Twoja obecna emerytura wydaje Ci się za niska? Istnieją sytuacje, w których możesz ubiegać się o ponowne przeliczenie emerytury, co może znacząco zwiększyć Twój comiesięczny dochód, nawet o kilkaset złotych. Dotyczy to osób, które nadal pracują, odnalazły nowe dokumenty potwierdzające wcześniejsze zatrudnienie, lub są objęte nowymi przepisami.
- Ponowne przeliczenie emerytury - kto może na to liczyć?
- Przeliczenie "emerytur czerwcowych"
- Przeliczenie emerytury po 65. roku życia - na czym polega?
- Które roczniki szczególnie zyskają na ponownym przeliczeniu emerytury?
- Kiedy i jak złożyć wniosek o przeliczenie emerytury?
Ponowne przeliczenie emerytury - kto może na to liczyć?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) daje możliwość ponownego przeliczenia emerytury dla kilku grup osób. To szansa na zwiększenie świadczenia, zwłaszcza gdy po przyznaniu emerytury zaszły pewne zmiany. Standardowe przeliczenie dla aktywnych i tych z nowymi dokumentami. Prawo do ponownego przeliczenia emerytury przysługuje przede wszystkim:
- Osobom, które nadal pracują po przejściu na emeryturę. Jeśli opłacasz składki na ubezpieczenie społeczne po przyznaniu świadczenia, te dodatkowe wpłaty zwiększają Twój kapitał emerytalny.
- Emerytom, którzy znaleźli nowe dokumenty. Dotyczy to świadectw pracy, umów czy zaświadczeń z archiwów, które potwierdzają dodatkowe okresy składkowe lub wyższe zarobki z przeszłości.
- Osobom, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, a teraz osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS (szczególnie art. 108), możesz złożyć wniosek o przeliczenie emerytury, jeśli po przyznaniu emerytury zgromadziłeś nowe składki lub znalazłeś dodatkowe dokumenty. Jeśli pobierasz wcześniejszą emeryturę, możesz złożyć wniosek o przeliczenie po roku od jej przyznania lub po zakończeniu aktywności zawodowej.
Przeliczenie "emerytur czerwcowych"
To bardzo ważna zmiana dla sporej grupy emerytów! Tak zwane "emerytury czerwcowe" to świadczenia osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu między 2009 a 2019 rokiem. Przez błąd w sposobie waloryzacji (ZUS stosował waloryzację roczną zamiast korzystniejszej kwartalnej), ich emerytury były zaniżone, często o 200-300 zł miesięcznie. Dzięki wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego, rząd przygotował projekt ustawy, który umożliwi automatyczne przeliczenie tych emerytur, bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku. Chociaż ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku, nowa, wyższa emerytura będzie obowiązywać już od 1 lipca 2025 roku. Co to oznacza w praktyce?
- Wzrost emerytury: Średnio możesz liczyć na podwyżkę o 160-230 zł miesięcznie.
- Wyrównanie: Otrzymasz jednorazowe wyrównanie za okres od lipca 2025 do marca 2026 roku, czyli za około 9 miesięcy. To może być kwota rzędu 1000-1800 zł. Niestety, wyrównania nie obejmują wcześniejszych lat.
- Bezpieczeństwo: Nawet jeśli nowe obliczenia wykażą niższą emeryturę, Twoje świadczenie nie zostanie obniżone.
- Brak formalności: ZUS przeliczy świadczenie automatycznie, a wyrównania wypłaci do końca marca 2026 roku.
Kogo dotyczy? Szacuje się, że skorzysta z tego około 95-103 tysiące emerytów.
Przeliczenie emerytury po 65. roku życia - na czym polega?
Przeliczenie emerytury po osiągnięciu 65. roku życia (dla mężczyzn) lub 60. roku życia (dla kobiet) opiera się na prostych zasadach:
- Zgromadzone składki: ZUS sumuje wszystkie składki emerytalne, które masz na swoim koncie ubezpieczonego, zarówno te sprzed pierwszej emerytury, jak i te zebrane później (np. pracując już na emeryturze).
