W nowej polsko-niemieckiej umowie została przewidziana możliwość opodatkowania podatkiem u źródła dochodu w wysokości 5 proc. odsetek oraz należności licencyjnych. Poprzednia umowa nie przewidywała możliwości opodatkowania tych należności w państwie, w którym one powstają.
Nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a Niemcami, mimo że ogłoszona w Dzienniku Ustaw 20 stycznia 2005 r., obowiązuje od początku tego roku.
Nowością są m.in. wprowadzone korzystniejsze postanowienia dotyczące szacowania dochodów przedsiębiorstw powiązanych, opisane w art. 9 ust. 2. Znalazł się tam m.in. przepis, dotyczący ustalenia nierynkowych warunków transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Jeżeli władze jednego z państw umawiających się „doszacują” jednemu z podmiotów dochód, który został jednocześnie opodatkowany jako dochód drugiego przedsiębiorstwa, wówczas w tym drugim państwie odpowiednie władze podatkowe dokonają adekwatnej korekty kwoty podatku – podkreślają eksperci z Rödl & Partner Oddział we Wrocławiu.
Opodatkowanie dywidend
W zakresie dotyczącym opodatkowania dywidend w dalszym ciągu mogą one podlegać opodatkowaniu w państwie, w którym siedzibę ma spółka, która je wypłaca. W porównaniu jednakże z poprzednio obowiązującą umową zmienił się wymiar minimalnego udziału procentowego [art. 10 ust. 2 lit. a) umowy], jaki musi posiadać podmiot z umawiającego się państwa w spółce mającej swoją siedzibę na terytorium drugiego umawiającego się państwa, aby być uprawnionym do skorzystania z obniżonej stawki podatku od tychże dochodów. Do skorzystania z 5-proc. stawki podatku w tym drugim umawiającym się państwie uprawnia w obecnym stanie prawnym już 10-proc. udział w spółce, a nie jak do tej pory udział na poziomie 25 proc. Kwestię tę reguluje również dyrektywa Rady Unii Europejskiej 90/435/EEC wraz ze zmianami wprowadzonymi dyrektywą 2003/123/EC. Zgodnie z tymi dyrektywami zyski, które spółka zależna wypłaca swojej spółce dominującej, są zwolnione z podatku potrącanego u źródła dochodu, a miejscem ich opodatkowania jest kraj będący siedzibą spółki dominującej. Dyrektywa ma zastosowanie dla spółek traktowanych przez prawodawstwo krajowe jako osoby prawne. Wobec tego zastosowanie będą miały korzystniejsze dla podatników przepisy dyrektywy zwalniające z konieczności płacenia podatku u źródła. Dyrektywy wprowadzają jednak wyższy poziom procentowy udziału wymaganego dla zastosowania zwolnienia.
W nowej umowie została także przewidziana możliwość opodatkowania podatkiem u źródła w wysokości 5 proc. odsetek (art. 11 ust. 2) oraz należności licencyjnych (art. 12 ust. 2). Poprzednio obowiązująca umowa nie przewidywała takiej możliwości opodatkowania tych należności w państwie, w którym one powstają – podkreślają eksperci z Rödl & Partner Oddział we Wrocławiu.
Opodatkowanie odsetek
W przypadku opodatkowania odsetek został określony wyjątek, kiedy odsetki muszą być opodatkowane w państwie, w którym odbiorca odsetek ma siedzibę lub miejsce zamieszkania. Dzieje się tak, jeżeli odsetki takie są wypłacane:
• rządowi RFN lub rządowi RP,
• z tytułu jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej, zabezpieczonej lub gwarantowanej przez instytucję publiczną promującą eksport,
• w związku ze sprzedażą na kredyt wyposażenia przemysłowego, handlowego lub naukowego,
• w związku ze sprzedażą na kredyt towarów (np. kredyt kupiecki czy odsetki z tytułu rozłożenia na raty) przez jedno przedsiębiorstwo drugiemu przedsiębiorstwu,
• z tytułu jakiejkolwiek pożyczki udzielonej przez bank.
