Korzystna jest też sytuacja prawna osób, które kupiły na licytacji rzecz wcześniej zgubioną lub skradzioną.
- W normalnych warunkach, jeżeli taka rzecz zostaje zbyta, nabywca może uzyskać własność dopiero po upływie trzyletniego terminu od jej utraty przez poprzedniego właściciela - mówi Piotr Trębicki, radca prawny w Kancelarii Gessel w Warszawie. Ograniczenie to nie dotyczy rzeczy ruchomych nabytych na urzędowej licytacji publicznej oraz w toku postępowania egzekucyjnego - dodaje prawnik.
Od komornika możemy zatem skutecznie kupić na przykład skradziony wcześniej samochód czy nawet dzieło sztuki i nie musimy obawiać się, że rzecz zostanie nam odebrana. Licytacja kończy zatem spory, czyja jest dana rzecz. Do komorniczego przetargu nie trafi jednak biżuteria. Wyroby ze złota i platyny z wyjątkiem przedmiotów użytkowych komornik sprzedaje jubilerowi.
Gdzie licytacja
Egzekucję z niemal wszystkich przedmiotów należących do dłużnika, oprócz nieruchomości, które sprzedawane są w nieco innym trybie, przeprowadza komornik sądu, w którego okręgu znajdują się rzeczy. Wierzyciel może jednak wybrać innego komornika. Ogłoszenia o licytacji widnieją na tablicach prowadzonych przez wydział administracyjny każdego sądu rejonowego.
- Dodatkowo obwieszczenia zamieszczane są niekiedy przez komornika z danego okręgu na jego stronie internetowej - mówi Jacek Bohdanowicz, komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Olsztynie.
Komornik zawiadamia dłużnika o terminie i miejscu przetargu najpóźniej trzy dni przed licytacją.
REKOMENDACJA GP
Ciekawe obwieszczenie o licytacji ruchomości może pojawić się każdego dnia. Aby na bieżąco śledzić sytuację, powinno się często przeglądać strony internetowe komorników z pobliskich okręgów i zaglądać do sądu przynajmniej raz w tygodniu.
Ile zapłacimy
Wartość licytowanej ruchomości oznaczana jest przez komornika. Wyjątkiem są przedmioty o wartości historycznej lub artystycznej, a także rzeczy wykonane ze złota lub platyny, których oszacowania dokonuje biegły. Podobnie oszacowania dokona biegły, gdy wierzyciel lub dłużnik uważają, że wartość przedmiotu jest wyższa. Cena wywoławcza ruchomości w pierwszej licytacji wynosi 3/4 oszacowanej wartości.
Jeżeli jednak rzecz nie zostanie sprzedana w pierwszym terminie, może być sprzedana w drugiej licytacji. Tym razem cena wywoławcza wyniesie tylko połowę wartości szacunkowej i jest to najniższa cena, za którą można nabyć od komornika ruchomość.
Licytacji podlegają najczęściej rzeczy używane, gdyż rzeczy mogące stanowić przedmiot obrotu handlowego, a więc nie używane, komornik może sprzedać przedsiębiorcy zajmującemu się ich obrotem po cenie hurtowej lub po cenie o 25 proc. niższej od wartości szacunkowej ruchomości.
REKOMENDACJA GP
Kupując rzecz na licytacji, należy dokładnie sprawdzić, jak bardzo jest zużyta. Często zdarza się bowiem, że choć cena wydaje się atrakcyjna, licytacji podlegają przedmioty bardziej zużyte, niż moglibyśmy sądzić, biorąc pod uwagę rok ich produkcji. Zdarza się, że dłużnicy, licząc się z nieuniknioną egzekucją majątku, kupują przedmioty na kredyt, eksploatując je następnie ponad przeciętną miarę, nie dbając przy tym o ich konserwacje.
Jak przebiega licytacja
Zajęte ruchomości komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej. Przetarg odbywa się ustnie i może wziąć w nim udział każdy zainteresowany, z wyjątkiem dłużnika, komornika, ich małżonków, dzieci, rodziców i rodzeństwa oraz osób obecnych na licytacji w charakterze urzędowym.
- Podobne ograniczenie dotyczy licytanta, który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji - mówi Andrzej Kulągowski, prezes Krajowej Rady Komorniczej.
Natomiast rzeczy, których sprzedaż wymaga zezwolenia, komornik może sprzedać wyłącznie przedsiębiorstwu posiadającemu takie zezwolenie lub też za jego pośrednictwem.
Komornik wyczytuje cenę wywoławczą sprzedawanej rzeczy i czeka na kolejne propozycje licytantów. Cena zaofiarowana przez jednego licytanta przestaje wiązać, gdy zostanie przebita propozycją innego licytanta. Komornik udziela przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę, jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień nikt więcej nie zaoferował. Następnie komornik zamyka przetarg i wymienia licytanta, który nabywa rzecz.
REKOMENDACJA GP
Podbijając cenę pralki, lodówki lub samochodu warto zastanowić się, czy kupno ich po kilku przebiciach nadal jest opłacalne. W pewnym momencie może okazać się bowiem, że kupujemy rzecz za kwotę, za jaką moglibyśmy nabyć ją od innego sprzedawcy w ramach zwykłej transakcji sprzedaży.