- Waloryzacja składek: Te składki są waloryzowane, czyli ich wartość jest dostosowywana do obecnych warunków ekonomicznych, takich jak inflacja czy wzrost płac. Dzięki temu rośnie podstawa do obliczenia nowej emerytury.
- Dalsze trwanie życia: ZUS dzieli zwaloryzowane składki przez statystyczne dalsze trwanie życia. To średnia liczba miesięcy, jaką statystycznie ma jeszcze przeżyć osoba w Twoim wieku (zgodnie z danymi GUS). Co ważne, im jesteś starszy, tym krótsze jest statystyczne trwanie życia, a to oznacza, że składki dzielone są przez mniejszą liczbę miesięcy, co przekłada się na wyższą emeryturę.
- Obliczenie nowej emerytury: Wynik tego dzielenia to Twoja nowa, potencjalnie znacznie wyższa emerytura, zwłaszcza jeśli kontynuowałeś pracę.
- Szczególne zasady dla starszych roczników: Osoby urodzone w latach 1949-1959, które pobierały emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku (np. wcześniejszą), mają korzystniejsze zasady. ZUS traktuje ich świadczenie jak nowo przyznane. To oznacza, że emerytura jest obliczana od zera, bez pomniejszania o już wypłacone kwoty. Wszystkie składki, zarówno te sprzed, jak i po wcześniejszej emeryturze, są brane pod uwagę. Dotyczy to głównie osób, które przeszły na wcześniejszą emeryturę przed reformą i teraz chcą skorzystać z bardziej opłacalnych zasad.
- Ważna informacja: Zgodnie z art. 110 ustawy o emeryturach i rentach, Twoja emerytura nigdy nie zostanie obniżona w wyniku przeliczenia, nawet jeśli nowe obliczenia okażą się mniej korzystne. Masz więc pewność, że tylko zyskasz lub Twoje świadczenie pozostanie na tym samym poziomie.
Które roczniki szczególnie zyskają na ponownym przeliczeniu emerytury?
Na korzystne przeliczenie emerytury mogą liczyć przede wszystkim:
- Kobiety urodzone w latach 1954-1959.
- Mężczyźni z roczników 1949-1952 oraz 1954.
Dotyczy to osób, które przeszły na emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku. Zgodnie z art. 25a ustawy, ZUS przeliczy ich emeryturę bez pomniejszania o wcześniej wypłacone świadczenia. Jak to działa? ZUS zazwyczaj przelicza emeryturę automatycznie po osiągnięciu przez mężczyznę 65 lat, a przez kobietę 60 lat, pod warunkiem, że wyrazisz na to zgodę. Zgodę możesz złożyć na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub bezpośrednio w placówce. Dodatkowo, jeśli przeszedłeś na emeryturę na nowych zasadach (po 1 stycznia 1999 roku) i nadal opłacałeś składki, możesz złożyć wniosek o przeliczenie na podstawie art. 26 ustawy, który uwzględni Twoje nowo zgromadzone środki.
Kiedy i jak złożyć wniosek o przeliczenie emerytury?
Chociaż w niektórych przypadkach (np. po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i dalszej pracy) ZUS może przeliczyć emeryturę automatycznie, w wielu sytuacjach musisz złożyć wniosek. Wniosek o przeliczenie emerytury to formularz ZUS-ER-WPS. Możesz go złożyć w dowolnym oddziale ZUS (osobiście lub listownie) albo elektronicznie przez platformę PUE ZUS. Warto dołączyć wszystkie dokumenty potwierdzające okresy składkowe, których ZUS jeszcze nie ma w swojej bazie. ZUS ma 60 dni na wydanie decyzji, ale pamiętaj, że w przypadku dużej liczby wniosków proces ten może się wydłużyć.
Możesz wnioskować o przeliczenie emerytury w dowolnym momencie po osiągnięciu wieku emerytalnego. Warto pamiętać, że im później złożysz wniosek, tym potencjalnie wyższa będzie Twoja emerytura, ponieważ w obliczeniach uwzględnia się krótsze statystyczne dalsze trwanie życia.