Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest raz w roku, w dniu 1 marca. Na wskaźnik waloryzacji, który decyduje o kwocie podwyżki świadczeń - ma wpływ kilka czynników (w tym zwłaszcza ubiegłoroczna inflacja). Dotychczas, nie była zagwarantowana minimalna kwota takiej corocznej waloryzacji (tj. kwota minimalnego podwyższenia świadczeń). Stan ten - ma jednak ulec zmianie, w związku z podpisaniem przez Prezydenta Karola Nawrockiego, w dniu 3 listopada br., projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
- W jaki sposób, zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, odbywa się waloryzacja emerytur i rent oraz na jakich zasadach ustalana jest wysokość wskaźnika waloryzacji?
- Jaka była wysokość waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w marcu 2025 r. i ile wynoszą obecnie najniższe emerytury i renty?
- „Sprawiedliwa waloryzacja emerytur” (z zagwarantowaną kwotą najniższej podwyżki) - jedną z obietnic wyborczych Prezydenta Karola Nawrockiego
- Prezydent Karol Nawrocki dotrzymał obietnicy - złożył swój podpis pod projektem ustawy „Godna emerytura”, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych (w ramach najbliższej waloryzacji emerytur i rent)
- Projekt ustawy „Godna emerytura”, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych - jak dokładnie zostały sformułowane zapisy, które mają zapewnić podwyżkę emerytur i rent?
- Nie tylko coroczna waloryzacja kwoty minimalnego podwyższenia emerytur i rent, ale również - co trzeci rok, ewaluacja wskaźnika przez Radę Ministrów (w odniesieniu do aktualnych kosztów życia)
- Gwarantowana kwota minimalnego podwyższenia nie tylko emerytów i rencistów, którzy otrzymują świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
- Prezydent Karol Nawrocki przewidział jednak również wyłączenia i odstępstwa od ogólnej zasady podwyżki świadczeń - nie wszystkie emerytury i renty zostaną objęte gwarantowaną kwotą minimalnego podwyższenia
- „Godna emerytura” Prezydenta Karola Nawrockiego, czyli projekt ustawy, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych z poparciem Głównej Inspekcji Pracy
- „Godna emerytura” Prezydenta Karola Nawrockiego, czyli co najmniej 2 tysiące złotych (a 150 zł podwyżki) dla każdego seniora w ramach waloryzacji emerytur i rent w marcu 2026 r. - kiedy można spodziewać się wejścia przepisów w życie?
- Na czym miała polegać druga (rządowa) waloryzacja emerytur i rent, o której wspomniał Prezydent Karol Nawrocki i z jakiego powodu nie została przeprowadzona we wrześniu 2025 r.?
W jaki sposób, zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, odbywa się waloryzacja emerytur i rent oraz na jakich zasadach ustalana jest wysokość wskaźnika waloryzacji?
Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych jest odpowiedzią na spadek siły nabywczej pieniądza spowodowany głównie przez inflację. Ma ona na celu urealnienie wartości wypłacanych świadczeń w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, dostosowując - w sposób ciągły - wartość wypłacanych świadczeń do zmian cen.
Emerytury i renty (oraz niektóre dodatki do nich, jak np. dodatek pielęgnacyjny czy dodatek dla sierot zupełnych oraz świadczenia i zasiłki przedemerytalne) podlegają corocznej waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten - zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa FUS) - odpowiada średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. W przypadku braku porozumienia w ramach tych negocjacji – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w danym roku, określa rozporządzenie Rady Ministrów.
W 2025 r. – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – została ustalona na poziomie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Na tym samym poziomie (tj. 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym) – zgodnie z rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31.07.2025 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. – została również ustalona przez Radę Ministrów wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w roku 2026 r.
Rzeczywisty wskaźnik rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych opiera się na danych dotyczących faktycznego wykonania w zakresie inflacji i realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (ogłaszanych w komunikatach Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Do jego wyliczenia – potrzebne są zatem dane z dwóch komunikatów Prezesa GUS:
- dotyczące faktycznego wykonania w zakresie inflacji oraz
- dotyczące realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Jaka była wysokość waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w marcu 2025 r. i ile wynoszą obecnie najniższe emerytury i renty?
