Co najmniej 1900 zł miesięcznie dla każdego – „wyjątkowe” świadczenie wypłacane przez ZUS, o którym wie niewiele osób, a przysługuje niezależnie od emerytury lub renty (i to bez względu na dochody)

Aleksandra Rybak
rozwiń więcej
świadczenie, emerytury, renta, świadczenie wyjątkowe, ZUS / Co najmniej 1900 zł miesięcznie dla każdego – „wyjątkowe” świadczenie wypłacane przez ZUS, o którym wie niewiele osób, a przysługuje niezależnie od emerytury lub renty (i to bez względu na dochody) / Shutterstock

Niewiele osób jest świadomych, iż niespełnienie wymogów ustawowych do otrzymania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, nie pozbawia ich całkowicie szansy na comiesięczne świadczenie w wysokości co najmniej 1878,91 zł z budżetu państwa, które pozwoli im na zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb życiowych. Co więcej – świadczenie to, nie jest „obwarowane” żadnymi szczególnymi kryteriami.

Emerytura – co to za świadczenie i komu przysługuje?

Emerytura to świadczenie pieniężne przysługujące ubezpieczonemu, który spełnia warunki uprawniające do emerytury z ubezpieczenia społecznego, tj.:

W przypadku osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r.:

  • ukończył/-a powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn),
  • ma opłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego lub ubezpieczenia emerytalnego i rentowych przynajmniej za 1 dzień, np. jako pracownik czy też osoba prowadząca działalność pozarolniczą,
  • nie ma emerytury przyznanej z powodu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego.

Emerytura przyznawana jest wówczas od miesiąca, w którym osoba uprawniona złoży wniosek o jej przyznanie, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ukończy powszechny wiek emerytalny (tj. 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn). W obecnym systemie emerytalnym – każdemu ubezpieczonemu (urodzonemu po 31 grudnia 1948 r.) przysługuje zatem świadczenie emerytalne, jeżeli w latach swojej aktywności zawodowej, odprowadził choćby jedną składkę na ubezpieczenia społeczne.

W przypadku osób, które urodziły się przed 1 stycznia 1949 r. – aby uzyskać emeryturę natomiast:

  • trzeba udokumentować wymagany staż ubezpieczeniowy, który wynosi: 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn i na który składają się tzw. okresy składkowe (czyli okresy aktywności zawodowej np. pracy na podstawie umowy o pracę) i okresy nieskładkowe (czyli okresy, za które nie były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, ale z uwagi na ich specyfikę są uwzględniane w stażu ubezpieczeniowym, np. pobieranie zasiłku opiekuńczego albo chorobowego, czy też nauka w szkole wyższej) – wówczas przyznana emerytura opiewać będzie na kwotę nie niższą niż gwarantowana ustawowo, minimalna wysokość świadczenia (które wynosi obecnie 1 878,91 zł1),
  • w przypadku udokumentowania krótszego stażu ubezpieczeniowego, wynoszącego odpowiednio: 15 lat dla kobiet i 20 lat dla mężczyzn – emerytura również zostanie przyznana, ale nie będzie ona objęta gwarancją najniższej emerytury (tzn. będzie ona mogła opiewać na kwotę niższą niż gwarantowana ustawowo, minimalna wysokość świadczenia).

Renta z tytułu niezdolności do pracy – co to za świadczenie i komu przysługuje?

Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie dla osób, które częściowo lub całkowicie utraciły możliwość wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia. Przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:

  • jest niezdolna do pracy,
  • posiada wymagany – odpowiedni do wieku – staż ubezpieczenia (na który składają się okresy składkowe i nieskładkowe):
    • 1 rok – jeżeli stała się niezdolna do pracy zanim ukończyła 20 lat,
    • 2 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 20 a 22 rokiem życia,
    • 3 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 22 a 25 rokiem życia,
    • 4 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 25 a 30 rokiem życia,
    • 5 lat – jeżeli stała się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:
      • przed dniem, w którym zgłosiła wniosek o rentę, lub
      • przed dniem, w którym powstała jej niezdolność do pracy,
  • jej niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wymóg ten nie obowiązuje jednak, jeżeli spełniła łącznie następujące warunki:
    • jest całkowicie niezdolna do pracy oraz
    • ma co najmniej:
      • 20-letni staż ubezpieczeniowy – jeżeli jest kobietą lub odpowiednio
      • 25-letni staż ubezpieczeniowy– jeśli jest mężczyzną.

