Opodatkowanie w trzech grupach

Magdalena Majkowska
rozwiń więcej
To jak wysoki podatek musi zapłacić spadkobierca lub obdarowany, zależy przede wszystkim od jego stopnia pokrewieństwa z darczyńcą lub spadkodawcą. Najbliżsi krewni, zaliczani do I grupy podatkowej, płacą najniższy podatek. Członkowie dalszej rodziny oraz inni nabywcy muszą oddawać fiskusowi wyższe kwoty podatku.

Podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jest to tzw. czysta wartość.

Zasady ogólne

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych ma obowiązek określić nabywca. Ustala ją na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku według progresywnej skali podatkowej określonej odrębnie dla każdej grupy podatkowej. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości majątku ostatnio nabytego dolicza się wartość majątku nabytego od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku naliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są wymienić w zeznaniu podatkowym rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej zakresie.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy lub praw majątkowych. Dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych ustawa odrębnie określa kwoty wolne od podatku oraz odrębne skale podatkowe. Przypomnijmy, że obecnie stosowane są trzy grupy podatkowe.

Przypomnijmy także, że dla określonych grup (omówiliśmy je na str. 9) ustalono kwoty wolne od opodatkowania. Wynoszą one:

9637 zł - dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej,

7276 zł - dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej,

4902 zł - dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej.

Złożenie zeznania

Osoby, które nie korzystają z generalnego zwolnienia dla najbliższych zobowiązane są do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Moment powstania obowiązku podatkowego w zależności od sposobu nabycia majątku szczegółowo określa ustawa o podatku od spadków i darowizn. Przykładowo w przypadku nabycia majątku w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania tej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Deklarację podatkową składa się na formularzu SD-3. Zerowa grupa podatkowa zamiast zeznania składa opisane powyżej zgłoszenie SD-Z1. Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Chodzi m.in. o orzeczenie sądu stwierdzające nabycie spadku, testament, dokumenty potwierdzające istnienie długów i ciężarów obciążających nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Wspólna deklaracja

Jeżeli nabycie nastąpiło na współwłasność dwóch lub więcej podatników, mogą oni złożyć wspólne zeznanie podatkowe. W takim wypadku deklarację składa jeden z nabywców, jednocześnie dołączając do niej informacje sporządzone przez pozostałych nabywców, na specjalnych formularzach SD-3/A. Podatnik ma obowiązek złożenia korekty deklaracji w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewskazanych w zeznaniu, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o nabyciu.

Obowiązek składania zeznań został wyłączony w sytuacjach, w których podatek pobierany jest przez płatnika, czyli notariusza. Jest on płatnikiem podatku od darowizny zawartej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Ważne!

Osobom zaliczonym do wszystkich grup podatkowych grozi tzw. podatek sankcyjny. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu według stawki 20 proc., jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W I GRUPIE

Teść przekazał zięciowi w darowiźnie samochód o wartości 30 tys. zł.

Nabywca będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 812,55 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

30 000 - 9637 (kwota wolna od podatku w ramach I grupy podatkowej) = 20 363.

20 363 - 10 278 = 10 085 x 5 proc. = 504,25 + 308,30 = 812,55 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD SPADKU W II GRUPIE

Ciotka zapisała siostrzenicy w testamencie działkę budowlaną o wartości 100 tys. zł.

Siostrzenica będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 10 304,66 zł

Wynika to z następującego wyliczenia:

100 000 - 7276 (kwota wolna od podatku w ramach II grupy podatkowej) = 92 724.

92 724 - 20 556 = 72 168 x 12 proc. = 8660,16 + 1644,50 = 10 304,66 zł.

PRZYKŁAD: PODATEK OD DAROWIZNY W III GRUPIE

Pani Ania podarowała swojej przyjaciółce meble kuchenne o wartości 15 tys. zł.

Obdarowana będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 1211,76 zł.

Wynika to z następującego wyliczenia:

15 000 - 4902 (kwota wolna w ramach III grupy podatkowej) = 10 098.

10 098 x 12 proc. = 1211,76 zł.


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Skala podatku od spadków i darowizn


MAGDALENA MAJKOWSKA

magdalena.majkowska@infor.pl


Podstawa prawna

n Art. 5, art. 6 ust. 1, art. 7, art. 9, art. 14, art. 15, art. 17a i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Infor.pl
PILNE: Rewolucja w orzekaniu o niepełnosprawności – te zmiany właśnie weszły w życie!
12 cze 2025

Od 11 czerwca 2025 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące orzekania o niepełnosprawności. Zmiany wprowadzone rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mają na celu uproszczenie procedur i ograniczenie konieczności częstego odnawiania orzeczeń. Choć część środowisk przyjęła je z ulgą, nie brakuje głosów krytyki i obaw o ich praktyczne skutki.

Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat
12 cze 2025

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia
12 cze 2025

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

OC dla rowerzystów – konieczność czy ograniczanie wolności? Polacy podzieleni
12 cze 2025

Czy rowerzyści powinni mieć obowiązkowe OC? Wraz ze wzrostem liczby jednośladów na drogach, temat ten wraca jak bumerang i dzieli opinię publiczną. Najnowsze badanie Rankomat.pl pokazuje, że Polacy są niemal równo podzieleni – nie brakuje zarówno zwolenników bezpieczeństwa, jak i obrońców niezależności.

Czy konto firmowe jest obowiązkowe?
12 cze 2025

Przy założeniu firmy musisz dopełnić wielu formalności. O ile wybór nazwy przedsiębiorstwa, wskazanie adresu jego siedziby, czy wskazanie właściwego PKD są obligatoryjne, o tyle otworzenie rachunku firmowego niekoniecznie. Jednak dużo zależy przy tym od tego, jaka forma działalności jest prowadzona, jakie transakcje są wykonywane i wreszcie, czy chce ona korzystać z mechanizmu split payment.

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca to opóźnienie? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]
12 cze 2025

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!
12 cze 2025

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?
12 cze 2025

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.
12 cze 2025

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?
12 cze 2025

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

pokaż więcej
Proszę czekać...