Chociaż zasiłki celowe na pogrzeb gminy wypłacały już wcześniej, to od początku 2026 r. zrobią to na zupełnie nowych zasadach. Kto będzie mógł otrzymać takie wsparcie z MOPS? Czy zasiłek będzie podlegał zwrotowi?
- Czy gmina może przyznać zasiłek na pogrzeb?
- Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasiłki z MOPS
- Zasiłek z MOPS na pogrzeb bez progu dochodowego, ale z opcją zwrotu
Czy gmina może przyznać zasiłek na pogrzeb?
Od 1 stycznia 2026 r. wejdą w życie przepisy podwyższające do kwoty 7000 zł zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podwyżka będzie miała zastosowanie, jeśli śmierć ubezpieczonego nastąpiła już w nowym roku.
Równolegle wprowadzono też zmiany do zasiłków przyznawanych przez gminy. Obecnie gmina może przyznać zasiłek celowy na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej. Przykładowo, taki zasiłek wypłaca się pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, ogrzewania, a także kosztów pogrzebu. Co do zasady przyznanie zasiłku celowego wymaga spełnienia kryterium dochodowego. Wyjątkowo gmina może też wypłacić tzw. specjalny zasiłek celowy pomimo przekroczenia progu dochodowego, ale tylko do wysokości takiego kryterium. Przykładowo, dla 3-osobowej rodziny maksymalny specjalny zasiłek celowy wynosi 2469 zł (3 x 823 zł).
Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy
Od 1 stycznia 2026 r. nowe zasiłki z MOPS
Od 1 stycznia 2026 r. zasiłek celowy również będzie przyznawany m.in. na pokrycie kosztów pogrzebu. Jednak nowe przepisy doprecyzowują, iż chodzi tu o koszty udokumentowane i uzasadnione. Aby otrzymać zasiłek, trzeba będzie przedstawić z ośrodku pomocy społecznej szereg dokumentów takich jak m.in. odpis skróconego aktu zgonu, dokumenty potwierdzające koszty pogrzebu i niezbędne oświadczenia.
Ponadto, zasiłek na pogrzeb będzie można otrzymać tylko w dwóch przypadkach. W pierwszym wariancie gmina wypłaci świadczenie, jeśli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy. W drugim - gdy koszty związane z pogrzebem są nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego.
W praktyce będą to zatem przypadki wyjątkowe.
Podczas prac legislacyjnych nad tymi zmianami, wiceminister rodziny Sebastian Gajewski podawał przykład nieubezpieczonej matki, pracującej na podstawie umowy o dzieło, której dziecko również nie jest ubezpieczone. W takim przypadku po śmierci dziecka nie będzie przysługiwał zasiłek pogrzebowy. „Inny przykład z praktyki sądowej. Umiera ciotka pozostająca na utrzymaniu swojego siostrzeńca. Ona nie jest ubezpieczoną ani świadczeniobiorczynią – w zasadzie nigdy w życiu nie pracowała. Po jej śmierci nie będzie przysługiwał zasiłek pogrzebowy mimo to, że jej siostrzeniec jest ubezpieczony” – mówił wiceminister podczas posiedzenia sejmowej komisji. Drugi rodzaj zasiłku celowego ma być odpowiedzą na nadzwyczajne, sytuacje, w których nie da się pokryć kosztów pogrzebu z zasiłku pogrzebowego (nawet jeśli zasiłek pogrzebowy przysługuje). Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej podaje tu jako przykład potrzebę sprowadzenia zwłok z zagranicy. „To są bardzo wysokie koszty – przeprowadzaliśmy rozeznanie rynku – od około 10 tys. zł do prawie 20 tys. zł, w zależności od kraju, z którego ciało osoby bliskiej jest sprowadzane. To świadczenie będzie przysługiwać na takie nadzwyczajne trudne do przewidzenia koszty pogrzebu, których nie da się pokryć z zasiłku pogrzebowego” – podkreślał Gajewski.
Zasiłek z MOPS na pogrzeb bez progu dochodowego, ale z opcją zwrotu
Co istotne, nowe zasiłki będą przyznawane bez kryterium dochodowego i bez ograniczenia kwotowego. A zatem to gmina określi wysokość wsparcia w oparciu o konkretną sytuację wnioskodawcy i swoje własne możliwości.
Ale uwaga! Gminy będą przyznawały zasiłek pod warunkiem jego zwrotu w całości lub w części przez osobę, która tę pomoc otrzymała, jeżeli:
- osobie tej zostanie wypłacone po osobie zmarłej świadczenie od innej instytucji lub
- z masy spadkowej, jeżeli osoba ta jest spadkobiercą.
W praktyce zatem osoba, która otrzyma zasiłek będzie musiała go zwrócić w całości lub w części, jeżeli nadzwyczajne koszty pogrzebu znajdą pokrycie w spadku lub w innych świadczeniach z tytułu śmierci np. w świadczeniach z ubezpieczenia gospodarczego.
Ustawa z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r., poz. 718)
Polecamy: Kalendarz 2026