Opodatkowanie w trzech grupach

Magdalena Majkowska
rozwiń więcej
To jak wysoki podatek musi zapłacić spadkobierca lub obdarowany, zależy przede wszystkim od jego stopnia pokrewieństwa z darczyńcą lub spadkodawcą. Najbliżsi krewni, zaliczani do I grupy podatkowej, płacą najniższy podatek. Członkowie dalszej rodziny oraz inni nabywcy muszą oddawać fiskusowi wyższe kwoty podatku.

Podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jest to tzw. czysta wartość.

Zasady ogólne

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych ma obowiązek określić nabywca. Ustala ją na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku według progresywnej skali podatkowej określonej odrębnie dla każdej grupy podatkowej. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości majątku ostatnio nabytego dolicza się wartość majątku nabytego od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku naliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są wymienić w zeznaniu podatkowym rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej zakresie.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy lub praw majątkowych. Dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych ustawa odrębnie określa kwoty wolne od podatku oraz odrębne skale podatkowe. Przypomnijmy, że obecnie stosowane są trzy grupy podatkowe.

Przypomnijmy także, że dla określonych grup (omówiliśmy je na str. 9) ustalono kwoty wolne od opodatkowania. Wynoszą one:

9637 zł - dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej,

7276 zł - dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej,

4902 zł - dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej.

Złożenie zeznania

Osoby, które nie korzystają z generalnego zwolnienia dla najbliższych zobowiązane są do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Moment powstania obowiązku podatkowego w zależności od sposobu nabycia majątku szczegółowo określa ustawa o podatku od spadków i darowizn. Przykładowo w przypadku nabycia majątku w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania tej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Deklarację podatkową składa się na formularzu SD-3. Zerowa grupa podatkowa zamiast zeznania składa opisane powyżej zgłoszenie SD-Z1. Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Chodzi m.in. o orzeczenie sądu stwierdzające nabycie spadku, testament, dokumenty potwierdzające istnienie długów i ciężarów obciążających nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Wspólna deklaracja

Jeżeli nabycie nastąpiło na współwłasność dwóch lub więcej podatników, mogą oni złożyć wspólne zeznanie podatkowe. W takim wypadku deklarację składa jeden z nabywców, jednocześnie dołączając do niej informacje sporządzone przez pozostałych nabywców, na specjalnych formularzach SD-3/A. Podatnik ma obowiązek złożenia korekty deklaracji w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewskazanych w zeznaniu, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o nabyciu.

Obowiązek składania zeznań został wyłączony w sytuacjach, w których podatek pobierany jest przez płatnika, czyli notariusza. Jest on płatnikiem podatku od darowizny zawartej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Ważne!

Osobom zaliczonym do wszystkich grup podatkowych grozi tzw. podatek sankcyjny. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu według stawki 20 proc., jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W I GRUPIE

Teść przekazał zięciowi w darowiźnie samochód o wartości 30 tys. zł.

Nabywca będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 812,55 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

30 000 - 9637 (kwota wolna od podatku w ramach I grupy podatkowej) = 20 363.

20 363 - 10 278 = 10 085 x 5 proc. = 504,25 + 308,30 = 812,55 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD SPADKU W II GRUPIE

Ciotka zapisała siostrzenicy w testamencie działkę budowlaną o wartości 100 tys. zł.

Siostrzenica będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 10 304,66 zł

Wynika to z następującego wyliczenia:

100 000 - 7276 (kwota wolna od podatku w ramach II grupy podatkowej) = 92 724.

92 724 - 20 556 = 72 168 x 12 proc. = 8660,16 + 1644,50 = 10 304,66 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W III GRUPIE

Pani Ania podarowała swojej przyjaciółce meble kuchenne o wartości 15 tys. zł.

Obdarowana będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 1211,76 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

15 000 - 4902 (kwota wolna w ramach III grupy podatkowej) = 10 098.

