Przelew od brata bez podatku? Skarbówki rozwiewa wątpliwości, które dotyczą darowizny

• Spór o to, kto wykonuje przelew darowizny
• Argumenty podatniczki i stanowisko Dyrektora KIS
• Co na to sądy administracyjne?
• Praktyczne znaczenie interpretacji KIS dla podatników
• Darowizna od rodzeństwa bez podatku – liczy się dowód i termin, a nie technika przelewu

Darowizny pieniężne między członkami rodziny to częsty sposób na wsparcie najbliższych w ważnych momentach życia – przy zakupie mieszkania, spłacie kredytu czy budowie domu. Choć przepisy podatkowe przewidują szerokie zwolnienia dla tzw. „grupy zerowej”, obejmującej m.in. małżonków, dzieci, rodziców i rodzeństwo, to w praktyce pojawia się wiele pytań, jak prawidłowo udokumentować takie przekazanie środków. Jedną z najczęstszych wątpliwości jest to, czy darowizna może być uznana za zwolnioną z podatku w sytuacji, gdy pieniądze nie trafiają na konto obdarowanego bezpośrednio od darczyńcy, lecz od osób trzecich.

Właśnie taką sprawę rozstrzygnął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 5 sierpnia 2025 roku (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.83.2025.1.MM). Interpretacja ta pokazuje, że fiskus potrafi podejść do przepisów w sposób zdroworozsądkowy, a nie wyłącznie literalny, i potwierdza, że kluczowe znaczenie ma treść umowy oraz źródło środków, a nie techniczna droga przelewu.

Spór o to, kto wykonuje przelew darowizny

Wnioskodawczynią była kobieta, której brat w styczniu 2025 roku sprzedał nieruchomość. Jeszcze przed transakcją rodzeństwo ustaliło, że brat przekaże jej uzyskane ze sprzedaży środki w formie darowizny. Co ciekawe, pieniądze nie trafiły najpierw na konto darczyńcy, lecz zostały wpłacone przez kupujących bezpośrednio na rachunek siostry. Taki zapis znalazł się w akcie notarialnym sprzedaży działki – brat potwierdził w nim, że zapłata dokonana na rzecz siostry będzie dla niego równoznaczna zarówno z otrzymaniem ceny, jak i z wykonaniem umowy darowizny.

Obdarowana, zachowując ostrożność, w kwietniu złożyła zgłoszenie SD-Z2 do urzędu skarbowego. Powstało jednak pytanie, czy taka forma przekazania środków spełnia warunki ustawowe. Wątpliwości dotyczyły przede wszystkim tego, że przelew został wykonany przez osoby trzecie, a nie przez darczyńcę, oraz że sama umowa darowizny miała charakter ustny.

Argumenty podatniczki i stanowisko Dyrektora KIS

We wniosku o interpretację kobieta podkreśliła, że spełniła wszystkie przesłanki ustawowe. Darowizna pochodziła od brata, a więc od osoby zaliczanej do najbliższej rodziny. Zgłoszenie zostało złożone w ustawowym terminie sześciu miesięcy, a całość została udokumentowana w sposób niebudzący wątpliwości – pieniądze trafiły na jej rachunek bankowy, a w akcie notarialnym znalazł się jednoznaczny zapis wskazujący na charakter przekazania środków.

Dyrektor KIS przychylił się do tej argumentacji. W interpretacji wskazał, że decydujące znaczenie ma to, czy istnieje jednoznaczna podstawa prawna przekazania środków, czyli umowa darowizny. Fakt, że przelew został wykonany przez osoby trzecie, nie wyklucza możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego, jeśli dokumenty jasno potwierdzają, że to brat był źródłem przysporzenia. Zdaniem organu, celem przepisów o obowiązku dokumentowania przelewu nie jest tworzenie zbędnych barier formalnych, ale zapobieganie sytuacjom, w których darowizny byłyby fikcyjne lub niemożliwe do zweryfikowania.

Co na to sądy administracyjne?

Stanowisko KIS wpisuje się w linię orzeczniczą sądów administracyjnych. Wojewódzkie sądy już od kilku lat podkreślają, że wymóg udokumentowania przelewu na konto obdarowanego ma przede wszystkim charakter dowodowy. Nie chodzi o to, aby środki musiały przejść przez konto darczyńcy, ale o to, aby istniała możliwość jednoznacznego wskazania, kto jest źródłem przysporzenia.

Również Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie przypominał, że celem ustawodawcy było uszczelnienie systemu i zwiększenie przejrzystości obrotu, a nie nadmierne komplikowanie przekazań w rodzinie. Zbyt literalna interpretacja prowadziłaby do absurdalnych sytuacji, w których podatnicy byliby zmuszani do wykonywania sztucznych przelewów tylko po to, aby spełnić wymogi formalne. Sąd zwracał uwagę, że takie podejście naruszałoby konstytucyjną zasadę równości wobec prawa i prowadziło do nierównego traktowania podatników w podobnych sytuacjach.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Praktyczne znaczenie interpretacji KIS dla podatników

Interpretacja KIS ma duże znaczenie praktyczne, ponieważ potwierdza, że podatnicy nie muszą obawiać się podatku od darowizny, jeśli środki zostały im przekazane bezpośrednio od osób trzecich działających w imieniu darczyńcy. Kluczowe jest, aby w dokumentach jasno wynikało, że darowizna pochodzi od osoby z najbliższej rodziny. W tej sprawie decydujący był zapis w akcie notarialnym, który nie pozostawiał żadnych wątpliwości.

Warto podkreślić, że zwolnienie z podatku nadal wymaga dopełnienia formalności. Obdarowany musi w terminie sześciu miesięcy od otrzymania środków złożyć formularz SD-Z2 do urzędu skarbowego. Konieczne jest również posiadanie dowodu przekazania środków – w tym przypadku był to zarówno przelew na konto, jak i treść aktu notarialnego. Brak zgłoszenia lub udokumentowania mógłby spowodować utratę prawa do zwolnienia, nawet jeśli darowizna pochodziła od osoby z najbliższej rodziny.

Darowizna od rodzeństwa bez podatku – liczy się dowód i termin, a nie technika przelewu

Podsumowując, sprawa rozstrzygnięta przez Dyrektora KIS pokazuje, że przepisy o podatku od spadków i darowizn należy interpretować nie tylko literalnie, ale także celowościowo. Jeżeli istnieje jednoznaczny dowód na to, że darowizna pochodzi od członka najbliższej rodziny, a formalności zostały dopełnione, nie ma znaczenia, kto technicznie wykonuje przelew. Takie podejście nie tylko ułatwia życie podatnikom, ale również wzmacnia zaufanie do instytucji podatkowych.

Interpretacja ta daje więc podatnikom poczucie bezpieczeństwa i jasność, że darowizna od brata czy siostry nie będzie obciążona podatkiem, nawet jeśli środki trafią na konto obdarowanego za pośrednictwem osób trzecich. Najważniejsze pozostaje odpowiednie udokumentowanie transakcji i terminowe zgłoszenie jej do urzędu skarbowego.

Tabela: Skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn

Poniższa tabela zawiera skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.