Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie przepisy, które kończą wieloletnią niesprawiedliwość dotyczącą tzw. emerytur czerwcowych. Dzięki nowelizacji, ponad 100 tysięcy osób otrzyma wyższe świadczenia bez potrzeby składania wniosku. Średnia podwyżka ma wynieść około 220 zł miesięcznie, a przeliczenia zostaną dokonane automatycznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
- Emerytura czerwcowa – na czym polegał problem?
- Kogo obejmie automatyczne przeliczenie emerytur?
- Co zmieni się w wysokości świadczeń?
- Kiedy emeryci zobaczą więcej pieniędzy na koncie?
- Ile to będzie kosztować budżet?
- Co powinien zrobić emeryt lub rencista?
- Dlaczego to tak ważna zmiana?
- Najważniejsze informacje w skrócie:
- FAQ – najczęstsze pytania:
- Podstawa prawna
Emerytura czerwcowa – na czym polegał problem?
Przez ponad dekadę osoby przechodzące na emeryturę w czerwcu były w mniej korzystnej sytuacji niż ci, którzy robili to w innych miesiącach roku. Powód? Zasady waloryzacji składek i kapitału początkowego. W czerwcu stosowano wyłącznie tzw. kwartalną waloryzację, a nie korzystniejsze przeliczniki roczne lub majowe. To sprawiało, że świadczenie mogło być niższe nawet o kilkaset złotych miesięcznie i mimo identycznego stażu pracy i składek.
Tę nierówność częściowo zlikwidowano nowelizacją przepisów w 2021 roku, ale objęła ona tylko osoby przechodzące na emeryturę po wejściu w życie nowych przepisów. Emeryci z lat 2009–2019 wciąż pozostawali bez rekompensaty.
Dopiero wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2022 r. jednoznacznie stwierdził, że pominięcie tej grupy narusza zasadę równości wobec prawa. Parlament został zobowiązany do usunięcia tej luki, co teraz ma wreszcie nastąpić.
Kogo obejmie automatyczne przeliczenie emerytur?
Nowe przepisy zakładają, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych samodzielnie dokona przeliczenia świadczeń bez konieczności składania dodatkowych dokumentów. Skorzystają:
- osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019,
- osoby uprawnione do rent rodzinnych po zmarłych emerytach, którzy nabyli prawo do świadczenia w czerwcu,
- rodziny osób zmarłych w czerwcu, które nie zdążyły złożyć wniosku o emeryturę.
W każdym z tych przypadków ZUS przy ponownym wyliczeniu świadczenia uwzględni zasady waloryzacji obowiązujące w maju danego roku, o ile będą one korzystniejsze niż te zastosowane wcześniej.
Co zmieni się w wysokości świadczeń?
Nowa kwota emerytury lub renty zostanie ustalona z uwzględnieniem wszystkich późniejszych waloryzacji, które miały miejsce od momentu przyznania świadczenia. Co ważne, jeśli po przeliczeniu wyjdzie niższa wartość niż obecnie wypłacana, świadczenie nie zostanie obniżone. Przepis wprost zakazuje pogorszenia sytuacji emeryta lub rencisty.
Średnia miesięczna podwyżka wyniesie 220 zł brutto. To oznacza, że w skali roku świadczeniobiorca może zyskać nawet 2640 zł.
Kiedy emeryci zobaczą więcej pieniędzy na koncie?
ZUS będzie miał trzy miesiące od wejścia przepisów w życie na przeliczenie świadczeń. Oznacza to, że pierwsze podwyższone wypłaty trafią do emerytów i rencistów w marcu 2026 roku. Przeliczenie będzie obejmowało tylko przyszłe świadczenia.Nowe prawo nie przewiduje wyrównań za okres od lipca 2025 roku, mimo że pierwotnie zmiany miały obowiązywać już od połowy 2025 r.
Ile to będzie kosztować budżet?
Według szacunków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, roczny koszt reformy wyniesie około 280 mln zł. Jednak z uwagi na ograniczoną liczbę uprawnionych (ok. 103 tys. osób), w kolejnych latach obciążenie budżetu państwa będzie systematycznie malało.
Co powinien zrobić emeryt lub rencista?
Nic. Przeliczenie odbywa się automatycznie, nie trzeba składać wniosku ani kontaktować się z ZUS-em. Jeśli świadczenie zostanie podwyższone, emeryt otrzyma informację o nowej wysokości wypłaty oraz ewentualnie wyrównanie.
Dlaczego to tak ważna zmiana?
To nie tylko kwestia finansowa. Dla wielu emerytów, którzy przez lata czuli się pokrzywdzeni i pominięci, jest to także forma symbolicznego zadośćuczynienia. Wreszcie państwo naprawia błąd, który przez ponad dekadę był tolerowany mimo licznych skarg i analiz.
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Od 1 stycznia 2026 r. ZUS automatycznie przeliczy emerytury i renty przyznane w czerwcu 2009–2019.
- Średnia podwyżka: 220 zł miesięcznie.
- Bez wniosków i formalności – ZUS zrobi to z urzędu.
- Nowa wysokość świadczenia nie może być niższa niż obecna.
- Pierwsze wyższe wypłaty: marzec 2026 r.
- Brak wyrównań za okres sprzed wejścia ustawy w życie.
FAQ – najczęstsze pytania:
Czy muszę złożyć wniosek o przeliczenie?
Nie. ZUS zrobi to automatycznie.
Czy dostanę wyrównanie za wcześniejsze miesiące?
Nie. Przepisy nie przewidują wyrównań za okres od lipca do grudnia 2025 r.
Jak sprawdzić, czy moje świadczenie zostało przeliczone?
ZUS poinformuje o nowej wysokości świadczenia w decyzji administracyjnej. Można też sprawdzić to na Platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS).
Czy nowe przepisy obejmą także inne miesiące niż czerwiec?
Nie. Zmiana dotyczy wyłącznie świadczeń przyznanych w czerwcu w latach 2009–2019.