Ważne! Jeżeli osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy stała się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 roku życia – nie musi posiadać 5 lat stażu ubezpieczenia w ciągu ostatnich 10 latach przed zgłoszeniem wniosku lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli jest całkowicie niezdolna do pracy oraz udowodniła:

  • 25 lat składkowych – jeżeli jest kobietą lub odpowiednio
  • 30 lat składkowych – jeżeli jest mężczyzną.

Świadczenie wyjątkowe, o którym wie niewiele osób – rozwiązaniem dla tych, którzy nie spełniają ustawowych wymogów do przyznania emerytury lub renty

Z powyższego zestawienia warunków, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wynika, że – bardzo łatwo jest któregoś z ww. wymogów nie spełnić, co „automatycznie” pozbawia potencjalnego beneficjenta takiego świadczenia niezbędnych środków do zaspokojenia jego podstawowych potrzeb życiowych. Niewiele osób jest jednak świadomych, że istnieje rozwiązanie dla tych, którzy nie spełniają warunków do przyznania im emerytury lub renty (bo zabrakło im np. jednego czy dwóch dni stażu ubezpieczenia) – mowa o tzw. świadczeniu wyjątkowym, które w szczególnym trybie, może zostać przyznane przez Prezesa ZUS lub Prezesa Rady Ministrów.

Przez Prezesa Rady Ministrów świadczenie wyjątkowe w postaci emerytury lub renty na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie, może zostać przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na podstawie art. 82 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa FUS). Owe „szczególnie uzasadnione przypadki” nie zostały przez ustawodawcę w żaden sposób zdefiniowane, a zatem – przyznanie świadczenia wyjątkowego, jest pozostawione, w pełnym zakresie, uznaniowości premiera.

Decyzje Prezesa Rady Ministrów o przyznaniu świadczenia (i odpowiednio – o odmowie jego przyznania) są ostateczne. W terminie do 31 stycznia każdego roku – Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi informację o przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ww. przepisu.

Przez prezesa ZUS natomiast – świadczenie wyjątkowe, w wysokości nieprzekraczającej kwoty najniższej emerytury (i odpowiednio – renty) przewidzianej w ustawy (czyli obecnie – kwoty 1 878,91 zł) – może zostać przyznane – na podstawie art. 83 ustawy FUS – ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy:

  • wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty,
  • nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym oraz
  • nie mają niezbędnych środków utrzymania.

W terminie do 31 stycznia każdego roku – prezes ZUS (podobnie jak Prezes Rady Ministrów) przedstawia Sejmowi informację o przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ww. przepisu.

Świadczenia wyjątkowe przyznawane przez Prezesa Rady Ministrów, jak i prezesa ZUS – finansowane są z budżetu państwa.

Ważne

Osoby, które z jakiegoś powodu nie spełniają wymogów ustawowych do przyznania im emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, powinny zatem mieć świadomość, iż przysługuje im prawo do wystąpienia do Prezesa Rady Ministrów (na podstawie art. 82 ustawy FUS) lub do prezesa ZUS (na podstawie art. 83 ustawy FUS) z wnioskiem o przyznanie im tzw. świadczenia wyjątkowego. To nic nie kosztuje, a jest szansa, że w ten sposób – mogą uzyskać środki pozwalające na zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb życiowych.

Czym zatem różni się świadczenie wyjątkowe przyznane przez prezesa ZUS od świadczenia wyjątkowego przyznanego przez Prezesa Rady Ministrów?

