Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, potocznie określane czternastą emeryturą lub po prostu czternastką – przysługuje nie tylko seniorom, ale nawet osobom, które ukończyły 18 rok życia, jeżeli spełniają określone warunki ustawowe do jej otrzymania. Nie zawsze czternasta emerytura musi również odpowiadać kwocie najniższej, gwarantowanej ustawowo wysokości emerytury. Co oczywiste – może to być również kwota niższa, ale ustawodawca pozostawił również „furtkę” dla rządu do przyznania uprawnionym beneficjentom świadczenia w kwocie wyższej. Jakiej czternastki należy zatem spodziewać się w 2025 r.?
- Czternasta emerytura w 2025 r. – kto otrzyma świadczenie?
- Czternasta emerytura w 2025 r. – kto nie otrzyma świadczenia pomimo, że jest emerytem lub rencistą?
- Czternasta emerytura w 2025 r. – w jakiej wysokości będzie przysługiwać świadczenie?
- Czternasta emerytura w 2025 r. – kiedy świadczenie zostanie wypłacone (m.in. przez ZUS)?
- Czternasta emerytura w 2025 r. – czy trzeba wystąpić z wnioskiem, aby otrzymać świadczenie?
Czternasta emerytura w 2025 r. – kto otrzyma świadczenie?
Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, bo tak potoczna „czternastka” określana jest w ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów – przysługuje osobom, które na dzień 31 sierpnia 2025 r. będą miały ustalone prawo do jednego ze świadczeń emerytalno-rentowych, tj. m.in.:
- emerytury lub renty w systemie powszechnym,
- emerytury lub renty rolników,
- emerytury lub renty służb mundurowych,
- emerytury pomostowej,
- świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego,
- renty socjalnej,
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
- renty inwalidów wojennych i wojskowych.
Można otrzymać tylko jedną czternastkę. W związku z powyższym – przypadku renty rodzinnej, którą pobiera kilka osób – dodatkowe roczne świadczenie pieniężne podlega podziałowi, po równo, pomiędzy wszystkich uprawnionych.
Z powyższego zestawienia wynika, że czternasta emerytura przysługuje nie tylko seniorom, ale również osobom uprawnionym np. do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zgodnie z najnowszymi, opublikowanymi przez GUS danymi statystycznymi dot. emerytur i rent – w 2023 r. renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacono 747,1 tys. uprawnionym.1 Wśród nich są osoby w różnym wieku, począwszy od osób 18-letnich, które również mogą ubiegać się o przyznanie ww. renty i to nawet jeżeli nie spełniają warunku dotyczącego wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, ale pod warunkiem, że:
- zostały zgłoszone do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo
- w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz
- do dnia powstania niezdolności do pracy miały, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Czternasta emerytura w 2025 r. – kto nie otrzyma świadczenia pomimo, że jest emerytem lub rencistą?
Na czternastą emeryturę nie mają natomiast co liczyć osoby, które – na dzień 31 sierpnia 2025 r. – miały zawieszone prawo do świadczenia emerytalno-rentowego (od przysługiwania którego uzależnione jest prawo do czternastki), np. z tego powodu, że przekroczyły ustawowy próg dorabiania do emerytury lub renty.
Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej (jeżeli jest do niej uprawniona tylko jedna osoba), ulega zawieszeniu (z wyłączeniem niżej wymienionych wyjątków od powyższej zasady), w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS.
Ww. kwota przychodu, której osiągnięcie skutkuje zawieszeniem prawa do świadczenia emerytalno-rentowego, ogłaszana jest w każdym kwartale w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa ZUS, w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego, a ponadto – dla całego mijającego roku kalendarzowego – w terminie do 14 roboczego dnia listopada.
Aktualnie, tj. od 1 czerwca 2025 r. – zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 maja 2025 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent – limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulega zawieszeniu, wynosi 11 651,00 zł (które stanowi równowartość 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r.).
Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki. Prawo do emerytury lub odpowiednio – renty, nie ulegnie zawieszeniu (bez względu na wysokość osiąganych przychodów), w przypadku:
- emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn), chyba, że osoba taka, kontynuuje zatrudnienie u pracodawcy, u którego była zatrudniona bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury – wówczas prawo do pobierania przez nią emerytury, ulegnie zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu do czasu, aż powyższy stosunek pracy zostanie rozwiązany i złoży ona wniosek o podjęcie wypłaty emerytury,
- posiadania prawa do emerytury częściowej,
- posiadania prawa do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub do renty rodzinnej po takim inwalidzie albo
- posiadania prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć miała związek ze służbą wojskową.