W 2025 r. ww. dane GUS, potrzebne do wyliczenia rzeczywistego wskaźnika rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, wynikały odpowiednio z:
- komunikatu Prezesa GUS z dnia 15.01.2025 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. – w zakresie faktycznego wykonania w zakresie inflacji, zgodnie z którym – średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 103,6 (wzrost cen o 3,6%) oraz
- komunikatu Prezesa GUS z dnia 11.02.2025 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r. – w zakresie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, zgodnie z którym – realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r., w stosunku do 2023 r., wyniósł 9,5%.
W związku z tym, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to: średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem wspomniane powyżej 3,6%), zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem – zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – o równe 20% ze wspomnianego powyżej 9,5%) – wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r., wyniósł 5,5% (tj. 3,6%+1,9%). Zgodnie z art. 89 ust. 6 ustawy FUS – został on ogłoszony w komunikacie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.02.2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. Ww. komunikat ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (którym aktualnie jest – Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) musi bowiem być, co roku, ogłoszony w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Prezesa GUS komunikatu w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest z urzędu, co oznacza, że beneficjenci ww. świadczeń nie muszą składać w tej sprawie żadnego wniosku do ZUS. W następstwie dokonanej waloryzacji – każdy emeryt i rencista otrzymuje z ZUS decyzję z informacją o nowej wysokości swojego świadczenia. W 2025 r. – łączny koszt waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, MRPiPS oszacowało na ok. 22,8 mld zł.
Najniższe gwarantowane emerytury i renty - w wyniku przeprowadzonej waloryzacji - od 1 marca 2025 r., wzrosły natomiast do następujących kwot:
- najniższa emerytura – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł w stosunku do kwoty, która obowiązywała od 1 marca 2024 r.1),
- najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł1),
- najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 1 409,18 zł (podwyżka o 73,46 zł2),
- najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 2 254,69 zł (podwyżka o 117,54 zł),
- najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 1 691,02 zł (podwyżka o 88,16 zł),
- najniższa renta rodzinna – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł1)oraz
- najniższa renta socjalna – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł1).
Na chwilę obecną – pomimo, że znamy już wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w roku 2026 r. (który wyniesie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym) – nie wiemy jeszcze do jakich kwot wzrosną najniższe gwarantowane emerytury i renty w ramach waloryzacji, która – zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami – będzie miała miejsce w marcu 2026 r. Do ostatecznego wyliczenia rzeczywistego wskaźnika rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w roku 2026, potrzebne są bowiem dane z dwóch komunikatów Prezesa GUS, które poznamy dopiero na początku 2026 r.
„Sprawiedliwa waloryzacja emerytur” (z zagwarantowaną kwotą najniższej podwyżki) - jedną z obietnic wyborczych Prezydenta Karola Nawrockiego
W swoim programie wyborczym, Prezydent Karol Nawrocki - w sekcji „Niskie, proste i prorodzinne podatki – podatkowy kontrakt” zawarł obietnicę, że 6 sierpnia 2025 r., czyli - w dniu objęcia przez niego urzędu prezydenta (w pierwszym dniu prezydentury) - złoży do Sejmu projekt ustawy przewidujący, że - w ramach waloryzacji emerytur świadczenia zawsze będą o wzrastać o minimum 150 zł, a wskaźnik waloryzacji będzie zawsze wyższy od wskaźnika inflacji (obietnica ta, została złożona w następującym brzmieniu: „Sprawiedliwa waloryzacja emerytur: Waloryzacja emerytur minimum o 150 zł i zawsze powyżej wskaźnika inflacji.”). Zapewnienie Karola Nawrockiego odnośnie nowych zasad waloryzacji emerytur, zostało również powtórzone w sekcji „Dobrobyt – więcej pieniędzy w kieszeniach Polaków” jego programu wyborczego i określone „godną waloryzację emerytur”.