Różnice pomiędzy świadczeniem wyjątkowym przyznawanym przez prezesa ZUS a świadczeniem przyznawanym przez Prezesa Rady Ministrów, wyjaśniła Dorota Bieniasz, członek zarządu nadzorujący Pion Świadczeń i Orzecznictwa ZUS, podczas posiedzenia sejmowej Komisji Polityki Senioralnej, które odbyło się w dniu 7 maja 2025 r.:

„Różnica w przyznawaniu tych świadczeń polega na tym, że prezes ZUS może wydać pozytywną decyzję w przypadku takiego wniosku [red.: o przyznanie świadczenia wyjątkowego na podstawie art. 83 ustawy FUS], jeżeli osoba, która o to wnioskuje, na skutek jakichś szczególnych okoliczności nie spełnia warunków nabycia prawa do świadczenia z systemu powszechnego, a zatem w przypadku renty – nie ma pięciu lat w okresie ostatniego dziesięciolecia przed wystąpieniem z wnioskiem (np. brakuje jej dwóch dni) albo też – nie spełniła powyższego wymogu z powodu np. nauki w szkole. Są różne uwarunkowania, które uwzględniamy, przyznając takie świadczenia. Zatem decyzja o świadczeniu wyjątkowym (decyzja prezesa ZUS) dot. osób, które nie mają tego świadczenia [red.: tj. emerytury lub renty] z systemu powszechnego.

Natomiast trochę lepsze możliwości podjęcia decyzji ma Prezes Rady Ministrów (z art. 82 ustawy FUS), który również m.in. przyznaje takie świadczenia osobom, które mają jakieś zasługi dla Rzeczypospolitej Polskiej i są to też np. artyści, którzy nie mają świadczenia z systemu powszechnego, ale właśnie z tytułu tych zasług mogą uzyskać świadczenie decyzją Prezesa Rady Ministrów.

W przypadku świadczeń wyjątkowych przyznawanych przez prezesa ZUS – kwotą świadczenia jest kwota najniższej emerytury ustawowej, natomiast Prezes Rady Ministrów może przyznać świadczenie w dowolnej wysokości i w tym przypadku nie ma takich ograniczeń.”

Z powyższego wynika, że Prezes Rady Ministrów może przyznać świadczenie wyjątkowe nie tylko z powodu niespełnienia wymogów ustawowych do otrzymania emerytury lub renty, ale również m.in. ze względu na szczególne zasługi wnioskującego. Ponadto – może to być świadczenie w wyższej wysokości, niż te, które może zostać przyznane przez prezesa ZUS, które nie może przekroczyć obowiązującej kwoty najniższej emerytury lub renty (czyli aktualnie – 1 878,91 zł).

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

1 Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 18.02.2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)

Infor.pl
Nawet 3 500 zł dopłaty dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Tanie turnusy rehabilitacyjne 14-dniowe PFRON 2025
28 lip 2025

Chcesz pojechać na turnus rehabilitacyjny i zapłacić tylko kilkaset złotych za 14 dni z zabiegami, wyżywieniem i zakwaterowaniem? W 2025 roku możesz otrzymać nawet 3 585 zł dofinansowania z PFRON, ale tylko jeśli spełniasz konkretne warunki. Sprawdź, komu przysługuje dopłata, jakie są limity dochodowe i jak krok po kroku złożyć wniosek, zanim zabraknie miejsc.

Klasyfikacja i ewidencja wydatku na opłatę za kontrolę sanitarną
28 lip 2025

Jednostka budżetowa otrzymała decyzję w celu uiszczenia opłaty za przeprowadzoną kontrolę sanitarną, w wyniku której stwierdzono naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych (art. 36 ust 1 i 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Opłata obejmuje wynagrodzenie pracownika, koszty bezpośrednie i pośrednie. W jakim paragrafie klasyfikacji budżetowej oraz na jakich kontach należy ująć ten wydatek?