10 098 x 12 proc. = 1211,76 zł.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Skala podatku od spadków i darowizn


MAGDALENA MAJKOWSKA

magdalena.majkowska@infor.pl


Podstawa prawna

n Art. 5, art. 6 ust. 1, art. 7, art. 9, art. 14, art. 15, art. 17a i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Infor.pl
Wotum zaufania dla rządu Tuska: Expose i głosowanie po zwycięstwie Nawrockiego
11 cze 2025

Dzisiaj premier Donald Tusk przedstawi w Sejmie expose i złoży formalny wniosek o wotum zaufania dla swojego rządu. Zapowiedział to dzień po II turze wyborów prezydenckich, wygranych przez kandydata PiS Karola Nawrockiego. Choć rządząca koalicja dysponuje większością, głosowanie stało się testem jedności i pretekstem do podkreślenia koalicyjnych napięć oraz ambicji liderów ugrupowań współtworzących rząd.

[Sejm na żywo] Posiedzenie Sejmu 11 czerwca 2025 r.: wotum zaufania
11 cze 2025

11 czerwca o godz. 9:00 zostaną wznowione obrady Sejmu. Pierwszym punktem obrad będzie Rozpatrzenie wniosku Prezesa Rady Ministrów o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wotum zaufania Radzie Ministrów.

Za staż: dodatkowe 518 zł premii od 1 czerwca 2025 r., co miesiąc
11 cze 2025

W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życia ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa reguluje szereg uprawnień dla osób bezrobotnych, pracodawców, urzędów pracy, osób z niepełnosprawnościami. W związku z wejściem przepisów w życie pojawiła się możliwość uzyskania aż 518 zł premii, od 1 czerwca 2025 r. co miesiąc za staż.

Nawet 1200 złotych dopłaty do prądu. Będzie bon energetyczny po nowemu. Kto dostanie pieniądze
11 cze 2025

Bon energetyczny po nowemu i to nawet 1200 złotych? Taki roczny zastrzyk gotówki mogą wkrótce otrzymać emeryci z najniższymi dochodami. Skąd te zmiany? Bo rząd pracuje nad rozwiązaniami, mającymi zrekompensować wzrost kosztów energii, po wejściu nowej opłaty od emisji dwutlenku węgla, którymi mają być obciążone także gospodarstwa domowe.

Świadczenie wspierające od 60 pkt w decyzji WZON? OzN mają sporo propozycji zmian
10 cze 2025

Osoby z niepełnosprawnościami proponują kilka ważnych nowości w zasadach przyznawania świadczenia wspierającego. Wśród postulatów znalazła się m.in. obniżka liczby punktów uprawniających do uzyskania pomocy.

Więcej inwestycji bez pozwolenia na budowę i inne zmiany w prawie budowlanym w 2025 r. [projekt deregulacyjny]
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt deregulacyjny). Nowelizacja ma na celu dalsze uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Wydłuży się m.in. lista inwestycji budowlanych, na które nie trzeba będzie uzyskiwać pozwolenia na budowę.

Likwidacja godzin dostępności nauczyciela w szkole. Nowelizacja Karty Nauczyciela
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (UDER54). Celem tej nowelizacji jest uchylenie przepisów dotyczących tzw. godzin dostępności nauczyciela w szkole. Rada Ministrów ma przyjąć ten projekt w lipcu 2025 r. Zmiany wejdą w życie najprawdopodobniej od nowego roku szkolnego 2025/2026.

W Sejmie: Wysokie opłaty za świadczenie wspierające. Płacą osoby niepełnosprawne. Co z tym zrobi rząd? {stopień znaczny}
10 cze 2025

24 804 zł to opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. To szokujące kwoty pobrane od osób niepełnosprawnych. Jak to możliwe? System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZON 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

Rodzice nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności aby uczestniczyć w wycieczkach, czy innych zajęciach szkolnych. Zmiany w "ustawie Kamilka" w 2025 r.
10 cze 2025

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy – Prawo oświatowe. Projekt nowelizuje m. in przepisy wprowadzone w lutym 2024 r. tzw. ustawą Kamilka.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.
10 cze 2025

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

pokaż więcej
Proszę czekać...