Opiekujesz się dzieckiem z niepełnosprawnością i zastanawiasz się, na jakie wsparcie możesz liczyć w 2025 roku? Świadczenie pielęgnacyjne to jedna z najważniejszych form wsparcia dla rodziców i opiekunów dzieci z niepełnosprawnością. Nowe zasady obowiązujące w 2025 roku są korzystniejsze, a krąg uprawnionych osób znacznie się poszerzył. Sprawdź, kto może złożyć wniosek, jakie dokumenty są potrzebne i jak długo przysługuje świadczenie.
- Co to jest świadczenie pielęgnacyjne?
- Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?
- Nowy katalog uprawnionych
- Nowe przepisy – koniec zakazu pracy
- Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?
- Co z emeryturą, rentą i innymi świadczeniami?
- Jak złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne?
- Ochrona praw nabytych
- Prawo do świadczenia po śmierci osoby wymagającej opieki
- Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
- Podstawa prawna
Co to jest świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne to comiesięczna forma wsparcia finansowego przyznawana osobom, które sprawują bezpośrednią i stałą opiekę nad dzieckiem z niepełnosprawnością do ukończenia 18 roku życia. Jego celem jest rekompensata za utracony dochód wynikający z konieczności rezygnacji (lub ograniczenia) zatrudnienia, aby móc zająć się wymagającym opieki członkiem rodziny.
Choć przez wiele lat świadczenie to było dostępne wyłącznie dla opiekunów, którzy nie pracowali zawodowo, nowe przepisy (obowiązujące od 1 stycznia 2024 r.) zniosły ten warunek, czyniąc pomoc bardziej elastyczną i dostosowaną do rzeczywistych potrzeb rodzin. W odróżnieniu od zasiłków zależnych od dochodu, świadczenie pielęgnacyjne nie podlega kryteriom dochodowym. Do jego otrzymania konieczne jest jedynie spełnienie warunków formalnych związanych z orzeczeniem o niepełnosprawności i sprawowaniem opieki.
Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach przysługuje osobom, które opiekują się dziećmi z niepełnosprawnością do ukończenia 18. roku życia. Nie uległy zmianie natomiast rodzaje orzeczeń, które uprawniają do otrzymania świadczenia. Nadal obowiązuje wymóg, by dziecko posiadało:
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w przypadku osoby powyżej 16 roku życia, lub
- orzeczenie o niepełnosprawności, zawierające jednocześnie:
- w punkcie 7: wskazanie, że wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- w punkcie 8: wskazanie, że wymaga stałego współudziału opiekuna w leczeniu, rehabilitacji i edukacji.
Nowy katalog uprawnionych
Nowe przepisy rozszerzyły katalog osób mogących ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne. Obecnie przysługuje ono:
- matce albo ojcu,
- innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka,
- dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Nowe przepisy – koniec zakazu pracy
Z ustawy o świadczeniach rodzinnych usunięto art. 17 ust. 1 i art. 17b, które nakładały na opiekunów obowiązek rezygnacji z pracy lub z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Obecnie:
- można pracować na dowolny etat, umowę cywilnoprawną lub prowadzić działalność gospodarczą,
- można być rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem w gospodarstwie rolnym,
- wysokość zarobków nie wpływa na prawo do świadczenia.
Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?
Od stycznia 2025 r. kwota świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 3287 zł miesięcznie, niezależnie od dochodu rodziny czy opiekuna. Jest to wzrost w stosunku do 2024 r., kiedy świadczenie wynosiło 2940 zł.
Jeśli opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem w wieku do 18. roku życia, spełniającym ustawowe kryteria, świadczenie jest podwyższane o 100% na drugie i każde kolejne dziecko. W praktyce oznacza to, że opiekun dwójki dzieci może otrzymać 6574 zł miesięcznie, a opiekun trójki – 9861 zł.
Nie dotyczy to jednak:
- dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych,
- dyrektorów regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych,
- ani interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.
Co z emeryturą, rentą i innymi świadczeniami?
Kolejna ważna zmiana dotyczy opiekunów, którzy mają już ustalone prawo do emerytury, renty lub innego świadczenia emerytalno-rentowego. Do końca 2023 r. tacy opiekunowie nie mogli otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego. Od 2024 r. mogą, warunek ten został uchylony.
Jak złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne?
Wnioski można składać:
- osobiście – w ośrodku pomocy społecznej, urzędzie miasta/gminy lub centrum świadczeń socjalnych,
- elektronicznie – przez portal Emp@tia lub ePUAP.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego?
Wniosek składa się na nowych formularzach, dostępnych w urzędach i online. Do wniosku należy dołączyć:
- orzeczenie o niepełnosprawności (lub o znacznym stopniu),
- dokument potwierdzający wiek dziecka (akt urodzenia),
- ewentualne dokumenty potwierdzające opiekę (np. dla opiekunów faktycznych).
Ochrona praw nabytych
Zgodnie z przepisami przejściowymi (art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym), osoby, które nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego do 31 grudnia 2023 r., mogą je nadal pobierać. Nowe orzeczenie o niepełnosprawności nie pozbawia ich tego prawa, o ile wniosek o nie zostanie złożony w ciągu 3 miesięcy od wygaśnięcia starego orzeczenia, a wniosek o świadczenie, w ciągu 3 miesięcy od wydania nowego orzeczenia.
Prawo do świadczenia po śmierci osoby wymagającej opieki
Od 1 stycznia 2024 r. opiekun zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do końca miesiąca następującego po miesiącu śmierci osoby wymagającej opieki. Dotyczy to zarówno opiekunów w nowym systemie, jak i tych korzystających z ochrony praw nabytych.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy mogę pobierać świadczenie pielęgnacyjne i pracować?
Tak. Od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe przepisy, które zniosły wcześniejszy wymóg rezygnacji z pracy zawodowej. Opiekunowie dzieci z niepełnosprawnością mogą otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne niezależnie od:
- rodzaju wykonywanej pracy (etat, umowa zlecenie, działalność gospodarcza),
- miejsca zatrudnienia,
- liczby godzin,
- wysokości dochodów,
- a także niezależnie od tego, czy prowadzą gospodarstwo rolne.
Ustawodawca wykreślił wcześniejsze ograniczenia, dzięki czemu możliwe jest legalne łączenie opieki z aktywnością zawodową bez utraty prawa do świadczenia.
Czy świadczenie pielęgnacyjne zależy od dochodu?
Nie. Świadczenie pielęgnacyjne nie podlega kryterium dochodowemu, ani dochód opiekuna, ani sytuacja finansowa rodziny nie mają wpływu na przyznanie tego świadczenia. Jedyne warunki, jakie muszą zostać spełnione, dotyczą:
- wieku osoby wymagającej opieki (dziecko do 18. roku życia),
- rodzaju orzeczenia o niepełnosprawności (orzeczenie o znacznym stopniu lub z odpowiednimi wskazaniami w punktach 7 i 8),
- i tego, czy faktycznie sprawowana jest osobista opieka.
Jak długo przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje na czas określony lub nieokreślony, w zależności od orzeczenia o niepełnosprawności:
- Jeśli orzeczenie zostało wydane na czas określony, świadczenie przyznawane jest do końca miesiąca, w którym wygasa ważność orzeczenia.
- Jeśli orzeczenie jest bezterminowe, świadczenie przysługuje na czas nieoznaczony – dopóki spełnione są warunki formalne.