Eksperci: kryptowaluty dadzą w tym roku porządnie zarobić. Rynek czeka kilkumiesięczna hossa
28 lip 2025

Rynek kryptowalut idzie na rekord. Dalczego? Jeszcze w tym roku BTC może kosztować nawet 200 tys. USD. Wykresy kursowe do końca roku utrzymają się w zielonym trendzie a eksperci zapowiadają kolejną falę rekordów. Poniżej dane, analizy i komentarze ekspertów.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym? Porównanie świadczeń i ulg [TABELA]
28 lip 2025

Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym daje dostęp do wielu ulg i świadczeń w 2025 roku. Od zasiłków i dopłat, przez skrócony czas pracy, po specjalne dofinansowania z PFRON. Sprawdź, co Ci się należy i jakie warunki trzeba spełnić. W artykule znajdziesz porównanie przywilejów w zależności od stopnia niepełnosprawności oraz aktualne kwoty wsparcia.

Uwaga na burze i silny wiatr! IMiGW wydał ostrzeżenia
28 lip 2025

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia I, II i III stopnia przed burzami, silnym wiatrem, silnym deszczem z burzami oraz przed wzrostami stanów wody. Obejmują one dwie trzecie terytorium naszego kraju.

Co będzie wolno na balkonie, a czego nie?
28 lip 2025

Grill na balkonach, ciężkie doniczki na balustradach czy palenie papierosów to codzienność wielu wspólnot mieszkaniowych. Co będzie wolno na balkonie, a czego nie? Komentarz Mariusza Łubińskiego, Prezesa Zarządu Admus Sp. z o.o., firmy wyspecjalizowanej w zarządzaniu nieruchomościami, dotyczący zmiany przepisów w zakresie użytkowania balkonów i tarasów.

Resort rolnictwa na sierpień 2025 r. wydał ważny komunikat dla rolników, kierowców, mieszkańców wsi i służb mundurowych
28 lip 2025

Przed nami ważny okres na polskich wsiach. W związku z tym resort rolnictwa na sierpień 2025 r. wydał istotny komunikat dla rolników, pracodawców, pracowników, kierowców, mieszkańców wsi i służb mundurowych. Oprócz tego przytaczamy informację z Państwowej Inspekcji Pracy - która dokonuje kontroli na obszarach wiejskich. KRUS z kolei organizuje konkurs w zakresie promowania dobrostanu rolników - te wielowątkowe działania mają wpływać na zwiększenie ochrony zdrowia, życia ale i pracy na roli.

Analiza stanowiska pracy powinna być wykonywana co 2 lata
28 lip 2025

Analiza stanowiska pracy to nieoczywisty klucz do sukcesu wdrożenia SAP HCM. Powinna być wykonywana systematycznie co 2 lata. Dlaczego to tak ważne? Opowiada Aneta Stelmach, przedstawicielka firmy Quercus, specjalizującej się we wdrożeniach SAP dla HR.

Nowy podatek uderzy w e-commerce? KIG ostrzega: MŚP mogą nie przetrwać zmian!
28 lip 2025

Planowane rozszerzenie podatku od sprzedaży detalicznej na e-commerce może zdusić rozwój małych i średnich firm, spowolnić cyfrowy handel i podnieść ceny dla konsumentów. Zamiast wyrównania szans – ryzyko poważnych nierówności i zahamowania eksportu MŚP. Alarmuje Krajowa Izba Gospodarcza!

Fakty i mity o obowiązkowym KseF. Kto w firmie jest odpowiedzialny za wdrożenie?
28 lip 2025

Wprowadzenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 2026 roku stanowi jedną z najbardziej znaczących zmian w obszarze zarządzania dokumentacją podatkową i obiegiem informacji finansowej w polskich przedsiębiorstwach. Choć w debacie publicznej KSeF często postrzegany jest wyłącznie jako system teleinformatyczny Ministerstwa Finansów, jego wdrożenie ma charakter głęboko transformacyjny – obejmuje nie tylko narzędzia informatyczne, ale również procesy operacyjne, strukturę organizacyjną oraz podział odpowiedzialności wewnątrz firm.

pokaż więcej
Proszę czekać...