Darowizn, które przedsiębiorca przekaże ze środków uzyskanych z prowadzonej działalności gospodarczej, nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Podobnie kosztem nie będzie zapłacony podatek od spadków i darowizn.
Należy pamiętać jednak, że darowizny można odliczyć od dochodu, ale tylko w granicach ustawowych.
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) uznaje, że do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć ani darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, ani podatku od spadków i darowizn. Nie jest jednak tak, że udzielone darowizny nie będą wcale wpływały na wysokość płaconego podatku. Darowizny w zakresie określonym przez przepisy ustawy o PIT mogą być odliczone od uzyskanego przez przedsiębiorcę dochodu. Należy też przypomnieć, że ustawa określa, iż jej przepisów nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
Możemy nie zaliczyć, a odliczyć
Przedsiębiorca prowadzący działalność może w trakcie roku odliczać wpłacone kwoty darowizn. Muszą jednak być one odliczane według ogólnie obowiązujących reguł określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawową sprawą jest limit odliczenia, który przysługuje dokonującym darowizny. Został on określony w wysokości dokonanej darowizny, ale nie więcej niż kwota stanowiąca 6 proc. dochodu. Jest to warunek i zarazem górny limit odliczenia. Oprócz tego należy spełnić dodatkowe warunki. Przede wszystkim musi być odpowiedni cel darowizny. Odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, realizującym te cele oraz na cele kultu religijnego. Ponadto muszą być odpowiednio udokumentowane.
Oznacza to, że pomimo niezaliczenia darowizn do kosztów uzyskania przychodów istnieje możliwość częściowego zrekompensowania sobie wydatków z tego tytułu. Warto pamiętać o jednej rzeczy. W przypadku otrzymania zwrotu uprzednio odliczonej darowizny, w rocznym zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, jesteśmy obowiązani doliczyć do dochodu lub podatku kwoty uprzednio odliczone.
Jak rozliczyć darowizny w trakcie roku
Jak wspomniałem wcześniej, odliczenie od dochodu darowizny możliwe jest w kwocie darowizny. Nie można jednak odliczyć więcej niż kwota stanowiąca 6 proc. dochodu. Należy pamiętać, że zastrzeżenie to stosuje się zarówno, gdy rozliczamy się z podatku po zakończeniu roku podatkowego, jak i wtedy, gdy wpłacamy zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku.
W składanych deklaracjach na zaliczkę miesięczną na podatek dochodowy PIT-5 w pozycji odliczenia od dochodu musimy wykazać kwotę odpowiadającą darowiźnie, ale nie większą niż 6 proc. dochodu. Oznacza to, że warunek ten musi być spełniony w każdym miesiącu, w którym pobiera się zaliczki na podatek i rozlicza na deklaracji PIT-5. W takim zatem przypadku istnieje niebezpieczeństwo, że możemy zapomnieć, że dochód w danym miesiącu nam się zmniejszył w porównaniu z miesiącem poprzednim, a odliczymy kwotę darowizny w wysokości z miesiąca poprzedniego. Taki przypadek jest częsty w praktyce i nietrudno sobie go wyobrazić.
Wystarczy, że w danym miesiącu będziemy mieli wysokie koszty uzyskania przychodów, a przychód mały i w rezultacie dochód zmniejszy się w porównaniu do poprzedniego miesiąca. Należy więc szczególnie ostrożnie odliczać kwoty darowizn w ciągu roku, mając na uwadze związane z tym pułapki podatkowe.
W jakiej formie może być darowizna
Dokonując darowizny, przedsiębiorca musi mieć świadomość, że może darować nie tylko pieniądze, ale i towary. Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru uwzględniającą należny podatek od towarów i usług. W wyroku WSA w Warszawie z 24 marca 2004 r., III S.A. 2054/02, publikowany onSAiWSA 2005, nr 2, poz. 29 sąd uznał, że wierzytelność może stanowić darowiznę. Sąd uznał, że wierzytelność może być przedmiotem darowizny, ale na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych możliwość dokonania odliczeń od dochodu z tytułu darowizn wynika z art. 26 ust. 1 pkt 9 i ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i musi się wiązać z wydatkiem rzeczywiście pomniejszającym wartość majątku podatnika w danym roku podatkowym.
Dowód poniesienia darowizny
Wysokość darowizny powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Bogdan Świąder