Licytacje komornicze
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Czym jest przybicie
Po zamknięciu przetargu komornik udziela przybicia osobie, która zaoferowała najwyższą ceną, a więc wygrała licytację. W momencie przybicia następuje też sprzedaż ruchomości. Do nabywcy należą wówczas także wszelkie pożytki z ruchomości.
- Takim pożytkiem może być na przykład czynsz najmu maszyny budowlanej czy wynagrodzenie za kserokopie wykonywane z użyciem wylicytowanej kserokopiarki - mówi Piotr Trębacki.
Po udzieleniu przybicia nabywca powinien natychmiast zapłacić cenę nabycia. Jeśli jednak cena ta jest wyższa niż 500 zł, nabywca może złożyć jedynie 1/5 ceny, nie mniej jednak niż 500 zł. Reszta sumy powinna być uiszczona do godziny 12 dnia następnego. Kupujący, który do tego terminu nie uiści ceny w całości lub części, traci prawa wynikające z przybicia. Komornik może wówczas wznowić przetarg tych samych ruchomości, rozpoczynając od ceny wywołania. Opieszały nabywca nie może jednak nadal uczestniczyć w licytacji, a komornik ściągnie od niego sumę odpowiadającą 1/10 części sumy nabycia, do której będzie zaliczona kwota wpłacona przez nabywcę. Natomiast po zapłaceniu całej ceny i uprawomocnieniu się przybicia nabywca staje się właścicielem nabytych ruchomości.
REKOMENDACJA GP
Należy liczyć się z możliwością zaskarżania przez wierzyciela lub dłużnika udzielenia przybicia. Może ono dotyczyć naruszenia przepisów o publicznym charakterze licytacji, o najniższej cenie nabycia i o wyłączeniu od udziału w przetargu. Jeżeli w ciągu dwóch tygodni skarga nie zostanie rozstrzygnięta, nabywca może zrzec się nabycia rzeczy i odebrać zapłaconą sumę, a licytacja będzie uznana za niedoszłą do skutku.
Zasady drugiej licytacji
Jeżeli licytacja nie doszła do skutku, wierzyciel może w ciągu dwóch tygodni od otrzymania od komornika zawiadomienia o tym żądać wyznaczenia drugiej licytacji lub przejąć na własność rzeczy wystawione na sprzedaż albo niektóre z nich. Jednak przejęcie nie może nastąpić po cenie niższej od ceny wywołania. W razie niezgłoszenia w terminie wniosku o wyznaczenie drugiej licytacji lub oświadczenia o przejęciu ruchomości na własność komornik umorzy postępowanie co do niesprzedanych ruchomości. Jeżeli spomiędzy kilku wierzycieli jedni żądają licytacji, a inni przejęcia ruchomości na własność, wyznaczona będzie druga licytacja. Jeżeli druga licytacja nie dojdzie do skutku, wierzycielowi w ciągu dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia komornika przysługuje prawo przejęcia ruchomości na własność za cenę nie niższą od ceny wywołania. Jeżeli wierzyciel nie skorzysta z prawa przejęcia ruchomości na własność, komornik umorzy postępowanie co do rzeczy niesprzedanej lub nieprzejętej na własność.
REKOMENDACJA GP
Na drugiej licytacji możemy kupić rzecz po bardzo atrakcyjnej cenie. Jednak przyczyną tego, że przedmiot nie został nabyty w pierwszej licytacji, może być jego znaczne zużycie. Warto więc starannie obejrzeć ruchomość, którą zamierzamy kupić.
Nabycie rzeczy
Po uprawomocnieniu się przybicia i zapłaceniu całej ceny nabywca staje się właścicielem nabytych ruchomości. Osoba, która nabywa rzecz, staje się jej właścicielem i powinna ją natychmiast odebrać.
- Jest to nabycie pierwotne, bez żadnych obciążeń - mówi dr Agnieszka Łuszpak-Zając, radca prawny i partner w kancelarii Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy. Przeciwko nabywcy nie można podnosić zarzutów co do ważności nabycia - dodaje prawnik.
- Nabywcy nie wiążą jakiekolwiek umowy dotyczące nabywanej rzeczy, na przykład najmu, użyczenia itp. - mówi Piotr Trębacki.
- Jeżeli jako uczestnik licytacji miałabym nabyć samochód, którym być może ktoś inny może jeździć, bo np. były właściciel zawarł umowę najmu tego samochodu na rzecz taksówkarza, to nie byłoby chętnych do nabywania rzeczy licytowanych dłużników - wyjaśnia dr Agnieszka Łuszpak-Zając.
Są jednak minusy kupna rzeczy z komorniczej licytacji.
- W wypadku gdy rzeczy sprzedawane były pod dozorem dłużnika lub osoby trzeciej i podmiot ten odmawia wydania rzeczy, nabywca będzie musiał skorzystać z pomocy komornika, który rzeczy odbierze dłużnikowi - ostrzega dr Agnieszka Łuszpak-Zając.
REKOMENDACJA GP
W przypadku nabycia rzeczy z licytacji komorniczej zagrożeniem jest przede wszystkim brak rękojmi za wady rzeczy sprzedanej oraz brak odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową. Nie ma tu bowiem zastosowania ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. W wypadku gdy po zakupie rzeczy ujawnią się więc wady fizyczne wynikające z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej, kupujący nie będzie miał żadnych związanych z tym uprawnień.
Przykładowa różnica wyceny (w zł)
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Daria stoja
katarzyna Wójcik-adamska
gp@infor.pl