Prezydent Karol Nawrocki dotrzymał obietnicy - złożył swój podpis pod projektem ustawy „Godna emerytura”, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych (w ramach najbliższej waloryzacji emerytur i rent)
Co prawda nie 6 sierpnia 2025 r., ale w dniu 3 listopada br., Prezydent Karol Nawrocki, podczas swojej wizyty w Sochaczewie, złożył podpis pod kolejną ze swoich inicjatyw ustawodawczych - projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (określanym przez Kancelarię Prezydenta - projektem ustawy „Godna emerytura”).
Ww. projekt zakłada dodanie do ustawy FUS zupełnie nowego rozdziału (2a), z którego wynikać ma kwota minimalnego podwyższenia emerytury lub renty, dokonywanego w ramach waloryzacji. Kwota ta - została określona w projekcie na poziomie 150 zł. Co więcej - kwota ta, ma podlegać corocznej waloryzacji od dnia 1 marca (i być ogłaszana przez Prezesa ZUS, w formie komunikatu, co najmniej na 7 dni roboczych przed terminem waloryzacji w danym roku).
Oznacza to, że - jeżeli w wyniku waloryzacji - kwota podwyższenia emerytury lub renty, ustalona zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, opiewać będzie na kwotę niższą od kwoty minimalnego podwyższenia - wówczas, kwota ta, podlegać będzie uzupełnieniu do ww. kwoty minimalnego podwyższenia (czyli - w pierwszym roku obowiązywania ustawy, do 150 zł, a w następnych latach - do odpowiednio wyższej, zwaloryzowanej kwoty).
Mechanizm waloryzacji kwoty minimalnego podwyższenia ma zagwarantować emerytom i rencistom prawo do godnej podwyżki świadczeń również w kolejnych latach, po wejściu w życie ustawy - czytamy w komunikacie Kancelarii Prezydenta, wydanym po podpisaniu przez Karola Nawrockiego projektu ustawy w powyższym przedmiocie.
Podczas swojej wizyty w Sochaczewie, gdzie Prezydent złożył swój podpis pod ww. projektem - Karol Nawrocki przypomniał, że w październiku 2023 r., wśród „100 konkretów na pierwsze 100 dni” sprawowania władzy przez obecny rząd - była zagwarantowana m.in. dwukrotna waloryzacja emerytur (konkretnie w pkt 7, który brzmiał - „Wprowadzimy drugą waloryzację emerytur i rent, gdy inflacja będzie przekraczała 5%.”). Obietnica ta, nie została jednak zrealizowana, w związku z czym - Prezydent przekazał, że zwraca się w tej sprawie do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska i - ustawę wprowadzającą taką drugą waloryzację, chętnie by podpisał. Na wypadek, gdyby jednak nie przeszła ona przez Sejm (tak jak miało to miejsce dotychczas) - składa własny projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt „Godna emerytura”), który - „ma sprawić, żeby Prezydent Polski był głosem polskich emerytów i emerytek”.
- „Proponuję podchodzenie do waloryzacji, i w sposób procentowy, i kwotowy. To jest głównie głos w imieniu tych, którzy mają najniższe emerytury poniżej 3 tysięcy złotych. Polska w XXI wieku zasługuje na to, żeby najniższa emerytura wynosiła chociaż 2 tysiące złotych i ten projekt na taką drogę nas wprowadza” – powiedział Prezydent.
Prezydent podkreślił potrzebę zagwarantowania seniorom możliwości stałej waloryzacji emerytury na poziomie co najmniej 150 zł. - „Chciałbym, żebyście mieli przeświadczenie, że Prezydent jest wdzięczny wszystkim tym, którzy pracowali na polski sukces gospodarczy. Jeśli rząd nie zrealizuje swojej obietnicy w odniesieniu do podwójnej waloryzacji emerytury, to wierzę, że mój projekt jeszcze w tej kadencji zyska przychylność większości posłów, bo seniorom się te rozwiązania należą.” - podkreślił Karol Nawrocki.
