Gwałtowny wzrost cen gazu – nawet o 445,38 [zł/MWh] oraz ogrzewania o 5 211 zł. Nowe przepisy wkrótce wchodzą w życie

• To już koniec wieloletniego dofinansowania na kotły gazowe – w życie wchodzi nowa dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
• Dodatkowe opłaty nałożone przez Unię Europejską na właścicieli kotłów gazowych
• Prognozowane wzrosty cen paliw w związku z wprowadzeniem unijnego systemu handlu emisjami [ETS-2]
• Wzrost kosztów ogrzewania dla statystycznej polskiej rodziny
• Całkowity zakaz korzystania z kotłów gazowych receptą na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
• Kiedy nowe przepisy wchodzą w życie?

To już koniec wieloletniego dofinansowania na kotły gazowe – w życie wchodzi nowa dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

Według rządu, nowo przyjęta dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nie zawiera żadnych przepisów, w wyniku których nastąpiłoby pozbawienie lub ograniczenie prawa własności. W rzeczywistości nakłada ona szereg ograniczeń dla właścicieli kotłów gazowych, promując rozwiązania oparte na energii odnawialnej. Od dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie nie udzielają żadnych zachęt finansowych do instalacji indywidualnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi – mówi o tym wprost przepis dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Oznacza to zmiany w programie „Czyste Powietrze”, w którym nie uzyskamy już dofinansowania na zakup kotła gazowego, a tzw. „kopciucha” będzie można wymienić za to na nowsze, efektywniejsze i ekologiczne źródła ciepła (maksymalne kwoty dofinansowania):

• Pompa ciepła powietrze/woda – dotacja do 22 250 zł,
• Pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej – do 35 200 zł,
• Gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej – do 45 000 zł,
• Kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie – do 20 500 zł,
• Kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie – do 20 500 zł,
• Ogrzewanie elektryczne – do 11 200 zł.

Dodatkowe opłaty nałożone przez Unię Europejską na właścicieli kotłów gazowych

Mowa tutaj o nowym systemie ETS-2 - kontynuację ustanowionego na mocy dyrektywy 2003/87/WE, Unijnego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji. Polega on na tym, że przedsiębiorcy muszą posiadać uprawnienia do emisji każdej tony gazów cieplarnianych. Uprawnienia te (EU Allowances) uzyskiwane są za dramo - w ramach określonych limitów, lub nabywane na aukcjach, gdzie 1 EUA = prawo do emisji 1 tony gazów cieplarnianych. System oparty na zasadzie - zanieczyszczający płaci, dotychczas miał zastosowanie do przedsiębiorstw z sektora energetycznego (np. elektrowni). ETS-2 będzie obejmował swoim zakresem budynki, transport drogowy i paliwa dla innych sektorów, związanych z działalnością przemysłową, nieobjętą istniejącym systemem handlu uprawnieniami do emisji. W praktyce oznacza to, że nowy system obejmie opłatami paliwa używane w transporcie drogowym i ogrzewaniu budynków (wszystkie budynki publiczne i prywatne - mieszkalne, usługowe, handlowe i przemysłowe poniżej dotychczasowego progu włączenia do EU ETS). Każde przedsiębiorstwo emitujące gazy cieplarniane będzie musiało kupować uprawnienia do emisji.

Prognozowane wzrosty cen paliw w związku z wprowadzeniem unijnego systemu handlu emisjami [ETS-2]

Polska to jeden z tych krajów, którego obywatele najdotkliwiej odczują uruchomienie ETS-2 - czytamy w analizie autorstwa Wandy Buk i Marcina Izdebskiego. Wzrost kosztów nabycia paliw transportowych dotknie gospodarstwa domowe zarówno bezpośrednio, gdy tankują samochód, jak również pośrednio. Pośredni wpływ będzie dotyczył zwiększonych kosztów usług transportowych. Prognozowane wzrosty cen paliw prezentuje się następująco:

• cena gazu [zł/MWh]
• • wzrost o 47,11 zł do 2030 r.
  • wzrost o 248,39 zł do 2040 r.
  • wzrost o 445,38 zł do 2055 r.
• cena tony węgla [zł/t]
• • wzrost o 560 zł do 2030 r.
  • wzrost o 2954 zł do 2040 r.
  • wzrost o 5298 zł do 2055 r.
• dodatkowy koszt netto paliw transportowych będzie się zwiększał następująco [zł/l]
• • diesel
  • • wzrost o 0,65 zł do 2030 r.
    • wzrost o 3,41 zł do 2040 r.
    • wzrost o 6,12 zł do 2055 r.
  • benzyna
  • • wzrost o 0,54 zł do 2030 r.
    • wzrost o 2,84 zł do 2040 r.
    • wzrost o 5,10 zł do 2055 r.
  • LPG
  • • wzrost o 0,38 zł do 2030 r.
    • wzrost o 1,99 zł do 2040 r.
    • wzrost o 3,58 zł do 2055 r.

