Przedsiębiorca powinien zwiększyć o wartość otrzymanego bonusu przychód z działalności gospodarczej i opodatkować na zasadach, jakie są stosowane do pozostałych przychodów z danego źródła – twierdzą organy podatkowe. W takim przypadku dochód powstanie w momencie wystawienia faktury.
Rozliczanie otrzymywanych bonusów w praktyce sprawia wiele problemów wielu przedsiębiorcom. Do źródłem przychodów zaliczana jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Wymieniono ją w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. nr 14 z 2000 r. poz. 176 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o PIT).
Przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej
Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Uregulowano to w art. 14 ust. 1 ustawy o PIT. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług – podkreślono w wyjaśnieniach Drugiego Urzędu Skarbowego w Koszalinie z 19 stycznia 2006 r., nr ZN-II-2/415-35/05/EL.
Przypomniano również, że przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b), z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Jest to zgodne z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.
WAŻNE
Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
WAŻNE
Za datę powstania przychodu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia (zrealizowanie odpowiedniego poziomu transakcji).
Kwartalne i półroczne bonusy od kontrahentów
Niektóre spółki kapitałowe – jeżeli spełniają określone warunki – na dzień kończący rok obrotowy otrzymują od swoich kontrahentów kwartalne i półroczne bonusy. Spółki w takim przypadku wystawiają kontrahentom faktury na kwoty należnych im bonusów. Problem w tym, że tego rodzaju bonusów nie można jednak powiązać z żadną konkretną dostawą, ponieważ są one udzielane za zrealizowanie określonego poziomu obrotów. Wystawienie przez taką spółkę faktury następuje zwykle już w jej kolejnym roku obrotowym. Także płatności dokonywane przez kontrahentów, związane z przyznaniem wspomnianych bonusów, następują w trakcie kolejnego roku obrotowego spółki.
Ustalenie momentu powstania przychodu
W praktyce więc powstają problemy z rozliczeniem tego rodzaju bonusów, m.in. z ustaleniem momentu powstania przychodu. Warto pamiętać, że przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Sposób ustalenia momentu powstania przychodu określają przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o CIT). Zgodnie z jej art. 12 ust. 1 pkt 1, przychodami, z określonymi zastrzeżeniami, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. W myśl art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Natomiast według art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c i 3d, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym:
• wykonano usługę, zbyto prawo majątkowe lub
• wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
• otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia – w pozostałych przypadkach.
Odstępstwo od tej zasady unormowane zostało w art. 12 ust. 3c i ust. 3d ustawy o CIT.
PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca otrzymał od dostawcy papierosów nagrodę za ekspozycję towaru. Są to papierosy w cenie po 4,30 zł za paczkę. Papierosy te przyjęto do magazynu w celu ich sprzedaży. Ze względu na słaby popyt podatnik ustalił cenę sprzedaży tych papierosów na 3,95 zł za paczkę.
Papierosy w cenie 4,30 zł za paczkę należy traktować jako przychód z działalności gospodarczej w dacie ich otrzymania i opodatkować podatkiem dochodowym. Wysokość tego przychodu określa się zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o PIT. Oznacza to, że wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy trzeba ustalić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku. W konsekwencji podatnik jest zobowiązany zwiększyć o wartość otrzymanej nagrody przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkować na zasadach, jakie znajdują zastosowanie do pozostałych przychodów z tego źródła. Sprzedaż tego towaru spowoduje także powstanie przychodu z działalności gospodarczej (według cen sprzedaży), który pomniejsza się o należny podatek od towarów i usług.
PRZYKŁAD 2
Podatnik w celu uatrakcyjnienia sprzedaży do każdego większego opakowania dodaje mniejsze opakowanie tej samej karmy. Dodawany towar nie zwiększa wartości towaru, cena pozostaje na poziomie opakowania zasadniczego. Zdarzenie takie może być oceniane w kategorii upustu cenowego, przyznawanego z chwilą sprzedaży.
Działanie firmy należy ocenić jako obniżenie ceny i dążenie do zwiększenia ilości sprzedawanych towarów. Wydatki poniesione w celu takiego uatrakcyjnienia sprzedaży pozostają w bezpośrednim związku z przychodami ze sprzedaży. Stanowią więc, zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, koszt uzyskania przychodu (patrz wyjaśnienia Drugiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 25 października 2005 r., nr 1425/033/415/21/05/MB).
Liczy się wystawienie faktury lub rachunku
Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, przychód należny powstaje generalnie w momencie wystawienia faktury. Ustawodawca wyraźnie powiązał powstanie przychodu należnego z momentem wystawienia faktury lub rachunku. W przypadku, gdy: wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe, wykonano usługę lub otrzymano zapłatę przed wystawieniem faktury, to datę powstania przychodu ustala się nie później niż w ostatnim dniu miesiąca, w którym powyższe zdarzenia miały miejsce.
Zdaniem organów podatkowych, spółka niezależnie od faktu spełnienia warunków uprawniających do uzyskania bonusów w poprzednim roku obrotowym, powinna ustalić przychód na podstawie art. 12 ust. 3a pkt 3 ustawy o CIT. Według tego przepisu, za datę powstania przychodu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia (zrealizowanie odpowiedniego poziomu transakcji). Takie stanowisko zajął Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie (wyjaśnienia z 13 stycznia 2006 r., nr 1472/ROP1/423-38/9/05/MC).
Krzysztof Tomaszewski
krzysztof. tomaszewski@infor.pl