Karol Nawrocki przypomniał, że obecnie młodymi emerytami zostają mężczyźni urodzeni w roku 1960 i kobiety urodzone w roku 1965. - „Ci ludzie nie mieli takich możliwości rozwoju, jak moje pokolenie. Ci ludzie w czasach transformacji ustrojowej walczyli o to, żeby polska gospodarka się rozwijała. Ciężko pracowali w latach 90 po to, żeby dziś Prezydent mógł powiedzieć, że jesteśmy 20 gospodarką na świecie. Takich ludzi państwo polskie nie może zostawić samych sobie. Nie mogę się zgodzić na waloryzacje na poziomie 3, 13 czy 20 złotych.” – dodał.
Jeżeli powyższy projekt przełożylibyśmy na realia waloryzacji emerytur i rent, która miała miejsce w marcu bieżącego (2025) roku (chociaż należy mieć świadomość, że pierwsza waloryzacja, do której znajdowałby on zastosowanie, jeżeli doczekałby się swojego wejścia w życie - miałaby miejsce marcu 2026), oznaczałoby to, że - kwota najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej i renty rodzinnej wzrosłaby nie do 1 878,91 zł, a do 1 930,96 zł (czyli podwyżka - w stosunku do obecnie obowiązującej kwoty świadczenia - opiewałaby na 52,05 zł). Im wyższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta socjalna lub renta rodzinna - tym podwyżka (w związku z zastrzeżeniem minimalnej kwoty waloryzacji na poziomie 150 zł) byłaby jednak niższa: w przypadku świadczenia na poziomie 2 700 zł brutto miesięcznie - podwyżka wynosiłaby już tylko 1,50 zł, a w przypadku świadczenia na poziomie 2 800 zł brutto miesięcznie i wyższym - nie miałaby już w ogóle miejsca. Stosunek kwoty emerytury do wysokości podwyżki, jaką można byłoby otrzymać, jeżeli ustawa Karola Nawrockiego obowiązywałaby już w czasie waloryzacji świadczeń w marcu 2025 r., obrazuje poniższa tabela:
Wysokość emerytury od 1 marca 2024 r. | Wysokość emerytury od 1 marca 2025 r. (z uwzględnieniem waloryzacji 5,5%) | Hipotetyczna wysokość emerytury z od 1 marca 2025 r. (z uwzględnieniem podwyżki o min. 150 zł) | Różnica |
|---|---|---|---|
1 780,96 zł | 1 878,91 zł | 1 930,96 zł | 52,05 zł |
1 800 zł | 1 899 zł | 1 950 zł | 51 zł |
1 900 zł | 2 004,50 zł | 2 050 zł | 45,50 zł |
2 000 zł | 2 110 zł | 2 150 zł | 40 zł |
2 100 zł | 2 215,50 zł | 2 250 zł | 34,50 zł |
2 200 zł | 2 321 zł | 2 350 zł | 29 zł |
2 300 zł | 2 426,50 zł | 2 450 zł | 23,50 zł |
2 400 zł | 2 532 zł | 2 550 zł | 18 zł |
2 500 zł | 2 637,50 zł | 2 650 zł | 12,50 zł |
2 600 zł | 2 743 zł | 2 750 zł | 7 zł |
2 700 zł | 2 848,50 zł | 2 850 zł | 1,50 zł |
2 800 zł | 2 954 zł | 2 950 zł | - |
2 900 zł | 3 059,50 zł | 3 050 zł | - |
Jeżeli natomiast - projekt ustawy „Godna emerytura” autorstwa Karola Nawrockiego - odnieść by do przyszłorocznej waloryzacji emerytur i rent, która będzie miała miejsce w marcu 2026 r. - oznaczałoby to, że prognozowana (na dzień dzisiejszy) kwota najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej i renty rodzinnej wzrosłaby nie do 1 970,98 zł3, a do 2 028,91 zł (czyli podwyżka - w stosunku o obecnie obowiązującej kwoty świadczenia - opiewałaby nie na 92,07 zł, a na zagwarantowane przez prezydenta 150 zł).