Co do zasady – emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, mogą więc dorabiać bez ograniczeń i niezależnie od osiąganych przychodów – jeżeli na dzień 31 sierpnia 2025 r., będą mieli ustalone prawo do emerytury – otrzymają również czternastkę.
Czternasta emerytura w 2025 r. – w jakiej wysokości będzie przysługiwać świadczenie?
Czternasta emerytura w 2025 r. przysługiwać będzie:
- w kwocie odpowiadającej równowartości najniższej emerytury, czyli 1 878,91 zł brutto, jeżeli wysokość świadczenia emerytalnego lub rentowego, które przysługuje na dzień 31 sierpnia 2025 r. (od przysługiwania którego uzależnione jest prawo do czternastki), nie przekracza kwoty 2 900 zł (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń) lub odpowiednio
- w kwocie pomniejszonej o kwotę różnicy pomiędzy wysokością świadczenia emerytalnego lub rentowego a kwotą 2 900 zł (według zasady „złotówka za złotówkę”), jeżeli wysokość świadczenia emerytalnego lub rentowego, które przysługuje na dzień 31 sierpnia 2025 r. (od przysługiwania którego uzależnione jest prawo do czternastki), przekracza kwotę 2 900 zł (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń).
Dla przykładu – jeżeli na dzień 31 sierpnia 2025 r. przysługuje emerytura w wysokości 3 500 zł (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń) – czternastka będzie przysługiwała w kwocie pomniejszonej o 600 zł (bo 3 500–2 900=600), czyli w kwocie 1 278,91 zł.
Czternasta emerytura nie zostanie przyznana jedynie wówczas, jeżeli wyliczona w powyższy sposób kwota świadczenia będzie niższa niż 50 zł. Będzie to miało miejsce, w przypadku przysługiwania świadczenia emerytalno-rentowego (na dzień 31 sierpnia 2025 r.) w wysokości (w zaokrągleniu) 4 730 zł (przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń) lub wyższego. Przy kwocie świadczenia 4 730 zł, z uwzględnieniem zasady „złotówka za złotówkę”, przysługiwałaby bowiem czternastka w wysokości 48,91 zł (bo 4 730–2 900=1 830, a 1 878,91–1 830=48,91 zł. Jest to kwota niższa niż 50 zł, a zatem – nie zostałaby ona wypłacona.
Czy jest możliwe, że czternasta emerytura będzie w 2025 r. przysługiwać w kwocie wyższej niż równowartość najniższej emerytury? Co do zasady tak, gdyż w art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów – ustawodawca przewidział, iż biorąc pod uwagę aktualną sytuację społeczno-gospodarczą oraz stan finansów publicznych – Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, kwotę wyższą niż kwota najniższej emerytury, stosowaną do ustalenia wysokości dodatkowego świadczenia (tj. czternastej emerytury). Na chwilę obecną nie wiadomo jednak nic na temat tego, żeby rząd prowadził jakieś prace legislacyjne w zakresie rozporządzenia, które miałoby podwyższyć kwotę tegorocznej czternastki. Co do zasady – podwyżka taka jest jednak możliwa i wszystko nadal pozostaje w „rękach” Rady Ministrów.
W kontekście kwoty czternastej emerytury, warto również nadmienić, że świadczenie to jest wolne od wszelkich potrąceń (np. od zajęć komorniczych). Nie wlicza się go także do dochodu przy ubieganiu się o pomoc społeczną, alimenty czy o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Od czternastej emerytury odliczany jest wyłącznie podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Czternasta emerytura w 2025 r. – kiedy świadczenie zostanie wypłacone (m.in. przez ZUS)?
Termin wypłaty czternastej emerytury w 2025 r. wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2025 r. w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r. i został on określony na wrzesień 2025 r. Rozporządzenie to, weszło w życie w dniu 1 sierpnia 2025 r., a zatem – czternasta emerytura będzie wypłacana uprawnionym beneficjentom świadczenia we wrześniu 2025 r., w terminach wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych, czyli – trafi do emerytów i rencistów wraz z wrześniową emeryturą lub rentą.
Czternasta emerytura w 2025 r. – czy trzeba wystąpić z wnioskiem, aby otrzymać świadczenie?
Czternasta emerytura będzie wypłacana z urzędu. Nie trzeba w tej sprawie składać żadnych wniosków. Do każdego uprawnionego emeryta i rencisty zostanie natomiast wysłana decyzja o przyznaniu kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego.
Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory
1 GUS, Emerytury i renty w 2023 r., Warszawa 2024
2 Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r. (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: RD200)
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 183)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2025 r. w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r. (Dz. U z 2025 r., poz. 1048)