Za pośrednictwem trzech serwisów działających obecnie w polskim internecie osoby prywatne mogą udzielać sobie pożyczek w wysokości od 50 zł do 100 tys. zł. W żadnym przypadku zainteresowani nie muszą (tak jak przyjęto w tradycyjnym obrocie prawnym) pokonywać niekiedy nawet setek kilometrów, by spotkać się, spisać umowę pożyczki i parafować ją swoim nazwiskiem.
Kilka umów na większe kwoty
Do zawarcia umowy pożyczki na odległość nie trzeba wykorzystywać również kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
- Umowy pożyczek zawierane w systemach social lending są traktowane zgodnie z przepisami prawa tak samo jak pożyczki zawarte ustnie. W ramach systemu Kokos.pl umożliwiamy zawieranie jednostkowych umów pożyczki pomiędzy jednym inwestorem i jednym pożyczkobiorcą na maksymalnie 500 zł. Tak więc osoba chcąca pożyczyć np. 1000 zł, zawiera 10 umów pożyczki po 100 zł z 10 inwestorami lub 5 umów po 200 zł z pięcioma (minimalnie 50 zł od jednego pożyczkodawcy). Taki tryb zawarcia umowy pożyczki, w zakresie ewentualnego dochodzenia w sądzie, byłby traktowany jak zawarty ustnie - wyjaśnia Sebastian Wojdył, pomysłodawca i kierownik zespołu Kokos.pl. Podobne zasady obowiązują i w Finansowo.pl.
- Pożyczki zawierane w naszym systemie są prawnie wiążące, choć nie są zawierane w formie papierowej. W przypadku niespłacenia zobowiązania jesteśmy w stanie udostępnić odpowiednim organom państwowym logi elektroniczne transakcji prowadzonych w ramach naszego systemu - podkreśla Albert Tomaszewski z Finansowo.pl.
Do 29 proc. zysku
Udzielanie pożyczek podlega w Polsce regulacjom ustawy Kodeks cywilny. Mimo iż ustawodawca nie przewidział dla umowy pożyczki szczególnej formy, to zgodnie z art. 720 par. 2 k.c. istnieje obowiązek potwierdzenia umowy pożyczki na piśmie jedynie w sytuacji, gdy jej wartość przekracza 500 zł. Należy pamiętać, że forma pisemna umowy zastrzeżona jest wyłącznie dla celów dowodowych. Może więc zostać zawarta w dowolnej formie, również ustnie, jednak niedochowanie zwykłej formy pisemnej może spowodować istotne ograniczenia w momencie, gdybyśmy udzielili pożyczki osobie, która nie będzie chciała ich oddać lub będzie zwlekać ze spłatą kolejnej raty.
- Przedsiębiorca udostępniający platformę internetową nie jest stroną umowy pożyczki. Problem dowodowy wynikający z cytowanych przepisów kodeksu cywilnego nie powstanie w przypadku serwisu Kokos. pl oraz Finansowo.pl. Serwisy te dopuszczają pożyczkę od jednej osoby w wysokości maksymalnie 500 zł. Inaczej jest w monetto.pl. Tam możliwość skutecznego dochodzenia zwrotu pożyczki przewyższającej 500 zł będzie uzależniona od tego, czy w dokumentach sporządzonych na piśmie lub dokumentach elektronicznych powstałych na podstawie art. 7 prawa bankowego dostatecznie uprawdopodobnione zostanie zawarcie umowy pożyczki - tłumaczy Barbara Łyszczarz z Europejskiego Kolegium Doktoranckiego Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Z uwagi na to, że umowy w serwisach social lending są zawierane między osobami fizycznymi, nie stosuje się do nich postanowień ustawy o kredycie konsumenckim (nazywanej ustawą antylichwiarską), a jedynie ogólne postanowienia kodeksu cywilnego. Dlatego określany w umowach maksymalny poziom wynagrodzenia za udzielenie pożyczki (zysk pożyczkodawcy) może być nie większy niż czterokrotność stopy lombardowej, czyli góra 29 proc. w skali roku.
Trzeba zapłacić podatek
Zaciągając pożyczkę przez internet, trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych i złożyć w urzędzie skarbowym odpowiednią deklarację podatkową. Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych na pożyczkobiorcy ciąży obowiązek zapłaty 2-proc. podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek ten, podobnie jak i złożenie deklaracji w ciągu 14 dni, pojawia się dopiero po przekroczeniu progów wymienionych w ustawie. Dotyczy zatem osób, które uzyskają pożyczki przekraczające 5 tys. zł od jednego pożyczkodawcy w ciągu trzech kolejnych lat lub 25 tys. zł od wielu pożyczkodawców. Z podatku są zwolnione osoby pożyczające pieniądze najbliższej rodzinie (niezależnie od kwoty), jeżeli w ciągu trzech lat pożyczymy nie więcej niż 5 tys. zł od jednej osoby lub 25 tys. od wielu osób.
Podatek dochodowy od osób fizycznych będą musiały zapłacić również osoby udzielające pożyczek. Dla pożyczkodawcy dochodem będą jednak tylko i wyłącznie otrzymane w roku podatkowym odsetki od pożyczek (a nie spłata nominału samej pożyczki). Łączna kwota spłacanych odsetek jest obciążona 19-proc. podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
JAK POŻYCZAĆ PIENIĄDZE PRZEZ INTERNET?
KOKOS.PL
Krok 1. Rejestracja - Podanie danych osobowych i kontaktowych wraz z udzieleniem zgody na sprawdzenie wiarygodności kredytowej.
