuro podróży. Organizator turystyki powinien w swoich materiałach podać informacje na temat ceny imprezy albo określić sposób jej ustalenia, miejsca pobytu lub trasy wycieczki, środka transportu (określając jego rodzaj, klasę i kategorię), a także położenie, rodzaj lub kategorię obiektu zakwaterowania według przepisów kraju pobytu. Oprócz tego musi też poinformować o ilości i rodzaju posiłków, programie zwiedzania i atrakcjach turystycznych, kwocie lub procentowym udziale zaliczki w cenie imprezy oraz terminie zapłaty całej ceny, a także o terminie powiadomienia konsumenta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, wówczas gdy dojście do skutku wycieczki uzależnione było od liczby zgłoszeń.
Ważne!
Kupując wycieczkę przez internet, konsument musi otrzymać umowę na piśmie z podpisem upoważnionej do tego osoby działającej w imieniu organizatora turystyki. Powinien ją również sam podpisać
Aż do powrotu z wycieczki radzimy przechowywać foldery i katalogi zawierające informacje dotyczące imprezy. Informacje zawarte w nich stają się częścią umowy wówczas, gdy nie zawierała ona postanowień odmiennych.
PRZYKŁAD: NIESPEŁNIENIE WARUNKÓW UMOWY
Zawierając umowę z biurem podróży o wyjazd na wycieczkę na Kretę konsument otrzymał folder, który pokazywał, że hotel leży nad samym morzem. W dodatku uiścił dodatkową opłatę za tzw. widok na morze. Warunek ten nie został spełniony, bo hotel był oddalony o 2 km od morza, a z okna wprawdzie było go widać, ale w znacznym oddaleniu. Konsument ma podstawę do złożenia reklamacji.
Co w umowie
Umowę z biurem podróży trzeba zawsze zawrzeć na piśmie. Zanim konsument podpisze umowę, powinien sprawdzić, czy zawiera informacje dotyczące:
• biura podróży, czyli organizatora turystyki - numer jego wpisu do rejestru oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP),
• osoby, która w imieniu organizatora turystyki podpisuje umowę z konsumentem (imię, nazwisko, funkcja),
• miejsca pobytu lub trasy wycieczki,
• czasu trwania imprezy turystycznej,
• programu imprezy turystycznej, która obejmuje rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług,
• ceny imprezy turystycznej razem z należnymi dodatkowymi opłatami i podatkami, gdy należy je opłacić dodatkowo, bo nie zostały uwzględnione w cenie,
• sposobu zapłaty,
• rodzaju i zakresu ubezpieczenia turystów oraz nazwy i adresu ubezpieczyciela,
• terminu powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej z powodu zbyt małej liczby zgłoszeń, gdy dojście do skutku wyjazdu było uzależnione od tej liczby,
• sposobu zgłaszania informacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki oraz terminu zgłaszania reklamacji,
• podstawy prawnej umowy.
PRZYKŁAD: INFORMACJE DLA KONSUMENTA
Zanim zostanie podpisana umowa, biuro podróży musi poinformować konsumenta o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej oraz o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej oraz o zakresie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Natomiast przed rozpoczęciem imprezy biuro musi poinformować konsumenta, do kogo może zwracać się o pomoc w trakcie imprezy oraz o planowanym czasie przejazdu, miejscach i czasie trwania postojów oraz miejscu, jakie konsument będzie zajmował w środku transportu.
Odwołanie wycieczki
Zdarza się, że przed rozpoczęciem wycieczki biuro podróży z przyczyn od siebie niezależnych zmienia istotne warunki umowy. Na przykład zmienia: termin wycieczki, środek transportu, hotel, trasę podróży. Musi o tym niezwłocznie powiadomić konsumenta. W takim przypadku konsument ma prawo odstąpienia od umowy lub przyjąć proponowaną zmianę.
Gdyby biuro turystyki odwołało wycieczkę, to wówczas konsument może wziąć udział w zaproponowanej mu przez biuro imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie. Jeżeli zgodzi się na udział w imprezie o niższym standardzie, to wówczas powinien otrzymać zwrot różnicy cen.
Odstępując od umowy z powodu niemożności wykonania jej przez biuro podróży i rezygnacji z udziału w imprezie zastępczej konsument ma prawo domagać się natychmiastowego zwrotu wpłaconych pieniędzy.
Konsument nie ma prawa do odszkodowania wówczas, gdy biuro podróży odwołuje wycieczkę z powodu zgłoszenia się na nią mniejszej liczby uczestników niż określono w umowie. O odwołaniu wycieczki organizator powinien powiadomić konsumenta na piśmie w uzgodnionym w umowie terminie.
Organizator może też odwołać imprezę z powodu tzw. siły wyższej, np. powodzi, wybuchu wojny. W tych przypadkach konsumentowi nie przysługuje prawo do odszkodowania. Gdyby do zmiany warunków umowy doszło z innego powodu, to konsument może wystąpić o odszkodowanie wówczas, jeśli udowodni, że poniósł szkodę z tego powodu.
Cena wycieczki wzrosła
Organizator turystyki ma prawo podwyższyć cenę imprezy tylko wówczas, gdy są spełnione dwa warunki:
• przewiduje to umowa zawarta z konsumentem,
• nie później niż na 20 dni przed wyjazdem.