Wspomniane przepisy w zakresie dotyczącym odsetek i należności licencyjnych nie mają zastosowania, jeżeli odbiorca odsetek lub osoba uprawniona do otrzymywania należności licencyjnych, mając miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie, ma zakład w drugim umawiającym się państwie, z którego pochodzą odsetki lub należności licencyjne, i jeżeli roszczenia, dla których zaspokojenia są one płacone, faktycznie należą do tego zakładu. I w tym przypadku dyrektywa Rady Unii Europejskiej nr 2003/49/EC w art. 1 stanowi, że odsetki lub należności licencyjne powstające w państwie członkowskim są zwolnione z wszelkich podatków nałożonych na te płatności w tym państwie przez potrącenie u źródła lub przez naliczenie. Jest tylko jeden warunek: właściciel odsetek lub należności licencyjnych jest spółką innego państwa członkowskiego lub stałym zakładem spółki państwa członkowskiego znajdującym się w innym państwie członkowskim. Dyrektywa ta ma zastosowanie jedynie do spółek podlegających opodatkowaniu polskim podatkiem dochodowym od osób prawnych lub niemieckim Körperschaftsteuer. Jednak przez 8 lat, począwszy od 1 lipca 2005 r., zgodnie z dyrektywą Rady Unii Europejskiej nr 2004/76/EC wprowadzony zostaje okres przejściowy dla Polski na wspomniane stosowanie art. 1 (dotyczącego odsetek lub należności licencyjnych).
Zyski z przeniesienia własności
Do nowych postanowień należą także przepisy dotyczące opodatkowania zysków z przeniesienia własności nieruchomości. Zgodnie z art. 13 ust. 1 nowej umowy są one opodatkowane w państwie, w którym położona jest nieruchomość. W drugim natomiast państwie zyski te zostaną wyłączone z podstawy opodatkowania, z zastrzeżeniem jednak art. 24 pkt 1 lit. d). W tym artykule znalazł się przepis, że RFN zastrzega sobie prawo do wzięcia pod uwagę dochodu i majątku wyłączonego z opodatkowania niemieckiego na podstawie nowej umowy, przy ustalaniu stawki podatku od pozostałego dochodu i majątku.
Takim samym zasadom jak wykazane w artykule 13 ust. 1 podlegać będą zyski z przeniesienia własności akcji, udziałów i innych praw w spółce, której aktywa majątkowe składają się głównie, bezpośrednio lub pośrednio, z majątku nieruchomego, położonego w umawiającym się państwie, lub składają się z praw wchodzących w skład tego majątku nieruchomego. Zgodnie z regulacjami art. 13 ust. 2, zyski te mogą być opodatkowane w tym państwie, w którym są położone składniki majątku nieruchomego – zwracają uwagę specjaliści z Rödl & Partner Oddział we Wrocławiu.
Artykuł 13 ust. 5 nowej umowy wprowadza natomiast istotną zasadę, że zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku, który nie został wymieniony w art. 13 ust. 1-4, podlegają opodatkowaniu tylko w kraju siedziby lub zamieszkania przenoszącego własność.
PRZYKŁAD
Obywatel Niemiec sprzedaje swoje udziały w spółce z o.o. mającej swoją siedzibę w Polsce, której aktywa majątkowe nie składają się głównie, bezpośrednio lub pośrednio, z majątku nieruchomego. W takiej sytuacji transakcja taka podlegać będzie opodatkowaniu w Niemczech według niemieckiego prawa podatkowego.
Pobieranie podatku u źródła
Do 31 czerwca 2013 r. Polska ma prawo, zgodnie z udzielonym okresem przejściowym, do pobierania podatku u źródła. Jeżeli jednak postanowienia umowy są w danym momencie korzystniejsze od tego, co zgodnie z dyrektywą zostało zaimplementowane do polskiej ustawy, to wówczas stosuje się umowę. Strona niemiecka, wobec braku okresu przejściowego, powinna stosować uregulowania mające swoje źródło w dyrektywie Rady.
Od 1 lipca 2013 r. obie strony powinny stosować dyrektywę i powstrzymać się od pobierania podatku u źródła z tytułu należności licencyjnych i odsetek w zakresie przewidzianym postanowieniami dyrektywy.
Krzysztof Tomaszewski