Warto, żeby emeryci i renciści (zwłaszcza ci otrzymujący najniższe świadczenia emerytalno-rentowe) - jako beneficjenci świadczeń, których dotyczy nowa inicjatywa ustawodawca Prezydenta Karola Nawrockiego - mieli jej świadomość, ponieważ może to wpłynąć na wysokość otrzymywanych przez nich emerytur i rent. Beneficjenci świadczeń emerytalno-rentowych na poziomie wyższym niż minimalny - mogą jednak poczuć się ową „godną waloryzacją emerytur” rozczarowani, ze względu na znikomą różnicę (lub całkowity brak różnicy) w wysokości ich świadczenia, jeżeli nowe przepisy dotyczące minimalnego podwyższenia emerytur i rent, weszłyby w życie i znalazły zastosowanie w ramach waloryzacji, która będzie przeprowadzana w marcu 2026 r.
Projekt ustawy „Godna emerytura”, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych - jak dokładnie zostały sformułowane zapisy, które mają zapewnić podwyżkę emerytur i rent?
Przedstawiony przez Prezydenta projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1956) w swoim art. 1 przewiduje dodanie rozdziału 2a do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu:
„Rozdział 2a
Kwota minimalnego podwyższenia świadczeń
Art. 94a. 1. W przypadku gdy kwota podwyższenia emerytury lub renty ustalona w wyniku waloryzacji, o której mowa w art. 88, jest niższa od kwoty minimalnego podwyższenia, kwotę podwyższenia świadczenia uzupełnia się do kwoty minimalnego podwyższenia.
2. Kwota minimalnego podwyższenia wynosi 150 zł i podlega corocznie waloryzacji od dnia 1 marca.
3. Waloryzacja, o której mowa w ust. 2, polega na pomnożeniu kwoty minimalnego podwyższenia obowiązującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji określony w art. 89. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kwota minimalnego podwyższenia nie może ulec obniżeniu.
4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do świadczenia niższego od kwoty najniższego świadczenia, do którego nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia, o której mowa w art. 85.
5. W przypadku gdy kwota podwyższenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i renty inwalidzkiej III grupy ustalona w wyniku waloryzacji, o której mowa w art. 88, jest niższa od 75% kwoty minimalnego podwyższenia, kwotę podwyższenia renty uzupełnia się do 75% kwoty minimalnego podwyższenia.
6. W przypadku gdy kwota podwyższenia emerytury częściowej ustalona w wyniku waloryzacji, o której mowa w art. 88, jest niższa od 50% kwoty minimalnego podwyższenia, kwotę podwyższenia emerytury częściowej uzupełnia się do 50% kwoty minimalnego podwyższenia.
7. Kwota uzupełnienia podwyższenia świadczenia do kwoty minimalnego podwyższenia, o której mowa w ust. 1, 5 i 6, jest ustalana corocznie w marcu na okres 12 miesięcy i nie jest wliczana do wysokości świadczenia, od której dokonuje się waloryzacji, o której mowa w art. 88. Ustaloną kwotę uzupełnienia podwyższenia świadczenia zaokrągla się w górę do pełnego złotego.
8. Jeżeli emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje łącznie z okresową emeryturą kapitałową, a suma podwyższenia świadczeń ustalona w wyniku waloryzacji, o której mowa w art. 88, jest niższa od kwoty minimalnego podwyższenia, podwyższenie świadczeń do kwoty minimalnego podwyższenia ustala się proporcjonalnie do wysokości tych świadczeń.
9. Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji, należną od terminu waloryzacji kwotę minimalnego podwyższenia.”