Musi wówczas udokumentować, że wzrosły: koszty transportu, opłaty urzędowe, podatki lub opłaty należne za usługi lotniskowe, załadunkowe, przeładunkowe w portach lotniczych i morskich oraz kursy walut. Jeżeli nie udokumentuje tego wzrostu, to wówczas nie może dokonać podwyżki ceny usługi.
Konsument, któremu organizator wycieczki chce podwyższyć cenę usługi, nie musi zapłacić wyższej ceny, jeżeli organizator turystyki nie spełnił wymogów uzasadniających podwyższenie ceny. Ma prawo odstąpić od umowy, gdyby nawet uzasadniona zmiana ceny była zmianą istotnego warunku umowy.
Zmiana programu wycieczki
Kupując wycieczkę konsument ma prawo domagać się, aby został określony jej program. Gdy podczas jej trwania nie zostały wykonane przewidziane w umowie usługi, organizator musi wykonać odpowiednie świadczenia zastępcze. Nie może to być jednak zmiana na gorsze ani powodować dodatkowych kosztów dla klienta. Gdy jakość świadczenia zastępczego była niższa, to wówczas konsument może domagać się obniżenia ceny w ramach składanej reklamacji wycieczki.
Z uzasadnionych powodów ma prawo również nie wyrazić zgody na zmianę świadczeń. Wtedy organizator turystyki musi zapewnić mu powrót do miejsca rozpoczęcia imprezy turystycznej lub innego uzgodnionego miejsca. Konsument nie może ponieść z tego tytułu żadnych dodatkowych kosztów, natomiast może domagać się obniżenia kosztów wycieczki i zwrotu części uiszczonej sumy, a w niektórych przypadkach nawet odszkodowania.
PRZYKŁAD: WYBÓR KONSUMENTA
Konsument kupił wycieczkę i miał zostać zakwaterowany w hotelu czterogwiazdkowym, przy plaży oraz miał mieć zapewnione śniadania i obiadokolacje. Po przyjeździe okazało się, że został zakwaterowany w innym hotelu, oddalonym od plaży, w dodatku trzygwiazdkowym i miał zapewnione jedynie śniadanie. Konsument może przyjąć świadczenie zastępcze, czyli zamieszkać w zaoferowanym hotelu oddalonym od plaży i korzystać jedynie ze śniadań oraz zażądać obniżenia ceny wycieczki lub domagać się zapewnienia powrotu do miejsca rozpoczęcia imprezy.
Organizator turystyki odpowiada również za gorsze warunki w hotelu niż zapewniał przy zawieraniu umowy, brak dodatkowych wycieczek, wyżywienia, zmianę środka transportu. Nie może uniknąć odpowiedzialności, na przykład obarczając winą hotel, za niedopełnienie obowiązku wyżywienia gości. Nie może też odsyłać konsumenta do przewoźnika, aby u niego składał reklamację. Natomiast organizator turystyki może w umowach ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi. Nie może ono dotyczyć szkód na osobie.
PRZYKŁAD: PRAWO DO ODSZKODOWANIA
Dwa tygodnie przed wyjazdem biuro podróży odwołało wycieczkę. Nie zaproponowało konsumentowi innej w tym terminie, w którym miała się odbyć. Konsument w podobnych biurach w tym samym czasie nie mógł znaleźć imprezy o porównywalnej cenie, więc musiał za wycieczkę zapłacić znacznie więcej. Może ubiegać się o odszkodowanie w wysokości różnicy cen.
Gdy już w trakcie trwania wycieczki konsument stwierdzi wadliwe wykonanie umowy, to wówczas powinien o tym niezwłocznie zawiadomić organizatora turystyki oraz wykonawcę usługi. Powinien dokładnie przeczytać warunki umowy, ponieważ określają, kogo i w jakiej formie (np. na piśmie) oraz w jakim terminie należy powiadomić (np. w ciągu ilu dni od stwierdzenia uchybień należy złożyć reklamację).
Umowa między biurem a konsumentem zawarta przy wykupieniu wycieczki określa, w jaki sposób konsument składa reklamację oraz wskazuje terminy reklamacyjne. Gdyby terminy były dosyć krótkie i turysta nie zdążył ich dotrzymać, to jego uprawnienia do złożenia reklamacji nie wygasną.
Biuro nie odpowiada, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi zostało spowodowane wyłącznie:
• działaniem lub zaniechaniem konsumenta
• siłą wyższą (np. powódź),
• działaniem lub zaniechaniem wyłącznie osób trzecich, nieuczestniczących w wykonaniu usługi, jeśli nie można ich było przewidzieć ani uniknąć.
TABELA FRANKFURCKA
Przy ustalaniu wysokości roszczeń konsumenta można posiłkowo stosować tzw. tabelę frankfurcką ustalania obniżek ceny. Wynoszą one:
• 5 proc. - za monotonny jadłospis
• 10 proc. - za niewystarczającą liczbę ciepłych posiłków
• do 30 proc. - za nienadające się do spożycia posiłki
MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ
malgorzata.piasecka@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268 z późn. zm.).