6 grudnia 2013 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał wyrok (I ACa 905/13), w którym stwierdził, że wysokie natężenie hałasu spowodowane ruchem ulicznym może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia. W związku z powyższym poszkodowany może domagać się zadośćuczynienia finansowego.
Naruszenie dóbr osobistych
Ruch samochodowy i związany z nim hałas dobiegający z drogi publicznej bądź ulicy często wywiera negatywny wpływ na zdrowie osób zamieszkujących w okolicy. Jest to problem głównie mieszkańców dużych metropolii ale także miejscowości, przez które biegną drogi krajowe czy autostrady. Hałas narusza bowiem dobra osobiste, które podlegają ustawowej ochronie. Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964, nr 16, poz. 93, z późn. zm.) ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Art. 23 wskazanej wyżej ustawy zawiera przykładowy katalog dóbr osobistych. Należą do nich m.in.: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa.
Istnieje domniemanie prawne, że naruszenie nastąpiło bezprawnie, tzn. w sposób sprzeczny z przepisami prawa lub zasadami współżycia społecznego.
Dopuszczalne normy hałasu
Dopuszczalne normy stężenia hałasu określone zostały na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r., poz. 690 ze zm.) w normie PN-87/B-02151/02. Zgodnie z nią maksymalny poziom hałasu w dzień w pomieszczeniach mieszkalnych to 40 dB. Warto podkreślić, że dźwięki poniżej 35 dB (szum wody w łazience, brzęczenie lamp jarzeniowych, brzęk przekładanych naczyń w kuchni) są co prawda nieszkodliwe dla zdrowia, ale mogą powodować irytację, zdenerwowanie. Hałas w zakresie 35-70 dB wywołuje zmęczenie i stres.
Zobacz również: Wolnoć Tomku w swoim domku, czyli co zrobić z uciążliwym sąsiadem?
W celu zbadania poziomu hałasu należy zlecić wykonanie pomiarów izolacyjności akustycznej ścian i stropów na dźwięki powietrzne lub uderzeniowe. Raport przygotowany na podstawie otrzymanych danych stanowi podstawę roszczeń usunięcia usterek.
Przysługujące roszczenia
Art. 448 k.c. wskazuje natomiast szereg roszczeń, jakie przysługują poszkodowanemu. Należą do nich: żądanie zaniechania naruszania dóbr osobistych, żądanie naprawienia skutków naruszenia dóbr osobistych, żądanie opublikowania sprostowania lub odpowiedzi prasowej na stwierdzenie zagrażające dobrom osobistym. Poszkodowany może dochodzić odszkodowania za poniesiony uszczerbek majątkowy oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nie są to roszczenia alternatywne (tzn. nie wykluczają się, można dochodzić jednocześnie i odszkodowania, i zadośćuczynienia).
Materiał dowodowy
Aby udowodnić pogorszenie stanu zdrowia warto posłużyć się dokumentacją medyczną (historią choroby, wynikami badań) oraz opinią biegłego sądowego – np. lekarza.
Polecamy serwis: Nieruchomości
Rozwiązania technologiczne
Zabezpieczeniem przed nadmierną emisją hałasu oraz drganiami nim wywołanymi może być umieszczenie przy drodze ekranów akustycznych, także zastosowanie materiałów budowlanych, drzwi i okien o właściwościach akustycznych.
Wyrok SA I ACa 905/13
Sąd Apelacyjny w przywołanym na wstępie wyroku zmienił wyrok Sądu Okręgowego, przychylając się do żądań powódki. Oparł się na orzeczeniu SN z dnia 17 czerwca 2004 r (sygn. akt V CK 609/03). Zgodnie, z którym to pozwany powinien dowieść, że jego działanie nie było bezprawne. W przypadku naruszenia to na nim spoczywa ciężar dowodu i obowiązek obalenia domniemania bezprawności. Jako dowody powódka przedstawiła ekspertyzy wykonane na jej zlecenie, wskazujące, jakie roboty budowlane należy wykonać, kosztorysy, pomiary szumu oraz zaświadczenia lekarskie. Domagała się wykonania robót budowlanych, ewentualnie zasądzenia środków na ich wykonanie oraz zadośćuczynienia. Uzyskała 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia.
Podstawa prawna:
- wyrok SA w Katowicach z dnia 6 grudnia 2013 roku (I ACa 905/13),
- wyrok SN z dnia 17 czerwca 2004 r (sygn. akt V CK 609/03),
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964, nr 16, poz. 93, z późn. zm.),
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r., poz. 690 ze zm.),
- norma PN-87/B-02151/02.