Umiarkowany stopień to najczęściej wydawane orzeczenie w Polsce, posiada go ponad 40% wszystkich osób z niepełnosprawnością. Otwiera dostęp do szeregu świadczeń z ZUS, MOPS i PFRON, a także gwarantuje liczne ulgi dla pracujących i opiekunów. W 2025 i 2026 roku przepisy rozszerzają katalog uprawnień, a część orzeczeń może być wydawana na dłuższy okres. Sprawdź, co dokładnie możesz zyskać z tym stopniem.
- Coraz więcej osób z orzeczeniem. Co daje umiarkowany stopień niepełnosprawności?
- Co oznacza umiarkowany stopień niepełnosprawności?
- Świadczenia dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
- Ulgi podatkowe i niefinansowe
- Zatrudnienie i prawa pracownicze w 2025 i 2026 roku
- Jak uzyskać orzeczenie o umiarkowanym stopniu?
- Co się zmieni w 2026 roku?
- Podsumowanie
- Podstawa prawna
Coraz więcej osób z orzeczeniem. Co daje umiarkowany stopień niepełnosprawności?
W Polsce żyje już ponad 5 milionów osób z orzeczoną niepełnosprawnością, z czego blisko jedna trzecia ma umiarkowany stopień. Ta grupa często łączy życie zawodowe z potrzebą wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. W 2025 i 2026 roku część przepisów uległa i ulegnie zmianie, na korzyść osób, które posiadają aktualne orzeczenie.
Co oznacza umiarkowany stopień niepełnosprawności?
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776, z późn. zm.):
Umiarkowany stopień dotyczy osób, które są zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagają częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Oznacza to, że osoba z tym stopniem nie jest całkowicie niezdolna do pracy ani samodzielnego życia, ale potrzebuje wsparcia, np. w zakresie transportu, czynności domowych, wizyt lekarskich czy rehabilitacji.
Świadczenia dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
Osoby posiadające aktualne orzeczenie mogą korzystać z kilku świadczeń finansowych, które mają wspierać ich samodzielność i bezpieczeństwo ekonomiczne.
1. Świadczenie wspierające
Nowe świadczenie, obowiązujące od 2024 r., zastępuje część dotychczasowych form pomocy. Dla osób z umiarkowanym stopniem może wynosić od 40% do 80% renty socjalnej, w zależności od poziomu potrzeb wsparcia ustalanego przez wojewódzki zespół orzekający. Świadczenie finansowane jest przez ZUS i PFRON, a przyznaje się je niezależnie od wieku czy aktywności zawodowej.
Zobacz także: Na jaki stopień niepełnosprawności możesz liczyć w 2025 roku? Komisje stosują nowe kryteria
2. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
Jeśli lekarz orzecznik ZUS potwierdzi ograniczoną zdolność do pracy, osoba z umiarkowanym stopniem może otrzymać rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Jej wysokość zależy od stażu ubezpieczeniowego i podstawy wymiaru składek, ale w 2025 r. wynosi przeciętnie ok. 1850–1950 zł brutto miesięcznie.
3. Zasiłek pielęgnacyjny
To stałe wsparcie dla osób, które ze względu na stan zdrowia wymagają pomocy innych. W 2025 i 2026 roku jego wysokość wynosi 215,84 zł miesięcznie. Przyznaje go MOPS lub GOPS niezależnie od dochodu.
Zobacz także: Zasiłek pielęgnacyjny w 2026 roku dla seniorów i niepełnosprawnych. Sprawdź, kto dostanie 215 zł z MOPS
4. Dofinansowanie z PFRON
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą otrzymać dofinansowania m.in. na:
- zakup sprzętu ortopedycznego i rehabilitacyjnego,
- likwidację barier architektonicznych (np. podjazd, łazienka),
- szkolenia zawodowe i kursy podnoszące kwalifikacje,
- adaptację stanowiska pracy.
Kwoty wsparcia są uzależnione od dochodu, ale często sięgają kilkunastu tysięcy złotych rocznie.