Krok 2. Weryfikacja - System wysyła link do bramki płatniczej, w której zostaje wskazany rachunek, odbiorca przelewu oraz tytuł przelewu. Dane te należy wykorzystać w przelewie na 1 zł, stanowiący opłatę za weryfikację w systemach informacji gospodarczych oraz uwiarygodnienie użytkownika.
Krok 3. Rating - Po wpłaceniu środków (1 zł) system kokos.pl weryfikuje automatycznie użytkownika, nadając mu rating (w pięciostopniowej skali). Jedna gwiazdka upoważnia do założenia aukcji.
Krok 4. Aukcja - Użytkownik zakłada aukcję, wskazując informacje o sobie, swojej wiarygodności, celu pożyczki według własnego uznania. Trwa do 7 dni, w tym czasie inwestorzy, którzy zaufali pożyczkobiorcy, przelewają pieniądze na konto rozliczeniowe.
Krok 5. Po wpłynięciu całej kwoty pożyczki (lub upływie terminu 7 dni i zebraniu min. 50 proc. wnioskowanej kwoty pożyczki) system przekazuje inwestorom i pożyczkobiorcy elektroniczne wersje umowy oraz pozyskane środki finansowe na zweryfikowany rachunek bankowy pożyczkobiorcy. Gdyby nikt nie zaufał pożyczkobiorcy (lub zebrana kwota byłaby mniejsza niż 50 proc. od wnioskowanej), pożyczkobiorca może ponownie założyć aukcje.
FINANSOWO.PL
Krok 1. Rejestracja - Podanie danych osobowych i kontaktowych.
Krok 2. Weryfikacja - Przelew bankowy o wartości 1zł pozwala zweryfikować imię, nazwisko i adres użytkownika. Użytkownik otrzymuje również sms z kodem, który musi wpisać w serwisie Finansowo.pl - dzięki temu następuje weryfikacja numeru telefonu.
Krok 3. Znajomi - W Finansowo.pl można pożyczać pieniądze tylko użytkownikom, których mamy na liście znajomych. Po zarejestrowaniu należy zatem zaprosić znajomych do serwisu lub odszukać ich w bazie użytkowników i dodać do listy kontaktów.
Krok 4. Aukcja - Użytkownik wystawia aukcję z informacją o celu pożyczki i oprocentowaniu. Informację o aukcji otrzymują wszyscy znajomi użytkownika (przez SMS i e-mail).
Krok 5. Finalizacja - Pożyczkodawcy biorą udział w aukcji, pożyczkobiorca finalizuje aukcję. W momencie finalizacji wysyłana jest informacja do pożyczkodawców (SMS, e-mail). Pożyczkodawcy są zobowiązani do przelania pieniędzy bezpośrednio na konto pożyczkobiorcy. Po otrzymaniu pieniędzy pożyczkobiorca wystawia komentarze pożyczkodawcom.
Krok 6. Spłata - Pożyczkobiorca spłaca pożyczkę bezpośrednio na konta pożyczkodawców. Finansowo.pl wysyła przypomnienie o spłacie na tydzień przed upływem terminu i w dniu spłaty. Po otrzymaniu pieniędzy pożyczkodawcy wystawiają komentarze pożyczkobiorcy.
MONETTO.PL
Krok 1. Rejestracja - upoważnia do zostania biernym obserwatorem serwisu (użytkownik widzi aukcje, widzi treści tworzone w serwisie, może występować na forum itd.), ale nie upoważnia do zaciągania i udzielania pożyczek.
Krok 2. Zarejestrowany użytkownik musi wybrać jeden z dwóch profili: pożyczkobiorcy lub pożyczkodawcy i poddać się odpowiedniej procedurze weryfikacji.
Krok 3. Ankieta scoringowa - użytkownik podaje dane osobowe, dane dotyczące zatrudnienia, dane dotyczące dochodu; na tej podstawie system scoringowy automatycznie klasyfikuje użytkownika do konkretnego segmentu (lub odrzuca wniosek, jeśli nie spełnia on minimalnych wymagań).
Krok 4. Weryfikacja:
a) tożsamości na podstawie kserokopii dowodu osobistego oraz przelewu weryfikacyjnego na konto rozliczeniowe Monetto.pl (użytkownik przelewa 9 zł ze swojego konta osobistego, co jest potwierdzeniem jego tożsamości - kwota zwracana w formie odliczenia od prowizji.
b) sytuacji finansowej - kserokopia dokumentów finansowych, sprawdzenie przez InfoMonitor, Biuro Informacji Gospodarczej, w bazach danych BIK, Związku Banków Polskich, Krajowym Rejestrze Dłużników.
Krok 5. Aukcja - użytkownik wypełnia wniosek o pożyczkę dostępny na serwisie (może ją jednocześnie ubezpieczyć), następnie publikuje ofertę pożyczki. Pożyczkodawcy składają oferty, a po zakończeniu aukcji środki przelewane są na konto pożyczkobiorcy.
Krok 6. Spłata - w cyklu comiesięcznym. Niezbędne jest posiadanie odpowiedniej sumy środków na swoim subkoncie na Monetto.pl w celu dokonania automatycznej płatności raty.
Łukasz Banach twórca Monetto.pl: - Osoba pożyczająca innym pieniądze w sieci, może na tym zarobić nawet 29 proc. rocznie
ADAM MAKOSZ
adam.makosz@infor.pl