Związek Powiatów Polskich zwrócił się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z postulatem wprowadzenia zmian w projektowanym podziale środków z Funduszu Pracy, przeznaczonych na dodatki motywacyjne dla pracowników Powiatowych Urzędów Pracy (PUP). Samorządowcy podkreślają konieczność uwzględnienia, nie tylko liczby bezrobotnych, ale również liczby zatrudnionych w urzędach pracy.
- Uzasadnienie projektu
- Krytyka samorządów: brakuje uwzględnienia rzeczywistych potrzeb kadrowych
- Obciążenie urzędów pracy nie zależy tylko od liczby bezrobotnych
- Dodatek motywacyjny: cel i zasady przyznawania
- Konieczność reformy algorytmu? Ekspercki komentarz
Ministerstwo przedstawiło projekt rozporządzenia określającego zasady gospodarowania środkami Funduszu Pracy. Jednym z jego elementów jest mechanizm przydziału środków finansowych na wypłatę dodatków motywacyjnych w PUP-ach. Proponowany system po-działu opiera się przede wszystkim na dwóch czynnikach:
- Kwota przeznaczona na dany rok budżetowy – czyli pula środków dostępnych w danym województwie;
- Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych – jako wskaźnik intensywności potrzeb lokalnych urzędów pracy.
Uzasadnienie projektu
„Do kwot środków Funduszu, jakie mogą być wydatkowane w roku budżetowym na finansowanie dodatków motywacyjnych dla pracowników powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy zastosowano te same algorytmy, co do podziału środków na zadania fakultatywne”. Oznacza to, że środki na dodatki dla pracowników dzielone są analogicznie do finansowania zadań opcjonalnych wykonywanych przez powiaty.
Krytyka samorządów: brakuje uwzględnienia rzeczywistych potrzeb kadrowych
Związek Powiatów Polskich zgłasza jednak poważne zastrzeżenia wobec zaproponowanego algorytmu. Samorządowcy zwracają uwagę, że uzależnienie przydziału środków wyłącznie od liczby bezrobotnych nie odzwierciedla realnego obciążenia pracą urzędów.
„Urzędy pracy realizują szereg zadań kierowanych do szerszej grupy osób niż tylko osoby bezrobotne. Uzależnienie podziału środków wyłącznie od liczby zarejestrowanych osób bez-robotnych powoduje, że środki na dodatki motywacyjne w szerszym zakresie kierowane są do powiatów z wyższą stopą bezrobocia, co paradoksalnie może być czynnikiem demotywującym dla pracowników, żeby taki stan rzeczy zmienić” – wskazano w stanowisku ZPP.
Według przedstawicieli powiatów, dodatkowy parametr – liczba zatrudnionych pracowników w urzędach pracy – powinien zostać uwzględniony w algorytmie. Takie rozwiązanie, ich zdaniem, pozwoliłoby na bardziej sprawiedliwy i proporcjonalny podział środków, niezależny od sytuacji gospodarczej konkretnego regionu.
Obciążenie urzędów pracy nie zależy tylko od liczby bezrobotnych
Warto zaznaczyć, że obecnie urzędy pracy wykonują zadania znacznie wykraczające poza obsługę osób bezrobotnych. Do ich kompetencji należą m.in.: aktywizacja zawodowa osób biernych zawodowo, obsługa cudzoziemców podejmujących pracę w Polsce, wsparcie dla pracodawców w rekrutacji i utrzymaniu pracowników, realizacja programów europejskich i rządowych dotyczących rynku pracy, doradztwo zawodowe oraz pośrednictwo pracy dla szerokiej grupy obywateli. Tym samym liczba klientów urzędów pracy oraz zakres wykonywanych zadań nie jest adekwatnie oddawana przez wskaźnik bezrobocia.
Dodatek motywacyjny: cel i zasady przyznawania
Zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2023 poz. 735), pracownikom powiatowych urzędów pracy może być przyznany dodatek motywacyjny w wysokości do 1000 zł miesięcznie, przez maksymalny okres 6 miesięcy.
Dodatek ten może być przyznany przez dyrektora PUP i ma charakter uznaniowy. Kryteria jego przyznawania obejmują:
- szczególne zaangażowanie w wykonywanie obowiązków służbowych,
- wysoką jakość realizowanej pracy,
- aktywne podnoszenie kwalifikacji lub kompetencji zawodowych.
„Wysokość dodatku motywacyjnego określa się, biorąc pod uwagę: szczególne zaangażowanie pracownika w wykonywanie pracy; jakość wykonywanej pracy; podnoszenie kwalifikacji lub kompetencji zawodowych związanych z wykonywaną pracą” – przypomina ustawa. Dodatek nie wlicza się do podstawy naliczania świadczeń wynikających z odrębnych przepisów, takich jak odprawy czy tzw. „trzynastki”.
Konieczność reformy algorytmu? Ekspercki komentarz
Z perspektywy zarządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej, system motywacyjny powinien być oparty na jasnych, proporcjonalnych i sprawiedliwych zasadach. Premia motywacyjna, aby spełniała swoje zadanie, powinna być dostępna w równym stopniu dla pracowników urzędów, niezależnie od regionu, w którym pracują – pod warunkiem spełnienia odpowiednich kryteriów merytorycznych.
Nadmierne uzależnienie podziału środków od wskaźnika bezrobocia może prowadzić do sytuacji, w której urzędy w lepiej prosperujących regionach nie mają wystarczających środków na docenienie swoich pracowników, mimo iż wykonują podobne – lub większe – zakresy obowiązków.
Włączenie liczby pracowników jako elementu algorytmu mogłoby zapewnić lepsze dostosowanie mechanizmu do rzeczywistych potrzeb instytucji oraz wzmocnić morale pracowników, którzy często funkcjonują w trudnych warunkach kadrowych i organizacyjnych.