Ulgi podatkowe i niefinansowe
Posiadanie orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności otwiera drogę do szeregu ulg, które realnie odciążają domowy budżet.
Ulga rehabilitacyjna w PIT
Podczas rozliczenia rocznego można odliczyć od dochodu m.in.:
- koszty leczenia i rehabilitacji,
- zakup leków (po przekroczeniu 100 zł miesięcznie),
- dojazdy na zabiegi,
- wydatki na sprzęt medyczny.
W przypadku osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności limit zwolnienia z podatku w wielu kategoriach jest taki sam jak dla stopnia znacznego.
Karta parkingowa i pierwszeństwo w obsłudze
Orzeczenie z odpowiednim wskazaniem (punkt 9) pozwala uzyskać kartę parkingową, uprawniającą do korzystania z miejsc dla osób z niepełnosprawnością.
Osoby z tym stopniem mają także prawo do pierwszeństwa w kolejkach w placówkach medycznych, aptekach i urzędach.
Zobacz także: Punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności – co oznaczają i jak zapewnić sobie świadczenia w 2025 roku?
Zwolnienia z opłat i ulg transportowych
Są to np.:
- 50% zniżki na bilety komunikacji miejskiej,
- ulgi kolejowe (PKP Intercity, Polregio) – w przypadku posiadania legitymacji osoby niepełnosprawnej,
- częściowe zwolnienie z opłat abonamentu RTV.
Zatrudnienie i prawa pracownicze w 2025 i 2026 roku
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą legalnie pracować, jednak obowiązują dla nich szczególne zasady wynikające z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej:
- skrócony czas pracy – maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo,
- prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy,
- 10 dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego rocznie,
- możliwość odmowy pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych,
- pierwszeństwo w zatrudnieniu w zakładach pracy chronionej.
Pracodawcy zatrudniający takie osoby mogą liczyć na refundację części wynagrodzenia z PFRON, co sprzyja aktywizacji zawodowej tej grupy.
Jak uzyskać orzeczenie o umiarkowanym stopniu?
Procedura orzekania nie zmieniła się w 2025 roku, ale uproszczono niektóre elementy dokumentacji medycznej. Wniosek składa się w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności (PZON) właściwym dla miejsca zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć:
- zaświadczenie lekarskie (nie starsze niż 30 dni),
- dokumentację medyczną (np. karty informacyjne, wyniki badań),
- oświadczenie o sytuacji zawodowej i socjalnej.
Orzeczenie można otrzymać na czas określony (np. 3 lub 5 lat) albo bezterminowo – jeśli choroba ma charakter trwały lub postępujący.
Co się zmieni w 2026 roku?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada kontynuację reformy orzecznictwa. Od 2026 r. ma ruszyć Centralny Rejestr Orzeczeń o Niepełnosprawności, który zintegruje dane z ZUS, KRUS, MON i systemu zdrowia. Dzięki temu orzeczenia mają być uznawane automatycznie między instytucjami, a procedury krótsze.
Nowelizacja przewiduje także:
- możliwość elektronicznego składania wniosków,
- uproszczony tryb przedłużenia orzeczenia,
- dostęp online do historii orzeczeń i decyzji.
Podsumowanie
Umiarkowany stopień niepełnosprawności daje szerokie możliwości: od ulg podatkowych i dopłat, po realne wsparcie w pracy i życiu codziennym. W 2025 i 2026 roku przepisy idą w kierunku uproszczenia procedur i zwiększenia trwałości orzeczeń. To dobra wiadomość dla osób, które chcą utrzymać niezależność, korzystając jednocześnie z należnych im praw i świadczeń. Jak podkreśla Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej:
Celem zmian jest wzmocnienie aktywności i bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnościami poprzez stabilność decyzji orzeczniczych i dostęp do świadczeń bez zbędnych formalności.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 44; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1961);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (j. t. Dz. U. z 2021 r., poz. 857);
- Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 323; ost. zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 858);
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 1572; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1572);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z z dnia 12 lipca 2024 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2024 r., poz. 1044).