Nie tylko coroczna waloryzacja kwoty minimalnego podwyższenia emerytur i rent, ale również - co trzeci rok, ewaluacja wskaźnika przez Radę Ministrów (w odniesieniu do aktualnych kosztów życia)
Celem zagwarantowania emerytom i rencistom prawa do godnej podwyżki świadczeń, w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który został podpisany przez Prezydenta w dniu 3 listopada br. - Karol Nawrocki przewidział również obowiązek dla rządu, dokonywania nie rzadziej niż raz na 3 lata (a po raz pierwszy - nie później niż do dnia 31 maja 2028 r.) cyklicznego przeglądu funkcjonowania rozwiązań dotyczących kwoty minimalnego podwyższenia świadczeń, w tym wysokości kwoty minimalnego podwyższenia. W wyniku powyższego przeglądu - Rada Ministrów, zobowiązana będzie do przedłożenia Sejmowi informacji o skutkach obowiązywania tych rozwiązań, na podstawie której - będą podejmowane decyzje co do dostosowania kwoty minimalnej waloryzacji świadczeń do aktualnego wzrostu kosztów życia.
Gwarantowana kwota minimalnego podwyższenia nie tylko emerytów i rencistów, którzy otrzymują świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania dotyczące gwarantowanej kwoty minimalnego podwyższenia (o co najmniej 150 zł w marcu 2026 r., a w następnych latach - o odpowiednio zwaloryzowaną kwotę), miałyby znajdować odpowiednie zastosowanie również do:
- emerytury rolniczej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty rodzinnej oraz emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin,
- emerytury wojskowej, wojskowej renty inwalidzkiej i wojskowej renty rodzinnej,
- emerytury policyjnej, policyjnej renty inwalidzkiej, policyjnej renty rodzinnej,
- renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej i renty rodzinnej, przysługujących na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- renty socjalnej,
- świadczenia przedemerytalnego i zasiłku przedemerytalnego,
- okresowej emerytury kapitałowej,
- emerytury pomostowej,
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego oraz
- okresowej emerytury rolniczej.
Prezydent Karol Nawrocki przewidział jednak również wyłączenia i odstępstwa od ogólnej zasady podwyżki świadczeń - nie wszystkie emerytury i renty zostaną objęte gwarantowaną kwotą minimalnego podwyższenia
W projekcie przyjęto zasadę, że gwarancją otrzymania minimalnej kwoty podwyższenia świadczenia (która w pierwszym roku obowiązywania ustawy została ustalona na poziomie 150 zł) - nie są objęte świadczenia niższe od kwoty najniższej gwarantowanej emerytury i renty, do których nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia, o której mowa w art. 85 ustawy FUS.
Projekt wprowadza również zasadę, że w przypadku gdy kwota podwyższenia:
- renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i renty inwalidzkiej III grupy, ustalona w wyniku waloryzacji, byłaby niższa od 75% kwoty minimalnego podwyższenia - kwotę podwyższenia renty uzupełnia się do 75% kwoty minimalnego podwyższenia,
- emerytury częściowej, ustalona w wyniku waloryzacji, byłaby niższa od 50% kwoty minimalnego podwyższenia - kwotę podwyższenia emerytury częściowej uzupełnia się do 50% kwoty minimalnego podwyższenia.
W projekcie uregulowano także sposób ustalania wysokości kwoty minimalnego podwyższenia, jeżeli emerytura z FUS przysługuje łącznie z okresową emeryturą kapitałową, a suma podwyższenia świadczeń w wyniku waloryzacji byłaby niższa od kwoty minimalnego podwyższenia. W takim przypadku - podwyższenie świadczeń do kwoty minimalnego podwyższenia ustalane będzie proporcjonalnie do wysokości tych świadczeń.
Są to odstępstwa od ogólnej zasady, że minimalna kwota podwyższenia emerytury lub renty w wyniku corocznej waloryzacji, nie może być niższa od kwoty minimalnego podwyższenia, która na rok 2026 została ustalona w projekcie na poziomie 150 zł.
„Godna emerytura” Prezydenta Karola Nawrockiego, czyli projekt ustawy, który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych z poparciem Głównej Inspekcji Pracy
W ramach opiniowania projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1956), który ma zagwarantować każdemu seniorowi świadczenie na poziomie co najmniej 2 tysięcy złotych - zdanie na jego temat zajęła już Główna Inspekcja Pracy. W piśmie z dnia 21 listopada 2025 r., nie zgłosiła ona do niego żadnych uwag.