Wzrost kosztów ogrzewania dla statystycznej polskiej rodziny

Ze względów klimatycznych należymy do grona państw o zapotrzebowaniu na ciepło przekraczającym średnią unijną. Mamy też najwyższe w Europie wykorzystanie węgla, będącego najbardziej emisyjnym paliwem do ogrzewania budynków mieszkalnych. Jak czytamy dalej w raporcie – najwyższe koszty systemu ETS-2 będą ponosili mieszkańcy najstarszych, nieocieplonych budynków jednorodzinnych. Jak wzrost cen paliwa wpłynie na wzrost kosztów ogrzewania dla statystycznej polskiej rodziny? Na potrzeby raportu, twórcy przyjęli następujące założenia:

• powierzchnia mieszkania 75m2
• liczba osób w gospodarstwie domowym 2,9
• roczne zużycie ciepłej wody 53 m3
• roczne zużycie gazu do gotowania posiłków 2 400 kWh
• liczba aut na 1 mieszkańca 0,701
• średni roczny przebieg auta 13 323 km
• średnie roczne zużycie paliwa 7,71 l/km
• zużycie węgla na cele grzewcze 34 kg/m2
• zużycie gazu na cele grzewcze 117 kWh/m2

Biorąc pod uwagę powyższe założenia dodatkowe koszty dla przeciętnej polskiej rodziny prezentują się następująco:

• dodatkowy koszt netto ponoszony przez przeciętną rodzinę [do ogrzewania mieszkania, podgrzewania ciepłej wody oraz gotowania posiłków – użyty gaz ziemny]
• • wzrost o 145 zł do 2030 r.
  • wzrost o 9647 zł do 2040 r.
  • wzrost o 17 347 zł do 2055 r.
• dodatkowy koszt netto ponoszony przez przeciętną rodzinę [do ogrzewania mieszkania, podgrzewania ciepłej wody oraz gotowania posiłków – użyty węgiel]
• • wzrost o 2985 zł do 2030 r.
  • wzrost o 25 738 zł do 2040 r.
  • wzrost o 28 330 zł do 2055 r.

System ma działać na tych samych zasadach w każdym państwie członkowskim - pomimo różnic zarobkowych, gospodarczych lub klimatycznych (państwa na południu Europy, ze względu na swoje położenie geograficzne oraz klimat, zużywają znacznie mniej paliwa do ogrzewania - w przeciwieństwie do Polski).

Zapoznaj się z pełną treścią raportu: LINK.

Całkowity zakaz korzystania z kotłów gazowych receptą na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych

Unia Europejska, w przyjętej dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków - nakazuje stopniowe wycofywanie paliw kopalnych z ogrzewania i chłodzenia w celu całkowitego wycofania kotłów zasilanych paliwami kopalnymi najpóźniej do 2040 r. Jak czytamy w uzasadnieniu - budynki odpowiadają za 40 % zużycia energii końcowej w Unii i za 36 % unijnej emisji gazów cieplarnianych związanych z energią, a jednocześnie 75 % budynków w Unii jest nadal nieefektywnych energetycznie. Gaz ziemny odgrywa największą rolę w ogrzewaniu budynków, odpowiadając za około 39 % zużycia energii wykorzystywanej do ogrzewania pomieszczeń w sektorze. Wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych w sektorze budynków stanowi istotny środek konieczny do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i ubóstwa energetycznego w Unii. Mniejsze zużycie energii oraz zwiększone wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, zwłaszcza energii słonecznej, odgrywa kluczową rolę w ograniczeniu uzależnienia energetycznego Unii od paliw kopalnych w ogóle. Wycofywanie się z użycia paliw kopalnych stanowi istotę zielonego ładu – ogłoszonej w dniu 11 grudnia 2019 r. inicjatywy przewodniczącej komisji Ursuli von der Leyen.

Kiedy nowe przepisy wchodzą w życie?

Obecnie trwają prace nad implementacją systemu ETS2 do prawodawstwa krajowego. Przepisy mają wejść w życie w 2027 r. Za wdrożenie przepisów odpowiedzialne jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Trwają również pracę nad wdrożeniem dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) - ale na ten moment nie ma żadnego projektu ustawy. Ostateczny termin na na jej wdrożenie to 29 maja 2026 r.

¹ Analiza wpływu ETS2 na koszty życia Polaków, Wanda Buk i Marcin Izdebski

Podstawa prawna:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych