Opodatkowanie w trzech grupach

Magdalena Majkowska
rozwiń więcej
To jak wysoki podatek musi zapłacić spadkobierca lub obdarowany, zależy przede wszystkim od jego stopnia pokrewieństwa z darczyńcą lub spadkodawcą. Najbliżsi krewni, zaliczani do I grupy podatkowej, płacą najniższy podatek. Członkowie dalszej rodziny oraz inni nabywcy muszą oddawać fiskusowi wyższe kwoty podatku.

Podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jest to tzw. czysta wartość.

Zasady ogólne

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych ma obowiązek określić nabywca. Ustala ją na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku według progresywnej skali podatkowej określonej odrębnie dla każdej grupy podatkowej. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości majątku ostatnio nabytego dolicza się wartość majątku nabytego od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku naliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są wymienić w zeznaniu podatkowym rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej zakresie.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy lub praw majątkowych. Dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych ustawa odrębnie określa kwoty wolne od podatku oraz odrębne skale podatkowe. Przypomnijmy, że obecnie stosowane są trzy grupy podatkowe.

Przypomnijmy także, że dla określonych grup (omówiliśmy je na str. 9) ustalono kwoty wolne od opodatkowania. Wynoszą one:

9637 zł - dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej,

7276 zł - dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej,

4902 zł - dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej.

Złożenie zeznania

Osoby, które nie korzystają z generalnego zwolnienia dla najbliższych zobowiązane są do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Moment powstania obowiązku podatkowego w zależności od sposobu nabycia majątku szczegółowo określa ustawa o podatku od spadków i darowizn. Przykładowo w przypadku nabycia majątku w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania tej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Deklarację podatkową składa się na formularzu SD-3. Zerowa grupa podatkowa zamiast zeznania składa opisane powyżej zgłoszenie SD-Z1. Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Chodzi m.in. o orzeczenie sądu stwierdzające nabycie spadku, testament, dokumenty potwierdzające istnienie długów i ciężarów obciążających nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Wspólna deklaracja

Jeżeli nabycie nastąpiło na współwłasność dwóch lub więcej podatników, mogą oni złożyć wspólne zeznanie podatkowe. W takim wypadku deklarację składa jeden z nabywców, jednocześnie dołączając do niej informacje sporządzone przez pozostałych nabywców, na specjalnych formularzach SD-3/A. Podatnik ma obowiązek złożenia korekty deklaracji w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewskazanych w zeznaniu, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o nabyciu.

Obowiązek składania zeznań został wyłączony w sytuacjach, w których podatek pobierany jest przez płatnika, czyli notariusza. Jest on płatnikiem podatku od darowizny zawartej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Ważne!

Osobom zaliczonym do wszystkich grup podatkowych grozi tzw. podatek sankcyjny. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu według stawki 20 proc., jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W I GRUPIE

Teść przekazał zięciowi w darowiźnie samochód o wartości 30 tys. zł.

Nabywca będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 812,55 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

30 000 - 9637 (kwota wolna od podatku w ramach I grupy podatkowej) = 20 363.

20 363 - 10 278 = 10 085 x 5 proc. = 504,25 + 308,30 = 812,55 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD SPADKU W II GRUPIE

Ciotka zapisała siostrzenicy w testamencie działkę budowlaną o wartości 100 tys. zł.

Siostrzenica będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 10 304,66 zł

Wynika to z następującego wyliczenia:

100 000 - 7276 (kwota wolna od podatku w ramach II grupy podatkowej) = 92 724.

92 724 - 20 556 = 72 168 x 12 proc. = 8660,16 + 1644,50 = 10 304,66 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W III GRUPIE

Pani Ania podarowała swojej przyjaciółce meble kuchenne o wartości 15 tys. zł.

Obdarowana będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 1211,76 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

15 000 - 4902 (kwota wolna w ramach III grupy podatkowej) = 10 098.

10 098 x 12 proc. = 1211,76 zł.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Skala podatku od spadków i darowizn


MAGDALENA MAJKOWSKA

magdalena.majkowska@infor.pl


Podstawa prawna

n Art. 5, art. 6 ust. 1, art. 7, art. 9, art. 14, art. 15, art. 17a i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Infor.pl
WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych
12 cze 2025

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]
11 cze 2025

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta
11 cze 2025

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]
11 cze 2025

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski
11 cze 2025

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania
11 cze 2025

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/
11 cze 2025

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/
11 cze 2025

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku
11 cze 2025

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

Nawet 30 tys. zł kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach
11 cze 2025

Zostaną wprowadzone wyższe kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Tak zakłada projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Zgodnie z propozycją górna granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego wzrośnie z 5 do 30 tys. zł; mandaty za wykroczenia wzrosną z 500 zł do 5 tys. zł.

pokaż więcej
Proszę czekać...