„Godna emerytura” Prezydenta Karola Nawrockiego, czyli co najmniej 2 tysiące złotych (a 150 zł podwyżki) dla każdego seniora w ramach waloryzacji emerytur i rent w marcu 2026 r. - kiedy można spodziewać się wejścia przepisów w życie?
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (określany przez Kancelarię Prezydenta - projektem ustawy „Godna emerytura”), w dniu 3 listopada 2025 r. został podpisany przez Prezydenta Karola Nawrockiego podczas jego wizyty w Sochaczewie, a już następnego dnia, tj. 4 listopada br. - wniesiony przez niego do Sejmu (gdzie został on od razu skierowany do opinii sejmowego Biura Legislacyjnego oraz do konsultacji społecznych). W ramach konsultacji społecznych projektu, które potrwają do 5 grudnia 2025 r., każdy może zgłosić do niego swoje uwagi, wypełniając ankietę (dot. projektu nr RPW/36763/2025) dostępną pod adresem: LINK. Na dzień dzisiejszy, nie został jeszcze wyznaczony termin posiedzenia Sejmu, podczas którego odbędzie się I czytanie projektu.
Zgodnie z art. 21 ww. projektu - ustawa miałaby wejść w życie z dniem 1 marca 2026 r., a kwota minimalnego podwyższenia świadczeń, którą ma ona zagwarantować - po raz pierwszy, znajdować zastosowanie w ramach waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych dokonywanej w marcu 2026 r. (zgodnie z art. 20 ust. 1 projektu). Należy jednak mieć na względzie, że projekt Prezydenta Karola Nawrockiego czeka jeszcze długa droga przez niemalże cały proces legislacyjny (tj. zarówno przez etap sejmowy, jak i senacki), zanim finalnie trafi on na jego biurko, celem ostatecznego złożenia pod nim swojego podpisu.
Na czym miała polegać druga (rządowa) waloryzacja emerytur i rent, o której wspomniał Prezydent Karol Nawrocki i z jakiego powodu nie została przeprowadzona we wrześniu 2025 r.?
Podczas swojej wizyty w Sochaczewie, Prezydent Karol Nawrocki wspomniał o niezrealizowanej obietnicy wyborczej obecnego rządu dotyczącej zagwarantowania dwukrotnej waloryzacji emerytur i rent w ciągu roku. Na jakich zasadach owa druga waloryzacja miałaby się zatem odbywać i dlaczego nie została przeprowadzona w 2025 r.?
Pod koniec 2024 r. Rada Ministrów zaakceptowała projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dodatkowa waloryzacja) (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA6), który - celem zabezpieczenia w większym stopniu sytuacji finansowej osób starszych i zapewnienia im stabilności finansowej w trakcie roku - zakłada drugą waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych, w przypadku gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do poprzedniego okresu (drugiego półrocza poprzedniego roku) przekroczy 105%. Owa dodatkowa waloryzacja (tzw. interwencyjna/okresowa) miałaby być działaniem mającym na celu ochronę świadczeniobiorców (przede wszystkim emerytów i rencistów pobierających najniższe świadczenia) przed skutkami wysokiego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w trakcie roku.
Miałaby ona być przeprowadzana od 1 września - tak jak zostało już wspomniane - w sytuacji, jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do poprzedniego okresu (drugiego półrocza poprzedniego roku) przekroczyłby 105%. Analogicznie, jak ma to miejsce w przypadku waloryzacji rocznej, która odbywa się 1 marca każdego roku - dodatkowa waloryzacja miałaby przy tym polegać na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej dnia 31 sierpnia danego roku (w którym przeprowadzana jest ta waloryzacja), przez wskaźnik dodatkowej waloryzacji. Waloryzacja wrześniowa miałaby obejmować emerytury i renty przyznane przed terminem tej waloryzacji, a w jej wyniku - kwota świadczenia nie mogłaby ulec obniżeniu.
Wskaźnikiem dodatkowej waloryzacji miałby być wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku (pod warunkiem jego przekroczenia ponad 105%) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku.
Należy jednak pokreślić, że druga (tzw. wrześniowa) waloryzacja nie miałaby stanowić dodatkowej podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych, a być tylko przyspieszoną wypłatą części podwyżki, która wynika ze wskaźnika waloryzacji z marca następnego roku, opartego na rocznym wskaźniku inflacji z roku poprzedniego, ze względu na wyższą niż 5% inflację w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku. Czyli - wyższe świadczenia we wrześniu, miałyby być wypłacane niejako na poczet przyszłorocznej, standardowej (marcowej) waloryzacji świadczeń.
Na chwilę obecną - projekt ten nie został jeszcze skierowany przez Radę Ministrów do Sejmu, gdyż Premier zapowiedział, że uczyniłby to wówczas (tj. nadał projektowi dalszy bieg w ramach procesu legislacyjnego), jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. przekroczyłby 105%. Tak się jednak nie stało, ponieważ zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 15 lipca br. - wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. w stosunku do pierwszego półrocza 2024 r. wyniósł - 104,5% (wzrost cen o 4,5%)4, a zatem nie przekroczył założonego 105%. Można więc przypuszczać, że - tym bardziej - wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. nie przekroczył 105% w stosunku do drugiego półrocza 2024 r. (gdyż o ten dokładnie stosunek - w odniesieniu do drugiego, a nie pierwszego półrocza 2024 r. - chodzi w projekcie). Tym samym - prace nad rządowym projektem zakładającym dodatkową waloryzację emerytur „utknęły” w martwym punkcie, a druga waloryzacja emerytur i rent w 2025 r. nie została przeprowadzona.
Należy również podkreślić, że nawet jeżeli doszłoby do przekroczenia progu 105 (zgodnie z projektowanym art. 89a ust. i 5 ustawy FUS) - nie ma 100 proc. gwarancji, że rząd - pomimo zapowiedzi - ostatecznie zdecydowałby się na jej przeprowadzenie. Z wypowiedzi ekspertów zaprezentowanych podczas Forum Ekonomicznego w Sopocie wynika, że nawet niewielki wzrost wydatków emerytalnych (o zaledwie 0,5 punku procentowego) - mógłby bowiem negatywnie wpłynąć na poziom deficytu publicznego. Pocieszający dla emerytów i rencistów może być jednak fakt, iż przewidziana w projekcie rządowym dodatkowa waloryzacja - jest zupełnie niezależna od obietnicy podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych, złożonej przez Prezydenta Karola Nawrockiego, która jest teraz realizowana w złożonym przez niego, do Sejmu, projekcie. Pozostaje jednak pytanie, czy ostatecznie doczeka się ona swojego wejścia w życie, czy też - podzieli losy projektu rządowego.
1 Od 1 marca 2024 r. obowiązywała bowiem kwota 1 780,96 zł podstawie pkt 1 lit. a) komunikatu Prezesa ZUS z dnia 14.02.2024 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2024 r., poz. 133)
2 Od 1 marca 2024 r. obowiązywała bowiem kwota 1 335,72 zł podstawie pkt 1 lit. b) komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2024 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2024 r., poz. 133)
3 Ponieważ - zgodnie z propozycją Rady Ministrów z 12 czerwca 2025 r. - wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. wyniesie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w roku 2025, w następstwie czego – emerytury i renty wzrosną o co najmniej 4,9%. Należy jednak mieć na względzie, że - na ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. – będą mieć wpływ ostateczne dane dotyczące średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, które zostaną podane przez Prezesa GUS na początku 2026 r.
4 Komunikat Prezesa GUS z dnia 15.07.2025 r. w sprawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r.
Podstawa prawna:
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (znak w sejmowym wykazie projektów ustaw, którym nie został jeszcze nadany numer druku: RPW/36763/2025, a następnie druk sejmowy nr 1956)
- Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 1122)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31.07.2025 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. (Dz.U. z 2025 r., poz. 1048)
- Komunikat Prezesa ZUS z dnia 18.02.2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2025 r., poz. 152)
- Komunikat Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.02.2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (M.P. z 2025 r., poz. 129)
fot. Przemysław Keler/KPRP